Του Κώστα Ράπτη

Ποιόν προτιμούν πολιτικά οι κάτοικοι της Γάζας και της Δυτικής Όχθης του Ιορδάνη; Αυτόν που δεν τους κυβερνά σε κάθε τόπο. Και σε ποιον στρέφουν τις προσδοκίες τους; Στον κρατούμενο εδώ και δύο δεκαετίες Μαρουάν Μπαργούτι,

Τις τελευταίες εβδομάδες δημοσιεύθηκαν τρεις δημοσκοπήσεις της παλαιστινιακής κοινής γνώμης που διεξήχθησαν τον Μάιο του 2024 και εμφανίζουν την Χαμάς πιο δημοφιλή από τη Φάταχ στην Δυτική Όχθη, ενώ η Φάταχ είναι πιο δημοφιλής από τη Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας.

Η δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε από το Παλαιστινιακό Κέντρο Πολιτικής και Έρευνας Ερευνών (PCPSR), στην οποία συμμετείχαν 1.570 ενήλικες, έδειξε ότι “ενώ η υποστήριξη προς τη Χαμάς τους τελευταίους τρεις μήνες έχει αυξηθεί κατά έξι ποσοστιαίες μονάδες και η υποστήριξη για τη Φατάχ έχει αυξηθεί κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες τόσο στη Δυτική Όχθη όσο και στη Γάζα κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, περισσότεροι κάτοικοι της Γάζας πιστεύουν τώρα ότι η Χαμάς δεν θα είναι η κυρίαρχη δύναμη στο μέλλον””.

Μόνο το 46% των κατοίκων της Λωρίδας της Γάζας αναμένει ότι η Χαμάς θα ελέγξει πραγματικά την περιοχή, έναντι 62% των ερωτηθέντων στη Δυτική Όχθη, έδειξε η δημοσκόπηση σχετικά με τις εκτιμήσεις για τη μεταπολεμική διακυβέρνηση της Γάζας. 

Εν τω μεταξύ, μια δεύτερη δημοσκόπηση που διεξήχθη από το Arab World for Research and Development (AWRAD), ανεξάρτητη δεξαμενή σκέψης με έδρα τη Ραμάλα, στην οποία συμμετείχαν 1.500 ενήλικες, έδειξε μεγαλύτερη πτώση της υποστήριξης της Χαμάς τόσο στη Δυτική Όχθη όσο και στη Γάζα. Κατά τα ευρήματά της, ενώ τον Νοέμβριο του 2023 η συνολική υποστήριξη προς την απόφαση της ισλαμιστικής οργάνωσης να εξαπολύσει την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου ανερχόταν μεταξύ των εωτηθέντων στο 75%, τον περασμένο Μάιο είχε υποχωρήσει στο 46% κατά μέσο όρο. Σημειωτέον, υπάρχει σημαντική διαφορά στην υποστήριξη των ερωτηθέντων, με το 62% στη Δυτική Όχθη και μόνο το 21% στη Γάζα να υποστηρίζει την επίθεση. 

Έτερη έρευνα διεξήγαγε το Κέντρο Μέσων και Επικοινωνίας της Ιερουσαλήμ (JMCC) μόνο στη Δυτική Όχθη, με τη συμμετοχή 715 Παλαιστινίων. Ο Γασάν Χατίμπ, ιδρυτής και διευθυντής του κέντρου, είπε στο Al-Monitor ότι “όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο πόλεμος αύξησε τη δημοτικότητα της Χαμάς και αποδυνάμωσε τη δημοτικότητα της Φάταχ και της Παλαιστινιακής Αρχής”. Ο Χατίμπ περιέγραψε την κοινή γνώμη στη Γάζα ως “ένα διφορούμενο ζήτημα”, που συνδέεται εν μέρει με “τη δυσκολία εύρεσης τυχαίου δείγματος λόγω της κατάστασης εκτόπισης και αστάθειας” και με την έλλειψη στατιστικών στοιχείων για τη σύνθεση του τρέχοντος πληθυσμού.

Έλλειψη εμπιστοσύνης προς τις δημοσκοπήσεις εν καιρώ πολέμου εκφράζεται και από άλλες πλευρές. Ο Άχμαντ Μπουντέρι του αραβόφωνου καναλιού Al Ghad TV με έδρα το Λονδίνο, είπε στο Al-Monitor ότι οι δημοσκοπήσεις κατά τη διάρκεια του πολέμου “δεν είναι οριστικές”. Ομοίως, ο Τζαμάλ Ναζάλ, εκπρόσωπος της Φάταχ που ζει στην Ευρώπη, είπε ότι σε κανονικούς καιρούς οι άνθρωποι τείνουν να υποστηρίζουν εκείνους τους “μαχητές της αντίστασης που έχουν όπλα παρά αυτούς που παρουσιάζουν μια λογική πολιτική αφήγηση”.

Πάντως δεν μπορεί να είναι τυχαίες οι συγκλίσεις που παρατηρούνται. Και οι τρεις δημοσκοπήσεις έδειξαν εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά δημοτικότητας για τον 86χρονο πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής και ηγέτη της Φάταχ Μαχμούντ Αμπάς και τον μεταρρυμιστή πρωθυπουργό του, Μοχάμαντ Μουσταφά. Μάλιστα, στη δημοσκόπηση του AWRAD, λίγοι Παλαιστίνιοι μπόρεσαν ακόμη και να κατονομάσουν τον σημερινό πρωθυπουργό, ενώ η ικανοποίηση από τις επιδόσεις του Αμπάς ανέρχεται στο 12% και η δυσαρέσκεια στο 85%. Περίπου το 90% επιθυμεί την παραίτηση του προέδρου, με τον αριθμό αυτό να ανέρχεται στο 94% και στο 83% αντιστοίχως για τους Παλαιστίνιους στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα, σύμφωνα με την ίδια δημοσκόπηση.

Εν τω μεταξύ, και οι τρεις δημοσκοπήσεις δείχνουν συντριπτική υποστήριξη στο φυλακισμένο ηγερτικό στέλεχος της Φάταχ, Μαρουάν Μπαργκούτι, τοποθετώντας τον μπροστά από οποιονδήποτε πιθανό αντίπαλο, εάν ήταν υποψήφιος για να αντικαταστήσει τον Αμπάς. 

Η δημοσκόπηση της PCPSR έδειξε ότι σε μια προεδρική εκλογή μεταξύ τριών υποψηφίων, του εν ενεργεία προέδρου Μαχμούντ Αμπάς, του πολιτικού ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγιε, και του Μαρουάν Μπαργούτι, ο τελευταίος κερδίζει εύκολα. 

Σε ενδεχόμενη μονομαχία μεταξύ Μπαργούτι και Χανίγιε, ο πρώτος κερδίζει με 60% των ψήφων έναντι 40%. Σε μια ερώτηση ανοιχτού τύπου (δηλαδή, χωρίς προκαθορισμένες απαντήσεις), ο Μπαργούτι ήρθε πρώτος, με το 29% του κοινού να αναφέρει το όνομά του. Ακολουθούν ο Χανίγιε (14%), ο εξόριστος στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα πρώην επικεφαλής ασφαλείας της Φάταχ για τη Λωρίδα της Γάζας, Μοχάμεντ Νταλάν (8%), ο επιτόπιος ηγέτης της Χαμάς στη Γάζα, Γιάχια Σινουάρ (7%) και ο ακτιβιστής Μουσταφά Μπαργκούτι (2%).

Οι περισσότεροι Παλαιστίνιοι στη Δυτική Όχθη επέλεξαν την οικονομία όταν ρωτήθηκαν τι πρέπει να αλλάξει, ενώ οι κάτοικοι της Γάζας ήταν απορροφημένοι από το ερώτημα του τέλους του πολέμου. Περίπου το 47% είπε ότι ο κύριος στόχος θα πρέπει να είναι “ο τερματισμός της ισραηλινής κατοχής στις περιοχές που κατελήφθησαν το 1967 και η οικοδόμηση ενός παλαιστινιακού κράτους με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ”, ενώ το 31% των ερωτηθέντων συμφώνησε ότι η προτεραιότητα του παλαιστινιακού κινήματος “θα έπρεπε να είναι η απόκτηση του δικαιώματος επιστροφής των προσφύγων του 1948 στις πόλεις και τα χωριά τους. 

Στη δημοσκόπηση του JMCC, η υποστήριξη για τη λύση των δύο κρατών έχει ανέλθει στο 32% από το χαμηλό 25% του Σεπτεμβρίου 2023. 

Παρά όλα τα παραπάνω, η Φατάχ εξακολουθεί να είναι το δημοφιλέστερο πολιτικό κόμμα μεταξύ των Παλαιστινίων στη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας, σύμφωνα με τη δημοσκόπηση της AWRAD, η οποία δείχνει ότι υποστηρίζεται από το 34% του πληθυσμού. Η Χαμάς, αντίθετα, λαμβάνει την υποστήριξη του 23%. 

Συνολικά, το 36% του εκλογικού σώματος είναι αναποφάσιστο ή δεν θα ψήφιζε σε περίπτωση βουλευτικών εκλογών, με το ποσοστό να φτάνει έως και το 48% στη Δυτική Όχθη. Το ένα πέμπτο των ψηφοφόρων στη Γάζα (19%) δηλώνουν επίσης αναποφάσιστοι ή δεν θα ψηφίσουν. Αυτά τα αποτελέσματα παρέχουν περαιτέρω στοιχεία για μια τάση που παρατηρείται στις δημοσκοπήσεις του AWRAD από το 2011, δηλαδή ότι οι ψηφοφόροι στη Γάζα είναι πιο επικριτικοί για τη Χαμάς, ενώ αυτοί στη Δυτική Όχθη είναι πιο επικριτικοί για την Παλαιστινιακή Αρχή. 

Η Νταϊάνα Μπούτου, πρώην νομική σύμβουλος της παλαιστινιακής διαπραγματευτικής ομάδας, είπε στο Al-Monitor ότι οι άνθρωποι αναζητούν μια εναλλακτική: “Στη Δυτική Όχθη οι άνθρωποι δεν είναι ευχαριστημένοι με τον πρόεδρο Αμπάς, επειδή δεν έκανε αρκετά σχετικά με τη γενοκτονία στη Γάζα, ενώ στη Γάζα οι άνθρωποι δεν βλέπουν ξεκάθαρο δρόμο για το μέλλον τους”. Ο Μπούτου ανέφερε ότι ο Μαρουάν Μπαργούτι είναι δημοφιλής “επειδή είναι μεταξύ των ηγετών των οποίων τα ονόματα παρουσιάζονται τακτικά”, τονίζοντας ότι καθώς η πιθανότητα απελευθέρωσής του σε ανταλλαγή κρατουμένων κερδίζει την προσοχή, ο ίδιος κερδίζει δημοτικότητα. 

Ο Ταλάλ Αμπού Αφίφε, δικηγόρος και συγγραφέας από τον προσφυγικό καταυλισμό Σουαφάτ, πιστεύει ότι η Χαμάς έχει κερδίσει υποστήριξη επειδή η επίθεσή της εναντίον των Ισραηλινών ήταν δημοφιλής μεταξύ των Παλαιστινίων. Πιστεύει ότι ο Μπαργούτι είναι δημοφιλής, απλώς και μόνο επειδή βρίσκεται στη φυλακή για την παλαιστινιακή υπόθεση. 

Από τη Νάμπλους, η Ανίς Σουεϊντάν, επικεφαλής του τμήματος εξωτερικών σχέσεων της PLO, υπενθύμισε ότι ο Μπαργούτι είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής της Φάταχ και έχει μακρά ιστορία μαχών για την παλαιστινιακή υπόθεση: “Όλες οι δημοσκοπήσεις αντικατοπτρίζουν τη δημοτικότητά του, αλλά είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στους νέους που βλέπουν σε αυτόν έναν ηγέτη που μπορεί να επιτύχει τους δικούς τους εθνικούς στόχους”. 

Ένας άλλος λόγος για τη δημοτικότητα του Μπαργούτι, σύμφωνα με τον καθηγητή Αλί Τζαρμπάουι, καθηγητή πολιτικών επιστημών στο πανεπιστήμιο Μπιρζέιτ κοντά στη Ραμάλα, είναι ότι θεωρείται ξένος προς την τρέχουσα πολιτική τάξη: “Ο κόσμος είναι αηδιασμένος και κουρασμένος από τις τρέχουσες πολιτικές παρατάξεις, τις οποίες κατηγορούν για την κατάσταση. Οι άνθρωποι θέλουν να δουν αλλαγή και θέλουν να ξεφύγουν από τη δύσκολη θέση στην οποία βρίσκονταν είτε στη Γάζα είτε στη Δυτική Όχθη”.

Η δημοσκόπηση του JMCC αποτυπώνει αυτή τη διαδεδομένη απάθεια. Η έλλειψη εμπιστοσύνης στα πολιτικά πρόσωπα έχει φτάσει στο 65,5% στην τρέχουσα δημοσκόπηση. Ήταν 59,4% τον Οκτώβριο του 2023.

capital.gr