ΗΤουρκία στήνει χοντρό παιχνίδι για την αγορά εξοπλιστικών συστημάτων με φόντο δισεκατομμύρια δολάρια. Παραμένει πιστή στην πολιτική του εκκρεμούς και τώρα την εφαρμόζει μεταξύ της Δύσης, αντί ανάμεσα στις ΗΠΑ και στη Ρωσία. Και όλα αυτά αναφέρονται, λόγω της αγοράς των 40 F-16 νέας γενιάς από τις ΗΠΑ, συν τον εκσυγχρονισμό άλλων 79, με μια δαπάνη που αγγίζει τα 23 δις δολάρια. Όμως, την ίδια στιγμή, η Άγκυρα φλερτάρει με την αγορά 20 Eurofighters από την κοινοπραξία Ιταλών, Ισπανών, Βρετανών και Γερμανών. Επί του παρόντος, αυτή η αγορά σκοντάφτει στο γερμανικό βέτο, που είναι αποτέλεσμα της τουρκικής πολιτικής στη Μέση Ανατολή και δη της στήριξης που παρέχει ο Ερντογάν στη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ.

Τι θα συμβεί, τελικά, εάν η τουρκική πλευρά πάει σε Τριμερή

Το αντίδοτο των Ραφάλ

Οι Τούρκοι, πάντως, επιμένουν στην αγορά των Eurofighters, διότι: Α) Τα θεωρούν ως αντίδοτο των γαλλικών Ραφάλ, τα οποία η Ελλάδα προμηθεύτηκε από τη Γαλλία. Β) Επιθυμούν μεγαλύτερη από την υφιστάμενη απεξάρτησή τους από τις ΗΠΑ. Η τουρκική πολεμική βιομηχανία το 2023 είχε εξαγωγές της τάξης των 5,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, έναντι 4,3 δις το 2024. Για το 2024 εκτιμάται ότι μπορεί να φτάσει τα 7 δις. Το 2000 η Τουρκία εξαρτιόταν από εξοπλιστικά συστήματα προερχόμενα από το εξωτερικό κατά 80% και τώρα έχει περιοριστεί στο 20%. Γ) Επιδιώκουν να συνδέσουν την πολεμική τους βιομηχανία και τα συμφέροντά τους με τους Ευρωπαίους, αφού πάγιος στόχος τους δεν είναι μόνο η απόκτηση τεχνογνωσίας, κυρίως από τη Γερμανία και τη Βρετανία, αλλά και η συμμετοχή τους σε προγράμματα συμπαραγωγής της ΕΕ.

Εμπάργκο και εξοπλισμοί

Ενώ, όμως, οι Γερμανοί ασκούν βέτο επί της αγοράς των Eurofighters από την Τουρκία, λόγω δηλαδή της πολιτικής της στη Μέση Ανατολή, ουδεμία αντίδραση υπάρχει από τη Λευκωσία και την Αθήνα για την πώληση ευρωπαϊκών όπλων εκ μέρους των εταίρων μας, δηλαδή από κράτη – μέλη της ΕΕ προς την Τουρκία, ένεκα της κατοχής της Κύπρου. Και όταν γίνεται αναφορά για αντίδραση, σημαίνει:

1. Επιβολή εμπάργκο λόγω της κατοχής κυπριακού και δη ευρωπαϊκού εδάφους. Πώς μπορεί οι Ευρωπαίοι να πωλούν στην Τουρκία όπλα που θα χρησιμοποιηθούν εκ νέου σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία είναι κράτος μέλος της ΕΕ επί τη βάσει του Πρωτοκόλλου 10. Είναι δηλαδή ολόκληρη ενταγμένη στην ΕΕ ως ενιαίο κράτος υπό κατοχή, εξ ου και το γεγονός ότι αναστάλθηκε η εφαρμογή του κεκτημένου στο βόρειο τμήμα του νησιού.
2. Παραχώρηση προς την Κύπρο εξοπλιστικών συστημάτων από τα κράτη- μέλη της ΕΕ, όπως στο μοντέλο της Ουκρανίας, εφόσον τελούμε υπό κατοχή και διαρκή απειλή.

Η βάση της Τριμερούς

Η Λευκωσία ούτε εμπάργκο ζήτησε στο μοντέλο του γερμανικού βέτο, λόγω της τουρκικής στάσης στη Μέση Ανατολή, αλλά ούτε και την παραχώρηση εξοπλιστικών συστημάτων από τους εταίρους της, για να ενισχύσει την αποτρεπτική της ισχύ και τη διαπραγματευτική ικανότητα σε περίπτωση συνομιλιών, οι οποίες, εάν επαναρχίσουν, θα βρεθεί ο Πρόεδρος με το πιστόλι στον κρόταφο. Ούτε, βεβαίως, ζήτησε τη συμπερίληψη εντός των συμπερασμάτων ενός Συμβουλίου μια παράγραφο, που θα ενεργοποιεί αυτόματα το άρθρο 42,7 των Συνθηκών, το οποίο καθορίζει ότι, εάν κράτος – μέλος δεχθεί εξωτερική επίθεση, τότε τα κράτη – μέλη της ΕΕ το στηρίζουν στρατιωτικά. Η Κυπριακή Κυβέρνηση δεν ζήτησε κατά τρόπον επίσημο τίποτε απ’ όλα αυτά. Το αντίθετο, άναψε το πράσινο φως για τη συμμετοχή του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν στο έκτακτο Συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών, που θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες αντί στην Ουκρανία, που είναι η προεδρεύουσα χώρα. Το Συμβούλιο της 29ης Αυγούστου ήταν τιμωρητικό για τους Ούγγρους, διότι ο Πρόεδρος, Βίκτωρ Όρμπαν, χωρίς την σύμφωνο γνώμη των άλλων 26, επισκέφθηκε τη Ρωσία, που χαρακτηρίζεται ως κράτος – εισβολέας, και την Κίνα, καθώς και τον Οργανισμό των Τουρκογενών Κρατών, όπου το ψευδοκράτος συμμετέχει ως παρατηρητής, γεγονός που ενόχλησε τη Λευκωσία. Παρότι, λοιπόν, οι 26 διαμαρτυρήθηκαν για τις συνομιλίες του Όρμπαν με τη Ρωσία, διότι είναι κράτος – εισβολέας, την ίδια στιγμή η Λευκωσία, χωρίς να πιεστεί, συναινεί στην παρουσία της Τουρκίας, που κατέχει ως εισβολέας την Κύπρο για 50 χρόνια. Χωρίς, μάλιστα, να την αναγνωρίζει. Εάν ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών δεν ξεκαθαρίσει ρητώς ότι αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία, όπως η Αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου καθορίζει, δεν θα μπορεί να έχει θέσει στο Συμβούλιο. Διότι δεν είναι μόνο κράτος μέλος της ΕΕ που δεν σέβεται, αλλά το σύνολο της Ένωσης. Πώς μπορεί ταυτοχρόνως να είναι η Τουρκία υπό ένταξη κράτος όταν κατέχει εδάφη κράτους – μέλους και της ίδιας της ΕΕ χωρίς να έχει κόστος; Και χωρίς να το αξιώνει η Κυπριακή Κυβέρνηση, η οποία προβάλλει τον ισχυρισμό ότι θα αποκαλυφθεί η τουρκική πολιτική εντός της ΕΕ εάν συνφάγει ο κ. Φιντάν μαζί με τους ομολόγους του; Καλά, δεν γνωρίζει η ΕΕ την πολιτική της Τουρκίας; Προ μερικών ημερών αποκαλύψαμε επιστολή του Τούρκου Μόνιμου Αντιπροσώπου προς ευρωβουλευτές, που, σημειωτέον, ανάλογη στάλθηκε και σε άλλους Θεσμούς. Με την επιστολή αυτή γίνεται σαφές ότι, εάν κάποιος κατέχει την Κύπρο, δεν είναι άλλος, σύμφωνα με τον τουρκικό ισχυρισμό, από τους Ελληνοκυπρίους, διότι από το ’63, λέει η Άγκυρα, σφετερίζονται την Κυπριακή Δημοκρατία. Ταυτοχρόνως διευκρινίζουν ότι, για να επαναρχίσουν οι συνομιλίες, θα πρέπει να γίνει δεκτή η ισότιμη κυριαρχία και τα δύο κράτη. Μια χαρά, λοιπόν, γνωρίζουν όλοι ποια είναι η τουρκική πολιτική. Άλλωστε, δημόσια έχει δηλώσει ο Ερσίν Τατάρ την περασμένη Τετάρτη ότι έλαβε τηλεφώνημα από τον ΟΗΕ για συνομιλίες τον Σεπτέμβριο και η απάντησή του, κατόπιν συνεννόησης με την τουρκική Κυβέρνηση και δη το Υπουργείο Εξωτερικών, ήταν ότι δεν θα πάει σε Τριμερή εάν δεν γίνει δεκτή η αξίωση για ισότιμη κυριαρχία, δύο κράτη και άρση του λεγόμενου εμπάργκο σε βάρος των Τουρκοκυπρίων. Αλλά ας υποθέσουμε ότι η Τουρκία «πείθει» τον Τατάρ να πάει σε μια Τριμερή ή σε Πενταμερή. Ερώτημα: Ποια θα είναι η βάση λύσης; Ο τετραγωνισμός του κύκλου, βεβαίως! Διότι η λύση θα είναι συγκερασμός μια ομοσπονδίας δύο ισότιμων συνιστώντων κρατών, δηλαδή της προηγούμενης τουρκικής θέσης, και της νέας, που αποτυπώνεται στην ισότιμη κυριαρχία και τα δύο κράτη. Με άλλα λόγια, θα προκύψει διχοτόμηση, που συνιστά το προηγούμενο βήμα της πλήρους κατάληψης της Κύπρου.

Βασικά ερωτήματα

Επί τη βάσει των ανωτέρω προκύπτουν τα εξής ερωτήματα: Πρώτο, τι θα πράξει η Αθήνα και η Λευκωσία, εάν η Γερμανία άρει το βέτο στην πώληση των 20 Eurofighters στην Τουρκία; Θα ζητήσουν εμπάργκο; Πότε; Μετά την πώληση; Δεύτερο, τι θα συμβεί εάν η Τουρκία δεν συναινέσει σε μια Τριμερή; Θα αιτηθούν Αθήνα και Λευκωσία επιβολή κυρώσεων λόγω τουρκικής κατοχής και έλλειψης πολιτικής βούλησης; Πώς όμως να επιβληθούν κυρώσεις, όταν κάτι τέτοιο θα τερματίσει τη διαδικασία της ελλαδοτουρκικής φιλίας; Τρίτο, εάν πάνε οι Τούρκοι σε Τριμερή ή Πενταμερή, θα διευκρινίσουν η Λευκωσία και η Αθήνα και ο ΓΓ του ΟΗΕ, καθώς και η ΕΕ, ότι δεν θα δεχθούν να εγείρει η τουρκική πλευρά το θέμα της ισότιμης κυριαρχίας και των δύο κρατών; Εάν, όμως, το εγείρει ο Τατάρ, τι θα συμβεί; Θα τιμωρήσουν τον κατοχικό ηγέτη, για παράδειγμα, και θα απαλλάξουν την Τουρκία;

Αδηφάγος πολιτική…

Η Άγκυρα παίζει με την ισχύ και τα συμφέροντα. Ακόμη κα στο θέμα του εκσυγχρονισμού των 79 F-16 τι λέει στους Αμερικανούς; Δεν θα σας πληρώσω δισεκατομμύρια δολάρια χωρίς να μου δώσετε στήριξη και τεχνογνωσία για να προχωρώ εξ ιδίων σε κατασκευή ανταλλακτικών και εκσυγχρονισμό. Επισημαίνει, δε, και κάτι άλλο: Εάν πάρω, τονίζει η Άγκυρα, τα 20 Eurofighters, που θα στοιχίσουν περί τα 8 με 10 δις ευρώ, θα αγοράσω μόνο 20 αντί 40 F-16, οπότε το ποσό αυτό θα αφαιρεθεί από τα 23 δις, που θα λάβουν οι ΗΠΑ εάν δεν αρθεί το γερμανικό βέτο. Ακόμη και τώρα, που προβάλλονται οι ισχυρισμοί ότι είναι σε δύσκολη κατάσταση η τουρκική πολεμική αεροπορία, ο Ερντογάν παζαρεύει μεταξύ των συμμάχων της Τουρκίας… Και παρότι οι ΗΠΑ δεν της πωλούν τα F-35, η Τουρκία δεν κάθεται με σταυρωμένα τα χέρια. Φτιάχνει ήδη το δικό της F-35, δηλαδή το ΤF-X ή «ΚΑΑΝ», που θα είναι έτοιμο για δράση ώς το 2030. Η πρώτη του πτήση έγινε τον περασμένο Φεβρουάριο. Η τουρκική πολεμική βιομηχανία είναι το εργαλείο για την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη απεξάρτηση της Άγκυρας από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, στη λογική της περιφερειακής δύναμης και της νέας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, της οποίας η Κύπρος συνιστά τμήμα και δη μέσω μιας διχοτομικής λύσης, όπως είναι η υπό συζήτηση. Αθήνα και Λευκωσία αντιλαμβάνονται πού κινούνται και ότι θα πρέπει να υιοθετηθεί άλλο μοντέλο δράσης με την ίδρυση Ινστιτούτου Τεχνολογίας και Ανάπτυξης από το Υπουργείο Άμυνας τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ελλάδα, για την ανάπτυξη κατασκευής εξοπλιστικών συστημάτων και μεγαλύτερης συμμετοχής σε προγράμματα της ΕΕ; Κάτι τέτοιο σημαίνει ότι οι ένοπλες δυνάμεις μετατρέπονται σε επένδυση και δη στην ασφάλεια. Εάν οι ηγεσίες Κύπρου και Ελλάδας δεν αντιλαμβάνονται τι συμβαίνει με την τουρκική αδηφάγο πολιτική, τότε θα απορροφηθούμε από την Τουρκία. Ειδικώς, εάν πάμε σε συνομιλίες με το πιστόλι στον κρόταφο…

*Δρ των Διεθνών Σχέσεων

Σημερινή