Κύπρος
, Κύπρος (Εθνική Φρουρά, Κύπρος 1974)
, Τουρκία
16 Ιουλίου 2024
Η επιστολή του Ξανθόπουλου-Παλαμά 4 μήνες πριν την τουρκική εισβολή στην Κύπρο! Ποιές είναι οι αλήθειες και ποιά τα ψέματα;
ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ (ημ. 2.7.1974) ΤΟΥ ΑΡΧ. ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΠΡΟΣ ΤΟΝ Φ. ΓΚΙΖΙΚΗ ΠΡΟΗΓΗΘΗΚΕ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ (ημ. 27.3.1974) ΤΟΥ ΧΡ. ΞΑΝΘΟΠΟΥΛΟΥ-ΠΑΛΑΜΑ (ΓΝΩΣΤΟΥ ΟΠΑΔΟΥ ΤΟΥ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΚΥΡΑ ΣΕ ΜΙΑ ΔΙΧΟΤΟΜΙΚΗ ΛΥΣΗ ΔΙΠΛΗΣ ΕΝΩΣΗΣ) ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟ ΤΗΣ ΧΟΥΝΤΑΣ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΙΔΗ ΑΔΑΜΑΝΤΙΟ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟ.
Μια επιστολή (ημ. 27.3.1974) του Χρ. Ξανθόπουλου-Παλαμά (1904-1977), γνωστού πρεσβευτή της Ελλάδας στον ΟΗΕ και στην Ουάσιγκτων (1967-68) και Υπουργού Εξωτερικών, επί υπηρεσιακής κυβερνήσεως Ιω. Παρασκευόπουλου (1964) και επί κυβερνήσεων Γ. Παπαδόπουλου (1970-72) και Σπ. Μαρκεζίνη (1973), προς τον πρωθυπουργό της Χούντας του Ιωαννίδη Αδαμάντιο Ανδρουτσόπουλο.
Ένα όντως συγκλονιστικό κείμενο για την προ της τουρκικής εισβολής (1974) επικρατούσα κατάσταση στην Κύπρο. Το κείμενο όμως αυτό απηχεί ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΕΣ ή εξυπηρετεί ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΕΣ; Ποιες οι όντως ΑΛΗΘΕΙΕΣ του και ποια τα ΨΕΜΑΤΑ του; Είναι η κριτική που ασκεί ευπρόσδεκτη ή ιδιοτελής και, ως εκ τούτου, απορριπτέα; Μήπως η επιστολή εξυπηρετεί αλλότριους σκοπούς; Πού το πάει ο περί κυπριακής συνείδησης ισχυρισμός του και πού ο κομμουνιστικός κίνδυνος που εγκυμονεί η [τότε] κατάσταση πραγμάτων;
Οι απόψεις του Παλαμά για τον Γ. Γρίβα και μια έμμεση αλλά ύποπτη και επικίνδυνη προτροπή του…
Ἀγαπητέ Κε Πρωθυπουργέ,
Κατά τήν τελευταίαν ἀνταλλαγήν ἀπόψεων ἐπί τοῦ Κυπριακοῦ σᾶς ὑπέβαλα ὡρισμένας σκέψεις, τάς ὁποίας ὑπεσχέθην νά διατυπώσω καί ἐγγράφως πρός ἀποκλειστικήν ἐνημέρωσίν σας. Γνωρίζων πόσον πολύτιμος εἶναι ὁ χρόνος σας ἀντιπαρέρχομαι τήν προϊστορίαν. Ἀντιπαρέρχομαι ἐπίσης καί τή διαδικασίαν τῶν ἐνισχυμένων διακοινοτικῶν συνομιλιών, διαδικασίαν δεδομένων καί ἐκτυλισσομένων εἰς τό περιθώριον τῆς οὐσίας τοῦ θέματος. Καί οὐσία τοῦ θέματος, τήν στιγμήν αὐτήν, εἶναι, ὡς πιστεύω, αἱ σχέσεις τῆς Ἑλλάδος μέ τόν Κυπριακόν Ἑλληνισμόν. Τό κεφάλαιον αὐτό πρέπει νά τύχη, κατά προτεραιότητα τοῦ ἐπιβαλλομένου χειρισμοῦ.
Καί τό προκύπτον ἀπό τάς μέχρι τοῦδε ἐξελίξεις ἐρώτημα εἶναι ἐάν ὁ Κυπριακός Ἑλληνισμός θά ἐξακολουθήση ἀποξενούμενος καί ἀποσχιζόμενος ἀπό τήν Ἑλλάδα ἤ ἐάν ἡ Ἑλλάς, ἀφυπνιζομένη θά ἐξασφαλίση εἰς τήν Κύπρον μιάν θετικήν παρουσίαν, παρουσίαν στηρίζουσαν τήν διατήρησιν τῆς ἐθνικῆς συνειδήσεως τῶν Ἑλληνοκυπρίων, ἑνότης ὄχι μόνον γλωσσική, ὄχι μόνον θρησκευτική ἀλλά ἑνότης πρωτίστως ἐθνικῆς συνειδήσεως Ἑλλάδος καί Κύπρου. Ἡ ἑνότης αὐτή προέχει ἀκόμη καί αὐτοῦ τοῦ σχήματος τῆς «ἑνώσεως».
Διότι ὅταν παύση νά ὑπάρχη «ἑνότης» δέν θά ἀπομείνη τίποτε πρός «ἕνωσιν».
Ἡ ἕνωσις θά μετέβαλλε τήν Κύπρον ἤ τουλάχιστον τά τέσσαρα πέμπτα τῆς Κύπρου εἰς Ἑλληνικήν διοικητικήν περιφέρειαν.
Ἡ ἀνεξαρτησία καί ἰδία ὁ τρόπος κατά τόν ὁποῖον τήν ἤσκησεν ὁ Μακάριος καί οἱ περί αὐτόν μετέτρεψαν τήν Κύπρον, εἰς ξένην χώραν, χώραν μέ πολιτικήν ἀνεξαρτησίαν, πρωτίστως ἔναντι τῆς Ἑλλάδος. Μέ ἀνεξαρτησίαν συχνότατα ἀνθελλαδικήν. Μέ σύνορα διεθνῆ ὄχι μόνον τυπικῶς ἀλλά οὐσιαστικῶς ἔναντι τῶν Ἀθηνῶν. Μέ φράγματα τοπικιστικά, ψυχολογικά, μονοτικά.
Μέ πρεσβευτικόν ἐπίπεδον σχέσεων. Μέ Ἔλληνα πρέσβυν ἀνερχόμενον καί κατερχόμενον ἐν ταλαιπωρίᾳ τάς βαθμίδας τοῦ Προεδρικοῦ Μεγάρου, διά νά ύποβάλη συμβουλάς, νά εἰσπράξη ἀρνήσεις ἤ ὑπεκφυγάς καί τελικῶς νά προσφέρη ἀπό μέρους τῶν Ἀθηνῶν γῆν καί ὕδωρ εἰς τάς ἐπιδιώξεις τῆς Κυπριακῆς ἐξουσίας. Ἐφθάσαμεν μάλιστα μέχρι τοῦ σημείου ὥστε τό θέμα τῆς Ἑλλάδος καί ἡ περί αὐτό διαμάχη νά θεωρῆται καί ἀπό ἡμᾶς… «ἐσωτερικόν θέμα τῆς Κύπρου», ἐφ’ ὧ καί ἡ ἑλληνική συνείδησις, ἤ ἐθνική συνείδησις τῶν ελληνοκυπρίων εὑρίσκεται ὑπό ἐκκαθάρισιν. Ἐπί τοῦ θέματος αὐτοῦ ὑπάρχει πλήρης φάκελλος, ἔχει δέ προχωρήση ἡ ἐκκαθάρισις μέχρι τοῦ σημείου ὥστε εἰς τήν ἔγκριτον ἐφημερίδα Herald Tribune νά δημοσιευθῆ προσφάτως κύριον ἄρθρον περί Κύπρου καταλῆγον εἰς τό ἑξῆς ἐπιγραμματικόν συμπέρασμα: «Εἰς τήν Κύπρον ἐγεννήθη ἕνα νέον ἔθνος». (In Cyprus A New Nation Is Born). Τό ἀνεξαρτησιακόν συγκρότημα τῆς Κύπρου κατασκευάζει μίαν νέαν φυλήν, μίαν νέαν Μάλταν. Καί τήν κατασκευάζει μέ αἷμα ἑλληνικόν. Καί μέ τήν σύμπραξιν τῆς Ἑλλάδος! Ἐξ ἑτέρου ἡ ἀνεξαρτησιακή δομή τῆς Κυπριακῆς πολιτείας, ὡς εἶναι φυσικόν, διευκολύνει τήν διαβρωτικήν διείσδυσιν τῶν ξένων ἐπιρροῶν καί συμφερόντων. Συμφερόντων κινουμένων ἀνεξαρτήτως τῆς Ἑλλάδος, συχνότατα δέ καί ἐναντίον αὐτῆς.
Καθ’ ἥν ὅμως ὥραν αὐτά συμβαίνουν εἰς τήν Ἑλληνικήν Κύπρον, εἰς τόν Τουρκικόν τομέα λειτουργεῖ σήμερον γεωγραφικῶς καί διοικητικῶς ἕνα νέον Τουρκικόν Κράτος. Κράτος κυβερνώμενον παρά πᾶσαν ἐπίφασιν ἀπό τήν Άγκυραν. Διά τουρκοκυπρίων ὑποκαταστάτων καί πρακτόρων. Ἄλλωστε καθ’ ἥν στιγμήν οἱ ἑλληνοκύπριοι γίνονται Κύπριοι οἱ Τουρκοκύπριοι έγιναν Τούρκοι.
Τό Τουρκικόν αὐτό Κράτος, ὑπό οἱονδήποτε ψευδώνυμον αὐτονομίας ἤ αὐτοδιοικήσεως, ἀποτελεῖ γεγονός διά τό παρόν καί διά τό μέλλον. Ἡ Τουρκία ἐξησφάλισε οὐσιαστικήν ἐπέκτασιν καί παρουσίαν εἰς τήν νῆσον. Ἡ Τουρκία ἐπανέρχεται καθ’ ἥν ὥραν ἡ Ἑλλάς ἀπέρχεται.
Ἡ ἄσκησις, ἐπί δεκαπενταετίαν τῆς Κυπριακῆς ἀνεξαρτησίας ἔσχεν ὡς ἀποτέλεσμα τήν δημιουργίαν ἑνός ἰσχυροῦ συγκροτήματος ἀνεξαρτησιακής ἐξουσίας.
Σήμερον, στήριγμα καί κινητήριος δύναμις τοῦ συγκροτήματος αὐτοῦ εἶναι ὁ κομμουνισμός (Τό Ἀκέλ ἔχει ἀναγνωρισθῆ ὡς τό κατ’ ἀναλογίαν ἰσχυρότερον κομμουνιστικόν κόμμα τοῦ κόσμου), ἡ ἀναρχική συνοδοιπορία, τά συμφέροντα μιᾶς ἀγγλοφώνου γραφειοκρατίας καί ἑνός ἀστικοῦ κατεστημένου μέ μέσο-ἀνατολικήν ἐλαστικήν συνείδησιν. Εἰς τά ἀνωτέρω δέον νά προστεθῆ καί τό ἐκκλησιαστικόν κράτος τοῦ Μακαρίου. Καλύπτουν ὅλα αὐτά ὁλόκληρον τόν Κυπριακόν Ἑλληνισμόν; εὐτυχῶς όχι. Καλύπτουν ὅμως τό μέγιστον καί ἰσχυρότερον μέρος αὐτοῦ.
Ὅταν ἡ Ελλάς, τόν Φεβρουάριον τοῦ 1972, ἐτόλμησε νά ἀντιμετωπίση, τό συγκρότημα αὐτό μέ τήν φωνήν τοῦ ἐθνικοῦ Κέντρου, ἀπεκαλύφθη τότε εἰς ὅλην της τήν ἔκτασιν ἡ ἀνθελλαδική του μῆνις καί ή ἰσχύς του. Αἱ σημειωθεῖσαι τότε ἀνθελλαδικαί ἐκδηλώσεις ἀπέδειξαν τήν ἐθνικήν χρεωκοπίαν τῆς ἀσκηθείσης ἐπί έτη ὑπό τῶν Ἀθηνῶν, πολιτικῆς.
Οἱ Κύπριοι ἐξακολουθοῦν νά ὁμιλοῦν ἑλληνικά. Ἐξακολουθούν νά ἐκκλησιάζωνται ὀρθοδόξως. Βαθμιαίως ὅμως δεχόμενοι τήν προσφερομένην Κυπριακήν ταυτότητα παύουν νά ἔχουν ἑλληνικήν συνείδησιν. Καί ἀπό τήν στιγμήν ἐκείνην παύουν νά ἀνήκουν εἰς τό έθνος. Διότι τό ἔθνος ἀπέβη πλέον ἑλληνικόν. Καί δέν ὑπάρχει τίποτε άλλο, πέραν τῆς Ελλάδος.
Πρέπει νά ὁμολογηθῆ ὅτι ἄλλαι ἦσαν αἱ προσδοκίαι τῆς πατρίδος ἀκόμη καί ὅταν ὑπεγράφοντο αἱ συνθῆκαι τής Ζυρίχης καί τοῦ Λονδίνου. Ὁ τότε Πρωθυπουργός ἐπίστευσεν εἰλικρινῶς εἰς τήν δημιουργίαν ἔστω καί ὑπό περιορισμούς, μιᾶς δευτέρας ἑλληνικής περιοχῆς.
Τίς πταίει διά τήν διάψευσιν τῶν ἐλπίδων; Ἄς ἀφήσωμεν τήν ἱστορίαν νά ἐπιμερίση τάς εὐθύνας. Καί ἄς ἴδωμεν ἐάν σώζεται ἡ κατάστασις ἤ τουλάχιστον τί ἠμπορεῖ ἀκόμη νά διασωθῆ ἀπό τό ναυάγιον.
Δέν εστάλη ἀπό τήν ἑλληνικήν Κυβέρνησιν, ὁ Στρατηγός Γρίβας εἰς τήν Κύπρον. Μετέβη ἐκεῖ κινούμενος ἐξ ἐθνικοῦ ἐνστίκτου. Πολύ ὀλίγον ἐγνώριζεν. Εἶχεν ὑποτιμήση τήν ἰσχύν τῆς Κυπριακῆς ἐξουσίας. Ὕψωσε τήν σημαίαν τῆς ἑνώσεως. Ἡ σημαία ὅμως τῆς ἑνώσεως δέν ἀποτελεῖ κίνδυνον διά τήν Κυπριακήν ἐξουσίαν. Ἡ Κυπριακή ἐξουσία οὐδεμίαν θά εἶχε δυσκολίαν νά γίνη καί αὐτή σημαιοφόρος τῆς ἑνώσεως. Πρῶτον διότι ἡ σημαία συγκαλύπτει τήν πραγματικότητα. Δεύτερον διότι γνωρίζει ὅτι τήν στιγμήν αὐτήν προσκρούει εἰς ἰσχυρόν διεθνές φράγμα. Τό φράγμα ἄλλωστε αὐτό ἀποτελεῖ τό ὀχυρόν τό καλύπτον τήν ἀνεξαρτησίαν. Πειστικαί δέν εἶναι αἱ σημαῖαι.
Πειστικοί εἶναι οἱ σημαιοφόροι.
Παρά ταῦτα Ὑπηρεσίαν ἐθνικήν προσέφερεν ὁ Διγενής, εἰς τήν Κύπρον. Ἐξεδηλώθη μία πρώτη ἀντίδρασις. Μία πρώτη ἀνάσχεσις τοῦ κυλίσματος πρός τόν κατήφορον.
Μέ τόν θάνατον ὅμως τοῦ Στρατηγοῦ ἡ περαιτέρω εὐθύνη βαρύνει τήν Ἑλλάδα.
Τό γεγονός ὅτι τήν στιγμήν αὐτήν, τήν ἐξουσίαν ἀσκοῦν αἱ ἔνοπλοι δυνάμεις μας παρέχει ἄνεσιν χειρισμῶν ἡ ὁποία ὑπό ὁμαλάς συνθήκας εἶναι ἄκρως περιωρισμένη.
Τῆς «ἑνώσεως» προηγεῖται ἑνότης. Ἑνότης πολιτική, ὀργανωτική, διαρθρωτική. Ἑνότης ἐσωτερική καί ἐξωτερική. Ἐπιστροφή τῆς Ἑλλάδος εἰς τήν Κύπρον. Ἀλλαγή φρουρᾶς. Ἑλληνική ἐθνική συνείδησις καί εἰς τήν Κύπρον.
Ὄχι Κυπριακή συνείδησις ὁμιλοῦσα τήν ἑλληνικήν. Ἑνότης. Ὁ πρῶτος οὐσιαστικός ἐθνικός στόχος. Στόχος μή προσκόπτων εἰς κατηγορηματικάς ἐξωτερικάς δυσχερείας. Στόχος πολιτικοῦ ἀγῶνος ἐν Κύπρω, ἀλλά καί δυναμικῆς ἀπό τῆς πλευρᾶς τῶν Ἀθηνῶν προσοχῆς. Στόχος τῆς τελευταίας ἐλπίδος. Ἀποκαθισταμένης τῆς ἑνότητος μεταξύ Ἑλλήνων τῆς Ἑλλάδος καί Ἑλλήνων τῆς Κύπρου τό σχῆμα τῆς ἀνεξαρτησίας ἠμπορεί νά παραταθῆ. Ἡ έξεύρεσις μιᾶς καταλλήλου διεθνοῦς διαρρυθμίσεως δύναται νά ἀναζητηθῆ μέ ἐλπίδας ἐπιτυχίας. Τότε καί ἡ γενικωτέρα ἐπανεκτίμησις τῶν ἑλληνο-τουρκικών σχέσεων, ἡ ζωτικῶς ἐπιβαλλομένη, θά καταστῆ δυνατή.
Σημειωτέον ὅτι τήν φοράν αὐτήν ἡ ἀπό μέρους τῆς Ἑλλάδος παραίτησις τῆς ἑνώσεως δέν ἠμπορεῖ νά ἐπαναληφθῆ. Τό ἐνδεχόμενον τῆς πραγματοποιήσεως τῆς ἑνώσεως, κάποτε, εἰς τό μέλλον, ἀποδυναμώνει τά διασπαστικά στοιχεία.
Ἐάν ἡ ἀνωτέρω πολιτική δέν κριθῆ ἐφαρμόσιμος ἤ εἰς περίπτωσιν ἀποτυχίας, εἶναι μοιραῖον νά συνεχισθῆ ἡ παροῦσα κατάστασις μέ τάς γνωστάς ἀπό ἐθνικῆς ἀπόψεως συνεπείας. Τότε ὅμως θά πρέπει καί ἡ Ἑλλάς νά περιορισθῆ εἰς τήν ἄμυναν τῶν ἰδίων της συμφερόντων, ἀπομονώνουσα ἀπό τόν ἐθνικόν κορμόν τήν βραδυφλεγῆ βόμβαν τῆς Μακαριακής πολιτικής.
Ὅ,τι εἶναι ἀδιανόητον καί πολιτικῶς καί ἱστορικῶς εἶναι ἡ συνεργία τοῦ ἐθνικοῦ Κέντρου εἰς τάς ἐπιδιώξεις τοῦ ἀνεξαρτησιακοῦ Κυπριακοῦ κατεστημένου.
Με φιλικώτατα αἰσθήματα
Χρ. Ξανθόπουλος Παλαμάς (υπογραφή)
Γενεύη- 27 Μαρτίου 1974
Βλ. Ανδρουτσόπουλος, Η μαρτυρία ενός πρωθυπουργού, Αθήναι 1993, σσ. 220-225.
Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις που αφορούν τα εθνικά θέματα, τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά και την εθνική άμυνα.
Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Facebook
Ακολουθήστε τον Σάββα Καλεντερίδη στο Facebook
Ακολουθήστε τον Σάββα Καλεντερίδη στο Twitter
Εγγραφείτε στο κανάλι του infognomonpolitics.gr στο Youtube