Του Νίκου Μελέτη

Το επεισόδιο της Κάσου με το ιταλικό πλοίο Ievoli Relume ανέδειξε ότι όχι μόνο οι διεκδικήσεις της Τουρκίας εις βάρος της χώρας μας παραμένουν ζωντανές, αλλά ότι η Άγκυρα με αφορμή τα μεγάλα και σημαντικά έργα πόντισης καλωδίων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου επιχειρεί να δημιουργήσει τετελεσμένα και να θέσει υπό περιορισμούς την άσκηση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων όχι μόνο στη δυνητική υφαλοκρηπίδα αλλά και σε αυτήν ακόμη την οριοθετημένη ελληνική ΑΟΖ.

Η κρίση νότια της Κάσου αποφεύχθηκε με ένα «εφεύρημα» το οποίο κάθε άλλο παρά αθώο είναι.

Όταν το Ievoli Relume βρήκε απέναντι του τα τουρκικά πολεμικά πλοία που εμπόδιζαν τις έρευνές του σε μικρή περιοχή εκτός των ελληνικών χωρικών υδάτων και εντός της οριοθετημένης ΑΟΖ και αφού η Τουρκία είχε προειδοποιήσει με έκδοση NAVTEX ότι η περιοχή ανήκει στην «τουρκική υφαλοκρηπίδα»(βάσει του παράνομου Τουρκολυβικού Μνημονίου) υποχρεώθηκε σε γνωστοποίηση των συντεταγμένων των ερευνών του προς τις Τουρκικές Αρχές ώστε να εκδώσουν NAVTEX στις 23.44 το βράδυ της Τρίτης (που ανέφερε επίσης την περιοχή ως τουρκική υφαλοκρηπίδα) και το πλοίο να πραγματοποιήσει έρευνές για ακόμη δυο ώρες στην περιοχή αυτή πριν επιστρέψει στο Ηράκλειο.

Χωρίς βεβαίως να επιχειρήσει να προσεγγίσει και το τελικό σημείο των προγραμματισμένων ερευνών του που βρίσκονταν νοτιοανατολικά της Καρπάθου σε σημείο επίσης εκτός των ελληνικών χωρικών υδάτων.

Νομικά δεν υφίσταται θέμα τυπικής «αδείας» (ειδικά για έρευνες σε διεθνή ύδατα), καθώς η έκδοση NAVTEX γίνεται με γνωστοποίηση στον «αρμόδιο» σταθμό του παράκτιου κράτους.Και στην περίπτωση του ιταλικού πλοίου, η γνωστοποίηση αυτή έγινε εκτός των Ελληνικών Αρχών και προς τις Τουρκικές Αρχές για τη συγκεκριμένη περιοχή, αναγνωρίζοντας την «αρμοδιότητά» τους.

Ο Υπουργός Εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτης από το βήμα της Βουλής χθες επανέλαβε ότι «δεν υπήρξε καμία απολύτως υποχώρηση. Ουδέποτε ζητήθηκε άδεια, ουδέποτε θα ήταν δυνατόν να ζητηθεί άδεια, ουδέποτε υπήρξε καμία αναγνώριση κυριαρχικών δικαιωμάτων της Τουρκίας στην περιοχή της Κάσου και ούτε θα ήταν ποτέ αυτό δυνατόν». 

Τις τελευταίες τρεις ημέρες υπάρχει έντονη δραστηριότητα ερευνών  πόντισης καλωδίων κυρίως στην περιοχή νότια της Κρήτης με δυο πλοία το Responder και το Ocean Vanguard.

Το Responder πραγματοποιεί τις εργασίες του με ελληνική NAVTEX σε περιοχή η οποία βρίσκεται νότια της Κρήτης και έχει φθάσει μέχρι το όριο της Ελληνικής ΑΟΖ όπως έχει ορισθεί με τον νόμο Μανιάτη (σ.σ. σε περίπτωση απουσίας οριοθέτησης θεωρείται εξωτερικό όριο της ελληνικής ΑΟΖ η μέση γραμμή).

Στις περιοχές που κινείται τα τελευταία 24ωρα, η Λιβύη στο παρελθόν είχε αντιδράσει με διαβήματα για την έκδοση αδειών ερευνών υδρογονανθράκων υποστηρίζοντας ότι αφορά Λιβυκή υφαλοκρηπίδα, τόσο γιατί στους υπολογισμούς της η Τρίπολη «εξαφανίζει» τη Γαύδο και κλείνει τον κόλπο της Σύρτης, αλλά και βάσει της νοητής προέκτασης της γραμμής «οριοθέτησης» του Τουρκολυβικού Μνημονίου.

Η Λιβύη δεν έχει δυνατότητες έμπρακτης αμφισβήτησης της Ελληνικής ΑΟΖ και δεν είναι γνωστό εάν προέβη κατά τη συνήθη πρακτική σε διάβημα στον Έλληνα πρεσβευτή στη Λιβύη.

Δεν θα πρέπει πάντως να υποτιμάται και το γεγονός ότι τις τελευταίες εβδομάδες έχει υπάρξει κινητικότητα μεταξύ Άγκυρας, Τρίπολης και Βεγγάζης, με τον υιό του στρατηγού Χαφτάρ να συναντάται με τον Τούρκο ΥΠΕΞ Χ. Φιντάν με τον οποίο όπως είπε συζητήθηκε και η ενεργειακή συνεργασία των δυο χωρών αλλά και οι δηλώσεις του Τούρκου υπουργού ενέργειας Μπαυρακτάρ που αναφέρθηκε και πάλι στη συνεργασία με τη Λιβύη σε κοιτάσματα τόσο στο έδαφος όσο και τις θαλάσσιες περιοχές της χώρας.

Το άλλο ερευνητικό πλοίο Ocean Vanguard κινήθηκε νότια νοτιοανατολικά της Κρήτης με ελληνικές NAVTEX που εκδόθηκαν και για λογαριασμό του Σταθμού της Αλεξάνδρειας για εγκατάσταση υποβρύχιου καλωδίου σε περιοχή της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.

Ο σχεδιασμός των εργασιών του πλοίου δεν έδινε τη δυνατότητα στην Τουρκία να εγείρει και πάλι ζητήματα και να έχουμε επανάληψη του επεισοδίου της Κάσου.

Ο χάρτης για το πλοίο Ocean Vanguard: η μπλε γραμμή δείχνει την πορεία του πλοίου, η μαύρη γραμμή τη διεκδικούμενη από την Τουρκία περιοχή ευθύνης έκδοσης NAVTEX και η κόκκινη γραμμή την «οριοθέτηση» του Τουρκολυβικού Μνημονίου.

Το συγκεκριμένο πλοίο κινήθηκε εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και εντός της Ελληνικής ΑΟΖ που επικαλύπτει το Τουρκολυβικό Μνημόνιο, αλλά αρκετά νοτιότερα από το σημείο «οριοθέτησής» του ώστε να επικαλύπτει μεν περιοχή της υποτιθέμενης Λιβυκής ΑΟΖ και να μην εισέλθει την περιοχή της «Γαλάζιας Πατρίδας» που εκτείνεται βόρεια της «οριοθέτησης».

Επίσης, το Ocean Vanguard κινήθηκε σε περιοχή ευθύνης έκδοσης NAVTEX της Ελλάδας και της Αιγύπτου και μόνο ένα σημείο εφάπτονταν της περιοχής που διεκδικεί η Τουρκία για αρμοδιότητα έκδοσης NAVTEX .

Καθώς οι εργασίες που δεν αφορούν μόνο το πολύ σημαντικό έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου αλλά και την πόντιση καλωδίων τηλεπικοινωνιών και μελλοντικά της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Αιγύπτου και των σχεδίων στο πλαίσιο του IMEC όταν το επιτρέψουν οι πολιτικές συνθήκες στη Μέση Ανατολή, είναι προφανές ότι θα αναδεικνύονται διαρκώς τα προβλήματα που δημιουργούν οι τουρκικές διεκδικήσεις εις βάρος της χώρας μας. 

Γιατί όλα αυτά τα σημαντικά και στρατηγικής σημασίας έργα διέρχονται από την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου που υπάρχει η μη οριοθετημένη ελληνική υφαλοκρηπίδα και το δυνητικό δικαίωμα των νησιών σε χωρικά ύδατα των 12 ν.μ. και συγχρόνως η μονομερής και αυθαίρετη «κήρυξη» ΑΟΖ από την Τουρκία η οποία επικαλύπτει όλη την ελληνική υφαλοκρηπίδα.

Και η τακτική της Τουρκίας πλέον είναι εάν δεν μπορεί να ακυρώσει την έμπρακτη αποδοχή της οριοθετημένης Ελληνικής ΑΟΖ και της δυνητικής υφαλοκρηπίδας της, τότε να επιτύχει έναν τρόπο «γκριζαρίσματος» μέσω ενός είδους «συνδιαχείρισης» νομιμοποιώντας έτσι τις δικές της διεκδικήσεις. Είναι προφανές ότι όπως προέβλεπε και η Διακήρυξη των Αθηνών οι δυο πλευρές διατηρούν πλήρως τις νομικές θέσεις τους.

Όμως η παγιοποίηση αυτής της τακτικής η οποία πρακτικά δεν ακυρώνεται από την Ελλάδα (π.χ. όπως κάνει η Κύπρος με την έκδοση αντί NAVTEX που δηλώνουν ότι οι τουρκικές NAVTEX που βαφτίζουν την κυπριακή ΑΟΖ, «τουρκική» είναι άκυρες) δημιουργούν ένα αρνητικό προηγούμενο το οποίο πιθανότατα θα τεθεί όταν έρθει η ώρα τόσο σε διμερείς διαπραγματεύσεις όσο και σε ένα Διεθνές Δικαστήριο.

Αυτή η νέα κατάσταση επιβάλει επανασχεδιασμό της ελληνικής αντίδρασης, τόσο σε διπλωματικό όσο και σε επιχειρησιακό επίπεδο. Πολύ περισσότερο μάλιστα εάν διαπιστωθεί ότι η Τουρκία επιχειρεί να επιβάλει τετελεσμένα πριν από την έναρξη των πολιτικών διαβουλεύσεων υπό τη μορφή διερευνητικών συζητήσεων για το μείζον θέμα της οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών.

ΠΗΓΗ: Liberal.gr