Επανεξέταση του στρατιωτικού ρόλου της Γαλλίας στην Ευρώπη και της σχέσης της με το ΝΑΤΟ

Της Judy Dempsey

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχει την ικανότητα να γίνεται ενοχλητικός προς τους Ευρωπαίους ομολόγους του.

Η Γερμανία, όντας παραδοσιακώς ο στενότερος σύμμαχος της Γαλλίας στην ΕΕ, συχνά παραπονιέται ότι δεν ζητείται η γνώμη της κάθε φορά που ο Μακρόν εκφωνεί ομιλίες που βρίθουν φιλοδοξίας σχετικά με την Ευρώπη. Όχι ότι το Βερολίνο, είτε επί της πρώην καγκελαρίου Άγγελα Μέρκελ είτε επί του διαδόχου της Όλαφ Σολτς έχουν διατυπώσει κάποιες πρωτότυπες προτάσεις για την Ευρώπη.

Εν συνεχεία, υπάρχει η οπτική γωνία της Πολωνίας και των χωρών της Βαλτικής. Έχουν την πεποίθηση ότι ο Μακρόν δεν έχει πράξει τα δέοντα για να υποστηρίξει στρατιωτικώς την Ουκρανία. Έτι περαιτέρω, υποπτεύονται ότι ο Μακρόν εξακολουθεί να θέλει να κάνει κάποιου είδους συμφωνία με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν ώστε να τερματίσει τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Οι Κεντροευρωπαίοι μαζί με άλλες νατοϊκές χώρες συχνά πιστεύουν ότι όταν ο Μακρόν μιλά περί στρατηγικής αυτονομίας για την Ευρώπη, μιλά ουσιαστικά για τη σταδιακή αποδυνάμωση του ΝΑΤΟ ή για τη δημιουργία αμυντικής δομής σε ανταγωνισμό με τη στρατιωτική συμμαχία υπό τις ΗΠΑ. Πράγματι, ο Μακρόν χαρακτήρισε κάποτε το ΝΑΤΟ ως “εγκεφαλικά νεκρό”, μια περιγραφή που έχει αντέξει στον χρόνο.

Πάνω απ’ όλα, υπάρχει η αίσθηση ότι η Γαλλία, η μόνη πυρηνική δύναμη της ΕΕ, δεν μπορεί να θεωρείται αξιόπιστη, καθώς η άποψή της για τον κόσμο – και για την Ευρώπη – είναι αυτή του Σαρλ ντε Γκολ, στην οποία η Γαλλία είναι ο ακρογωνιαίος λίθος που διαμορφώνει και κυριαρχεί στο μέλλον της Ένωσης.

Αν η νέα εθνική στρατηγική αναθεώρηση του Μακρόν είναι κάτι με το οποίο μπορούμε να προχωρήσουμε, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία θα μπορούσε να σηματοδοτήσει την αρχή μιας σημαντικής επανεξέτασης του στρατιωτικού ρόλου της Γαλλίας στην Ευρώπη και της σχέσης της με το ΝΑΤΟ.

Σε αυτό το προσχέδιο, το οποίο θα περάσει από ενδελεχή επεξεργασία τους επόμενους μήνες και το οποίο στοχεύει στο να καθορίσει τη στρατιωτική στάση της Γαλλίας έως το 2030, η ασφάλεια της Ευρώπης, οι στόχοι του ΝΑΤΟ και η Συμφωνία του Παρισιού για τα πυρηνικά συμβαδίζουν.

Δεδομένων όλων των παλαιών και νέων απειλών, που κυμαίνονται από τη συμβατική στρατιωτική επιθετικότητα έως τον υβριδικό πόλεμο, συμπεριλαμβανομένης της παραπληροφόρησης, των επιθέσεων στον κυβερνοχώρο και των νέων όπλων, ο Μακρόν γνωρίζει ότι καμία χώρα δεν μπορεί να τα καταφέρει μόνη της. Η εισβολή της Ρωσίας έχει φέρει στο προσκήνιο τα τρωτά σημεία της Ευρώπης και το χαμηλό επίπεδο ανθεκτικότητας. Υπάρχουν πάρα πολλοι άγνωστοι παράγοντες και πάρα πολλές προκλήσεις που απαιτούν κάτι παραπάνω από ένα τεράστιο πλήθος δυνατοτήτων. Το οικονομικό κόστος για την αντιμετώπιση όλων αυτών των απειλών είναι υπερβολικό.

Σε αυτό το πλαίσιο, για τον Μακρόν, η επιθετικότητα της Ρωσίας προς την Ουκρανία “μπορεί να προηγηθεί ευρύτερων γεωπολιτικών αντιπαλοτήτων και ενός μέλλοντος που δεν έχουμε λόγο να αποδεχτούμε με μοιρολατρία”. Οχι μόνο αυτό. Ο πρόεδρος τόνισε ότι “[…] επειδή αυτός ο πόλεμος ξεκαθαρίζει την κατάσταση του κόσμου στον οποίο ζούμε, την κατάρρευση κανόνων και ταμπού, την κατάχρηση εξουσίας, χαρακτηρίζει εκείνη την επικίνδυνη στιγμή όπου αμφισβητείται η παλιά ισορροπία αλλά η νέα δεν έχει ακόμη καθιερωθεί”.

Ο Μακρόν δεν είναι διατεθειμένος να περιμένει μέχρις ότου εμφανιστεί αυτή η νέα τάξη πραγμάτων – κάτι που η Κίνα (η οποία δεν αναφέρεται στο προσχέδιο της αναθεώρησης) προσπαθεί να διαμορφώσει.

Αντιθέτως, με τη νέα εστίαση στην Ευρώπη, επιβεβαίωσε το ότι η Γαλλία αποσύρεται από το Σαχέλ, τερματίζοντας έτσι την επιχείρηση Barkhane στην οποία το Παρίσι είχε αναπτύξει περίπου 5.000 στρατιώτες στο Μάλι για να βοηθήσει στην καταπολέμηση των ισλαμιστών εξτρεμιστών. Στο μέλλον, η Γαλλία θα δημιουργήσει μια νέα οργάνωση που θα βασίζεται στη συνεργασία μεταξύ της Γαλλίας και των τοπικών ενόπλων δυνάμεων.

Με τη στροφή προς την Ευρώπη, ο Μακρόν δεν έχει αυταπάτες για τον σημαντικό ρόλο του ΝΑΤΟ και των Ηνωμένων Πολιτειών. “Η Γαλλία σκοπεύει να διατηρήσει μια μοναδική θέση εντός της Συμμαχίας. Έχει μια απαιτητική και διακριτή θέση λόγω της ιδιαιτερότητας και της ανεξαρτησίας της αμυντικής της πολιτικής, ιδίως λόγω της πυρηνικής αποτρεπτικής της δύναμης”, είπε .

Ταυτόχρονα, η Γαλλία “προτίθεται να ενισχύσει την επιρροή τη δική της, αλλά και αυτής  των Ευρωπαίων συμμάχων, προκειμένου να ζυγίσει καλύτερα τις μεγάλες αλλαγές στη στάση του ΝΑΤΟ και το μέλλον της στρατηγικής σταθερότητας στην Ευρώπη”.

Η στρατηγική σταθερότητα είναι το βασικό στοιχείο της εθνικής στρατηγικής αναθεώρησης του Μακρόν. Εφόσον η Ρωσία αμφισβήτησε τη σταθερότητα της Ευρώπης και ανέτρεψε το μετά του Ψυχρού Πολέμου status quo, το ΝΑΤΟ και οι Ευρωπαίοι πρέπει να αναγνωρίσουν το πώς και το γιατί πρέπει να προστατευτεί η ήπειρος. Μια “αξιόπιστη, σύγχρονη” πυρηνική αποτροπή είναι το κλειδί, είπε ο Μακρόν. “Οι πυρηνικές μας δυνάμεις συμβάλλουν μέσω της δικής τους ύπαρξης στην ασφάλεια της Γαλλίας και της Ευρώπης”, πρόσθεσε.

Εδώ, “ο Μακρόν επαναλαμβάνει τη θέση της Γαλλίας για την πυρηνική αποτροπή”, δήλωσε ο Φρανσουά Χάισμπουργκ, ανώτερος σύμβουλος για την Ευρώπη στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών.

Πράγματι, εμπειρογνώμονες στον τομέα της άμυνας στην Ευρώπη αναφέρουν συχνά την πιθανότητα η Γαλλία, με τις πυρηνικές της ικανότητες, να παρέχει στους Ευρωπαίους μια ειδική ομπρέλα ασφαλείας. Οι ΝΑΤΟϊκοί μπορεί να ανατριχιάσουν στην ιδέα. Όμως ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία αναγκάζει τους συμμάχους να σκεφτούν τη μελλοντική στρατηγική κατεύθυνση της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.

Η σύγκρουση υπογραμμίζει “την ανάγκη να διατηρηθεί ένα ισχυρό και αξιόπιστο πυρηνικό αποτρεπτικό μέσο για να αποφευχθεί ένας μεγάλος πόλεμος”· αυτός ο αποτρεπτικός παράγοντας πρέπει να είναι “νόμιμος, αποτελεσματικός και ανεξάρτητος”, είπε ο Μακρόν.

Έτσι, ενώ θέλει η Γαλλία να είναι μια “ανεξάρτητη, αξιοσέβαστη, ευέλικτη δύναμη στην καρδιά της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας”, επιφυλάσσει καθησυχαστικά λόγια για το ΝΑΤΟ και πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Η Γαλλία θα διατηρήσει ισχυρούς δεσμούς με την Ατλαντική συμμαχία. Η στρατηγική εταιρική σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες “θα παραμείνει θεμελιώδης και πρέπει να παραμείνει φιλόδοξη, διαυγής και ρεαλιστική”.

Η Γαλλία θα εμβαθύνει επίσης τη σχέση της με τη Γερμανία και θα σφυρηλατήσει αμυντικές συνεργασίες με την Ιταλία και την Ισπανία ενώ θα ενισχύσει τον ευρωπαϊκό πυλώνα στο ΝΑΤΟ.

“Είναι καλό που ο Μακρόν αναφέρεται στην κυριαρχία της Γαλλίας τουλάχιστον αρκετές φορές, αλλά την τοποθετεί στο πλαίσιο μιας ισχυρής συμμαχίας εντός της ΕΕ, του ΝΑΤΟ και των Ηνωμένων Πολιτειών”, δήλωσε ο Εβγκένιουζ Σμόλαρ από το Κέντρο Διεθνών Σχέσεων στη Βαρσοβία. Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο Σμόλαρ, ο Μακρόν δεν αναφέρεται συγκεκριμένα στην Πολωνία, ακόμη αναφέρει την ενίσχυση των δεσμών με την Ιταλία, την Ισπανία, την Ελλάδα, την Κροατία και το Βέλγιο. Ακόμη και η Μολδαβία και η Γεωργία αναφέρονται.

Εν ολίγοις, η αναθεώρηση περιστρέφεται γύρω από το ΝΑΤΟ, την ΕΕ, την Ανατολική Ευρώπη και την Αφρική. Ίσως είναι πολύ ισοπεδωτικό και πολύ γενικό ως προς τον τρόπο αντιμετώπισης του τεράστιου μεγέθους των προκλήσεων που έρχονται.

Οι λεπτομέρειες και το οικονομικό κόστος για την προετοιμασία της Γαλλίας για το 2030 θα αποσαφηνιστούν τους επόμενους μήνες. Και ίσως το σχέδιο του Μακρόν αποκτήσει σάρκα και οστά: “Όταν η ειρήνη επανέλθει στην Ουκρανία, θα χρειαστεί να αξιολογήσουμε όλες τις συνέπειες” μέσω μιας “νέας αρχιτεκτονικής ασφάλειας” στην Ευρώπη.

Η αρχική δημοσίευση εδώ

Αναδημοσίευση από το capital.gr