Οι άμεσες εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου έχουν απαγορευτεί στην ΕΕ από τον Φεβρουάριο του 2023, αλλά τα προϊόντα εξακολουθούν να βρίσκουν το δρόμο τους προς το μπλοκ, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε από το Κέντρο Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα (CREA) και το Κέντρο για την Μελέτη Δημοκρατίας. Στους 12 μήνες μετά την επιβολή αυτής της απαγόρευσης, τα κράτη μέλη εισήγαγαν περισσότερους από 5 εκατομμύρια τόνους πετρελαϊκών προϊόντων αξίας 3,1 δισ. ευρώ από το λιμάνι Τζεϊχάν στην κοιλάδα των Αδάνων, της Μερσίνας στην Κιλικία και της Ηράκλειας (το λιμάνι στο οποίο λέει ο μύθος ότι πάτησε ο Ηρακλής κατά την Αργοναυτική εκστρατεία) στη θάλασσα του Μαρμαρά. Κατά την ίδια περίοδο, τα τρία αυτά λιμάνια – που δεν έχουν δική τους ικανότητα διύλισης – εισήγαγαν το 86% των πετρελαϊκών προϊόντων τους κατ’ αξία από τη Ρωσία. 

“Οι έρευνες συγκεκριμένων αποστολών… υποδηλώνουν ότι ευρωπαϊκές οντότητες ενδέχεται να έχουν εισαγάγει ρωσικά προϊόντα πετρελαίου αναμεμειγμένα ή επανεξάγονται από τερματικούς σταθμούς αποθήκευσης πετρελαίου στην Τουρκία”, αναφέρει η έκθεση. Σε μία περίπτωση, ο τερματικός σταθμός πετρελαίου Τόρος Τζεϊχάν στο ομώνυμο λιμάνι της κοιλάδας των Αδάνων εισήγαγε σχεδόν 27.000 τόνους πετρελαίου από το ρωσικό λιμάνι του Νοβοροσίσκ. Δέκα ημέρες αργότερα, ο ίδιος τερματικός σταθμός έστειλε παρόμοια ποσότητα πετρελαίου σε διυλιστήριο στην Ελλάδα. “Αυτό το εμπόριο φαίνεται να έχει εκμεταλλευτεί ένα νομικό κενό που επιτρέπει στα μικτά ρωσικά προϊόντα πετρελαίου να εισέλθουν στην ΕΕ”, λένε οι δύο οργανισμοί. 

Από τις 5 Φεβρουαρίου 2023 έως τα τέλη Φεβρουαρίου του τρέχοντος έτους, οι εισαγωγές της Τουρκίας σε ρωσικά προϊόντα πετρελαίου υπερδιπλασιάστηκαν, φτάνοντας σε αξία τα 17,6 δισ. ευρώ. Από τότε που τέθηκε σε ισχύ η απαγόρευση της ΕΕ, περισσότερα από τα τέσσερα πέμπτα των εισαγωγών προϊόντων πετρελαίου της προέρχονται από τη χώρα και η Τουρκία έχει γίνει ο μεγαλύτερος αγοραστής ρωσικών καυσίμων στον κόσμο. 

Η αύξηση των εισαγωγών ξεπερνά κατά πολύ την αύξηση της εγχώριας ζήτησης, λέει η έκθεση, “υποδηλώνοντας ότι η Τουρκία γίνεται κόμβος επανεξαγωγών” για τις πωλήσεις καυσίμων που χρηματοδοτούν τον πόλεμο του Κρεμλίνου στην Ουκρανία. Υπολογίζει ότι η Ρωσία κέρδισε περισσότερα από 5 δισ. ευρώ σε φορολογικά έσοδα από αυτές τις πωλήσεις. 

Ο Μάρτιν Βλαντιμίροφ, ανώτερος ενεργειακός αναλυτής στο Κέντρο για τη Μελέτη της Δημοκρατίας, προειδοποιεί ότι η Τουρκία “έχει αναδειχθεί ως στρατηγικός σταθμός για τα ρωσικά καύσιμα που μεταφέρονται στην ΕΕ”. 

Το ζήτημα είναι ξεχωριστό από το λεγόμενο παραθυράκι της διύλισης, σύμφωνα με το οποίο το ρωσικό αργό πετρέλαιο εξάγεται σε χώρες που δεν έχουν επιβάλει περιορισμούς σε αυτό το εμπόριο. Αυτό το αργό στη συνέχεια διυλίζεται και εξάγεται στην ΕΕ ως τοπικά παραγόμενο προϊόν, αποφεύγοντας να παγιδευτεί από κυρώσεις. 

Η πρακτική έχει τραβήξει τα βλέμματα των αρχών στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, οι οποίες έχουν απειλήσει να καταστείλουν τις εισαγωγές από διυλιστήρια που χρησιμοποιούν ρωσικό αργό, ιδίως στην Ινδία και την Τουρκία. Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν έχουν εισαχθεί μεταρρυθμίσεις και τα στοιχεία που παρέχονται στην GTR από την CREA δείχνουν ότι τα ινδικά διυλιστήρια συνεχίζουν να εισάγουν περίπου το ένα τρίτο του συνόλου του αργού πετρελαίου από τη Ρωσία. 

Η έκθεση προτρέπει τις αρχές της ΕΕ να αυστηροποιήσουν τις κυρώσεις στις επανεξαγωγές ρωσικών καυσίμων, υποστηρίζοντας ότι η υφιστάμενη νομοθεσία είναι “ασαφής” σχετικά με το ποσοστό του πετρελαίου που πρέπει να είναι ρωσικής προέλευσης για να πλήξουν τους περιορισμούς. Ζητεί επίσης αυστηρότερη επιβολή, προτείνοντας στις χώρες που επιβάλλουν κυρώσεις να περιλαμβάνουν αυστηρές απαιτήσεις σχετικά με την τεκμηρίωση των κανόνων καταγωγής και ότι οι τελωνειακές διασαφήσεις της ΕΕ πρέπει να περιλαμβάνουν την “αληθινή προέλευση” των προϊόντων πετρελαίου. 

Οι παραβιάσεις θα πρέπει να οδηγήσουν σε “απαγορεύσεις και κυρώσεις”, λέει η έκθεση, ενώ οι υπηρεσίες επιβολής θα πρέπει να εξουσιοδοτηθούν να επιβιβάζονται σε πλοία, να ελέγχουν έγγραφα πιστοποίησης και να δοκιμάζουν χημικά φορτία. “Τα βυτιοφόρα με παραποιημένες δηλώσεις προέλευσης των καυσίμων θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως λαθρεμπόριο με όλες τις σχετικές νομικές συνέπειες”, αναφέρει. “Αυτό περιλαμβάνει τη σύλληψη πλοίων στη θάλασσα και την κατάσχεσή τους”.  

Π.Κ.

Αναδημοσίευση από το capital.gr