Του Hal Brands

Μοιάζει τρελό να ψάχνει κανείς για καλές πλευρές στον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, δεδομένης της δυστυχίας την οποία έχει προκαλέσει αυτή η σύγκρουση. Οι γεωπολιτικές τραγωδίες, ωστόσο, μπορούν να εξυπηρετήσουν και “παιδαγωγικούς” σκοπούς. Αν μη τι άλλο, αυτός ο πόλεμος έχει δείξει το πώς θα έμοιαζε ένας κόσμος χωρίς την αμερικανική ισχύ – και πώς μοιάζουν τα πράγματα όταν η Αμερική χρησιμοποιεί αυτή την απαράμιλλη δύναμη με ορθό τρόπο.

Η καθημερινή μου δουλειά περιλαμβάνει τη διδασκαλία διεθνών σχέσεων σε προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές του Πανεπιστημίου Johns Hopkins. Πρέπει ανά κάποιο καιρό να υπενθυμίζω στον εαυτό μου ότι μπορεί κανείς να συγχωρήσει τους millennials και τα μέλη της Generation Z, τα οποία έχουν μια συγκεχυμένη άποψη για τον παγκόσμιο ρόλο της Αμερικής.

Δύο δεκαετίες

Για δύο δεκαετίες, τα πλέον σημαντικά γεγονότα στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ ήταν δαπανηροί και τελικά αποτυχημένοι πόλεμοι στο Ιράκ και το Αφγανιστάν. Εάν δεν είστε αρκετά μεγάλοι για να θυμάστε την επανένωση της Γερμανίας το 1990 ή τον πόλεμο του Αραβοπερσικού Κόλπου το 1990-91, μπορεί να δυσκολευτείτε να σκεφτείτε μια διεθνή μεγάλη κρίση την οποία η Ουάσιγκτον να διαχειρίστηκε με σύνεση.

Αυτό δεν σημαίνει ότι υπάρχει αξιοπιστία στις υπερβολικές κριτικές της αμερικανικής “πολιτείας” στις δύο δεκαετίες μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Πολλές επιτυχίες στην εξωτερική πολιτική είναι αόρατες, γιατί περιλαμβάνουν την πρόληψη απαίσιων αποτελεσμάτων – ίσως πρόσθετων, καταστροφικών τρομοκρατικών χτυπημάτων μετά την 11η Σεπτεμβρίου ή μιας βαθύτερης παγκόσμιας ύφεσης το 2008-09 – καθώς και την επίτευξη καλών.

Εάν ωστόσο η αντίληψή σας για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ είναι “σφραγισμένη” από την εισβολή στο Ιράκ το 2003 και την ταπεινωτική απόσυρση από το Αφγανιστάν το 2021, ίσως αναρωτιέστε εάν η Ουάσιγκτον ξέρει πραγματικά τι κάνει. Και, αν μεγαλώσατε σε έναν κόσμο μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, όπου οι παγκόσμιοι πόλεμοι και οι φαύλοι ανταγωνισμοί του 20ου αιώνα έμοιαζαν με αρχαία ιστορία, ίσως αναρωτιέστε επίσης ποια είναι τελικά η αξία μιας διεθνούς τάξης υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.

Διπλή “διαφώτιση”

Ο πόλεμος της Ουκρανίας ήταν διπλά διαφωτιστικός. Πρώτον, δείχνει ξεκάθαρα πόσο ζοφερός και βάναυσος μπορεί να είναι ένας μετα-αμερικανικός κόσμος. Μια Ουκρανία αφημένη στην τύχη της θα είχε υποκύψει γρήγορα στην εισβολή του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν. Θα υφίστατο σήμερα δίκες-φάρσες, εκτελέσεις και φυλάκιση των ηγετών της και σκληρή τιμωρία οποιουδήποτε αντιστεκόταν στη ρωσική κατοχή.

Ο λόγος που τόσο πολλές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης βιάζονται να εισέλθουν στο δίκτυο συμμαχιών της Αμερικής τα τελευταία 25 χρόνια είναι επειδή κατανοούν ότι το είδος της επιθετικότητας και της βαρβαρότητας το οποίο έχουμε δει στην Ουκρανία ήταν ο κανόνας για μεγάλο μέρος της ανθρώπινης ιστορίας. Τέτοιες αθλιότητες έχουν απλώς “κατασταλεί”, σε άνευ προηγουμένου βαθμό, από την σίγουρα ιδιοτελή αλλά συγκριτικά με άλλες εποχές “αγαθή” ηγεσία της Αμερικής από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και εξής.

Ευτυχώς, ο πόλεμος στην Ουκρανία πρόσφερε επίσης ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του πόσο ισχυρή και αποτελεσματική μπορεί να είναι μια πραγματικά ταγμένη στη διεθνή τάξη Αμερική. Η κυβέρνηση του προέδρου Τζο Μπάιντεν δεν τα έκανε βεβαίως όλα σωστά: οι πρώτες εκτιμήσεις της για τη βούληση της Ουκρανίας να πολεμήσει ήταν,  για παράδειγμα, πολύ απαισιόδοξες, ενώ οι αρχικές της προσπάθειες να αποτρέψει τη ρωσική πυρηνική κλιμάκωση ήταν μπερδεμένες και συγκεχυμένες.

Ωστόσο, η συνολική απόδοσή της ήταν αρκετά καλή, βοηθώντας την Ουκρανία να καταγράψει επιτυχίες σε έναν πόλεμο από τον οποίο το Κίεβο δεν αναμενόταν να επιβιώσει και δείχνοντας ότι ο κόσμος δεν θα καταστεί σύντομα πραγματικά πολυπολικός.

Η κοινότητα των υπηρεσιών Πληροφοριών των ΗΠΑ συνήθως γίνεται πρωτοσέλιδο όταν “διαβάζει” τα πράγματα στραβά. Ποια άλλη χώρα, ωστόσο, έχει ένα πλέγμα υπηρεσιών Πληροφοριών το οποίο θα μπορούσε να έχει τόσο δίκιο για γεγονότα που συμβαίνουν σε απόσταση μισού πλανήτη μακριά;

Οι κατάσκοποι της Αμερικής μύρισαν την επερχόμενη επίθεση του Πούτιν μήνες νωρίτερα και έδωσαν στην Ουκρανία κρίσιμες προειδοποιήσεις για το πώς θα εκτυλισσόταν η εισβολή. Οι ΗΠΑ παρείχαν πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο, οι οποίες επέτρεψαν στο Κίεβο να σχεδιάσει τις πιο αποτελεσματικές επιθέσεις του και να πραγματοποιήσει τα πιο θεαματικά χτυπήματά του. Αυτή η απόδοση προφανώς δεν έχει ξεφύγει της προσοχής του προέδρου Σι Τζινπίνγκ της Κίνας, ο οποίος πλέον λογικά θα ανησυχεί ότι οποιοσδήποτε σχεδιασμός επίθεσης στην Ταϊβάν μπορεί γρήγορα να γίνει το χειρότερα καλυμμένο μυστικό στη Γη.

Ο πόλεμος αυτός είναι επίσης απόδειξη της επιρροής που παρέχει το παγκόσμιο δίκτυο συμμαχιών της Αμερικής: η Ουάσιγκτον συγκέντρωσε δεκάδες προηγμένες δημοκρατίες από πολλές περιοχές ανά τον κόσμο προκειμένου να υποστηρίξουν την Ουκρανία και να επιβάλουν κυρώσεις στη Ρωσία.

Αυτή η απάντηση, με τη σειρά της, έχει διαφημίσει την ικανότητα της Αμερικής να προκαλεί οικονομικό πόνο. Οι κυρώσεις και οι έλεγχοι εξαγωγών που έχουν επιβάλει η Ουάσιγκτον και οι φίλοι της μπορεί να μην έχουν αναγκάσει τον Πούτιν να φύγει από την Ουκρανία, αλλά θα εξαναγκάσουν τη χώρα του σε ένα μέλλον στασιμότητας και τεχνολογικής οπισθοδρόμησης.

Καμία εγγύηση

Έπειτα, υπάρχει η αντίθεση μεταξύ του ρωσικού στρατιωτικού εξοπλισμού – αρμάτων μάχης που αναφλέγονται καταστροφικά όταν χτυπηθούν, πυραύλων οι οποίοι δεν πλησιάζουν καν ορισμένους στόχους τους – και αμερικανικού στρατιωτικού εξοπλισμού. Παρέχοντας μόλις 20 εκτοξευτές πυραύλων HIMARS, η Ουάσιγκτον βοήθησε το Κίεβο να αλλάξει την πορεία του μεγαλύτερου χερσαίου πολέμου στην Ευρώπη από το 1945. Αναρωτιέται κανείς πόση ζημιά θα μπορούσε να κάνει η Ουκρανία με 40 από αυτούς.

Τίποτε από τα παραπάνω δεν αποτελεί υποτίμηση της απόδοσης των Ουκρανών, των οποίων η ικανότητα, η ανθεκτικότητα και η δημιουργικότητα έχουν αποδειχθεί απλά εκπληκτικές. Ακόμη και σε αυτό το σημείο, ωστόσο, ο πόλεμος είναι ένα χρήσιμο αντίδοτο στην αμερικανική απαισιοδοξία των τελευταίων ετών: σε αντίθεση με ό,τι μπορεί να σκεφτόταν κανείς μετά την απογοητευτική απαγκίστρωση από το Αφγανιστάν, ορισμένοι εταίροι των ΗΠΑ σε συμμαχίες με επίκεντρο τη διεθνή ασφάλεια είναι τελικά αρκετά ικανοί και αφοσιωμένοι.

Η υπερβολική αυτοπεποίθηση μπορεί να αποδειχθεί θανατηφόρα και αυτό που συνέβη στην Ουκρανία δεν αποτελεί καμία εγγύηση ότι η Ουάσιγκτον θα καταγράψει επιτυχία στην επόμενη κρίση με το Πεκίνο, τη Μόσχα ή την Τεχεράνη. Ένας πόλεμος, ωστόσο, στον οποίο οι ΗΠΑ δεν εμπλέκονται καν άμεσα, έχει δώσει ένα ζωτικό μάθημα στην Αμερική και στους αντιπάλους της: ακόμη και σήμερα, υπάρχει μόνο μία υπερδύναμη.

Πηγή: BloombergOpinion