Του Javier Blas

Μέσα στη ραστώνη του Αυγούστου, η ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου “ξαναζωντάνεψε”. Ο κίνδυνος απεργιών στην Αυστραλία, τον μεγαλύτερο παραγωγό υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στον κόσμο, ήταν αρκετός για να αυξήσει τις τιμές έως και κατά 50%. Λίγες εβδομάδες πριν από την έναρξη της περιόδου θέρμανσης την 1η Οκτωβρίου, το άλμα των τιμών είναι σίγουρα ανησυχητικό. Ωστόσο, μην πανικοβληθείτε ακόμα.

Πρώτον, ο κίνδυνος ήταν απλώς εκείνο που λέει η λέξη – ένας κίνδυνος. Οι διαπραγματεύσεις για τους μισθούς προχωρούν και η αναστάτωση πιθανότατα θα αποφευχθεί. Καθώς ο κίνδυνος έχει υποχωρήσει, το ίδιο ισχύει και για τις τιμές. Το πιο σημαντικό, η Ευρώπη έχει έναν ακόμη ισχυρότερο σύμμαχο προκειμένου να κρατήσει υπό έλεγχο τις τιμές του φυσικού αερίου όσο πορευόμαστε προς τους ψυχρότερους μήνες: την εξαιρετικά αδύναμη ζήτηση.

Η κρίση στη μεταποίηση, η οποία μαστίζει την ήπειρο – η βιομηχανική δραστηριότητα στη Γερμανία έχει συρρικνωθεί για 14 συναπτούς μήνες – είναι το καλύτερο αντίδοτο ενάντια στη συμπίεση της προσφοράς αερίου. Με τέτοιους φίλους, όμως, ποιος χρειάζεται εχθρούς;

Μια “πύρρειος νίκη”

Η Ευρώπη νικά την ενεργειακή της κρίση χάρη στον αντίκτυπο που είχε η εν λόγω κρίση στη βιομηχανική της καρδιά. Σε ολόκληρη την ήπειρο, πολλές εταιρείες έντασης ενέργειας είτε έκλεισαν είτε μείωσαν την παραγωγή, αφού δεν μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν τις υψηλότερες τιμές της ενέργειας. Ιδιαίτερα επηρεάζονται οι βιομηχανίες λιπασμάτων, χημικών προϊόντων, μεταλλουργίας, γυαλιού, χαρτιού και κεραμικής. Όλα αυτά τα κλειστά εργοστάσια δεν χρειάζονται φυσικό αέριο ή ηλεκτρικό ρεύμα αυτή τη στιγμή.

Στη Γερμανία, η δραστηριότητα των ενεργοβόρων εταιρειών ήταν μειωμένη τον Ιούνιο κατά σχεδόν 18% σε σύγκριση με τα τέλη του 2020, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία. Τον ίδιο μήνα, η ζήτηση βιομηχανικού αερίου είχε μειωθεί επίσης κατά 18% σε σύγκριση με έναν χρόνο πριν. Τον Ιούλιο, η ζήτηση φυσικού αερίου σημείωσε ακόμη μεγαλύτερη βουτιά, υποχωρώντας 22,9% σε σχέση με έναν χρόνο νωρίτερα, στη μεγαλύτερη μείωση μέχρι στιγμής για το 2023. Όταν τα επίσημα στοιχεία της βιομηχανικής παραγωγής για τον Ιούλιο ανακοινωθούν σε λίγες εβδομάδες, αυτή η μείωση στις ενεργειακές ανάγκες θα καταγραφεί αναπόφευκτα μέσα από την περαιτέρω επιδείνωση της βιομηχανικής δραστηριότητας.

Η εικόνα είναι παρόμοια σε όλη την υπόλοιπη ήπειρο. Είναι αλήθεια ότι ένα μέρος της μείωσης της κατανάλωσης βιομηχανικού αερίου αποτελεί ανταπόκριση σε μέτρα ενεργειακής απόδοσης και όχι στην καταστροφή της ζήτησης. Ωστόσο, μέρος της μείωσης οφείλεται επίσης στη στροφή σε πιο ρυπογόνα καύσιμα, όπως το πετρέλαιο και ο άνθρακας. Η ζήτηση φυσικού αερίου στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας ήταν αδύναμη και αυτό το καλοκαίρι, καθώς ο δροσερός καιρός και οι άνεμοι στο μεγαλύτερο μέρος της βορειοδυτικής Ευρώπης μείωσε την ανάγκη για κλιματισμό, ενώ η παραγωγή ενέργειας από τον άνεμο ήταν την ίδια ώρα ισχυρή.

Λόγω της αναιμικής παραγωγικής δραστηριότητας και της χαμηλότερης από το αναμενόμενο καύσης αερίου στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, η Morgan Stanley εκτιμά ότι η συνολική ζήτηση φυσικού αερίου στην Ευρώπη είναι περίπου 15% κάτω από τον μέσο όρο της πενταετίας, ακόμη και όταν προσαρμοστεί με βάση τις επιπτώσεις των καιρικών συνθηκών. Με χαμηλή κατανάλωση και άφθονη προσφορά LNG μέχρι στιγμής, η Ευρώπη μπόρεσε να διοχετεύσει μια ποσότητα-ρεκόρ φυσικού αερίου σε υπόγεια αποθήκευση την άνοιξη και το καλοκαίρι – παρά το γεγονός ότι οι περισσότερες χώρες της περιοχής δεν έχουν πλέον πρόσβαση στην προσφορά φυσικού αερίου μέσω ρωσικών αγωγών.

Οι ευρωπαϊκές αποθήκες φυσικού αερίου είναι κατά σχεδόν 92% πλήρεις – ιστορικό υψηλό γι’ αυτήν την περίοδο του έτους. Εάν συνεχιστεί ο τρέχων ρυθμός πλήρωσης, τα αποθέματα θα φτάσουν το 100% μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου. Έτσι, ακόμα κι αν συνεχιστούν τα αυστραλιανά “πλήγματα” στο LNG, η Ευρώπη είναι πιθανό να φτάσει σε κορυφές πλήρωσης δεξαμενών μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου ή τις αρχές Νοεμβρίου, σε σύγκριση με έναν μέσο όρο των ετών 2010-2019 της τάξης του 91% για εκείνη την εποχή του έτους. Το επιπλέον buffer λογικά θα ηρεμήσει την αγορά.

Κι όμως, αυτό θα αποτελούσε ελάχιστη παρηγοριά για τους βιομηχάνους της ηπείρου. Επί του παρόντος, οι ευρωπαϊκές τιμές φυσικού αερίου κυμαίνονται στα περίπου 35 € (38 $) η μεγαβατώρα, σε σύγκριση με τον μέσο όρο της περιόδου 2010-2020, οπότε και ήταν λίγο πάνω από τα 20 €. Οι τιμές χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας ξεπερνούν τα 140 ευρώ η μεγαβατώρα, υπερτριπλάσιες από τον μέσο όρο 2010-2020, ο οποίος ήταν στα 38,5 ευρώ.

Κόστος

Το πρόβλημα για τον κλάδο δεν είναι μόνο ότι οι τρέχουσες τιμές είναι πολύ υψηλότερες απ’ ό,τι πριν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία. Το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι οι εταιρείες γνωρίζουν ότι οποιοδήποτε πρόβλημα εφοδιασμού, πραγματικό ή θεωρούμενο ως τέτοιο, θα πυροδοτούσε ένα ράλι τιμών, επειδή ακόμη και με σχεδόν πλήρεις αποθήκες, η Ευρώπη χρειάζεται όλο το φυσικό αέριο που μπορεί να εισαγάγει για να περάσει τον χειμώνα. Ο μεταποιητικός τομέας παραμένει το τμήμα της κατανάλωσης από το οποίο μπορεί να ζητηθεί και να προκύψει επιπλέον καταστροφή της ζήτησης. Γι’ αυτό και τόσο πολλοί διευθύνοντες σύμβουλοι διστάζουν να επαναφέρουν την παραγωγική ικανότητα, φοβούμενοι την επανενεργοποίηση ενός εργοστασίου μόνο και μόνο για να εγκλωβιστούν, λίγο μετά, ξανά σε υψηλότερες τιμές.

Το ισοζύγιο προσφοράς και ζήτησης φυσικού αερίου στην Ευρώπη παραμένει επισφαλές. Μόνον η εξαιρετικά αδύναμη βιομηχανική ζήτηση εξισορροπεί το σύστημα. Τα άφθονα αποθέματα βοηθούν, αλλά ακόμη και με αυτά, η Ευρώπη δεν θα τα κατάφερνε να περάσει τον κάβο του χειμώνα εάν όλη η βιομηχανική ζήτηση αερίου επέστρεφε στα προ κρίσης επίπεδα. Ως εκ τούτου, το τίμημα της αποφυγής της ενεργειακής κρίσης είναι μια βαθιά ύφεση στον μεταποιητικό τομέα και μια μακροπρόθεσμη απώλεια οικονομικής ανάπτυξης. Ανάλυση η οποία δημοσιεύθηκε από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο τον περασμένο μήνα, αναφέρει ότι η Γερμανία είναι πιθανό να χάσει λίγο περισσότερο από το 1% της δυνητικής παραγωγής της.

Οι υψηλές τιμές λύνουν το πρόβλημα άλλων υψηλών τιμών. Πάντα όμως υπάρχει και κόστος.

Πηγή: Bloomberg