Άριστος Μιχαηλίδης

Ο σουρεαλισμός, παρότι αφορά στην τέχνη και όχι την πολιτική, είναι σίγουρα πολύ πιο κοντά στους δικούς μας πολιτικούς, που δηλώνουν οπαδοί του ρεαλισμού. Και, φυσικά, και από αυτούς που εσχάτως άρχισαν να μας μιλούν για τον νέο ρεαλισμό. Προπάντων, κοντά στον πιο γνωστό σουρεαλισμό, του Σαλβαντόρ Νταλί, που δήλωνε: Εγώ ο ίδιος είμαι ο σουρεαλισμός. Θα μπορούσαν να το δηλώνουν πολλοί δικοί μας σήμερα. Εγώ ο ίδιος είμαι ο σουρεαλισμός ή εγώ ο ίδιος είμαι ο νεο-σουρεαλισμός. Διότι, σουρεαλισμός (προέρχεται από τις γαλλικές λέξεις sur (επάνω, επί) και réalisme (ρεαλισμός, πραγματικότητα) στα Ελληνικά αποδίδεται ακριβώς με την έννοια που κάλλιστα μπορεί να αναφέρεται και σε μεγάλη μερίδα των πολιτικών μας: πάνω ή πέρα από την πραγματικότητα.

Δεν είναι ακριβώς αυτό που λέμε εκτός πραγματικότητας, διότι αυτό μπορεί να παρεξηγηθεί. Άμα είναι κανείς εκτός πραγματικότητας πάει να πει πως δεν έχει και σώας τα φρένας. Οι δικοί μας τις έχουν σώας μια χαρά. Ασκούν, όμως, πολιτική πέρα από την πραγματικότητα. Αλλά, για έναν περίεργο λόγο, την ονομάζουν ριάλ πολιτίκ (ρεαλιστική πολιτική), διότι έτσι αισθάνονται ότι είναι πιο κοντά στη σύγχρονη Ευρώπη και στους Ευρωπαίους πολιτικούς. Οι οποίοι, όμως, έχουν να διαχειριστούν ζητήματα όπως το Σύμφωνο Συμβίωσης, ο γάμος ατόμων του ίδιου φύλου ή η ανάπτυξη της ενεργειακής οικονομίας και της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Κανένας άλλος, εκτός από τους δικούς μας, δεν έχει να διαχειριστεί μαζί με αυτά και πρόβλημα εισβολής και κατοχής.

Για παράδειγμα, όταν ήταν υπουργός Οικονομικών, ο Χάρης Γεωργιάδης έδωσε μια συνέντευξη στην εφημερίδα Financial Times (13/1/2016), στην οποία μέσα σε μια έξαρση ρεαλιστικής προσέγγισης δήλωνε πως η όποια συμφωνία επανένωσης της Κύπρου κινδυνεύει με αποτυχία αν το νέο ομοσπονδιακό κράτος δεν υιοθετήσει δεσμευτικούς κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας και σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού τομέα. Το έλεγε αυτό χαρακτηρίζοντας την κατάσταση που επικρατεί με τις τράπεζες στο ψευδοκράτος ως «κάπως σαν κατάσταση άγριας Δύσης». Και εξηγούσε ότι «κανένας δεν γνωρίζει αρκετά για την ιδιοκτησία, την κεφαλαιοποίηση και την εποπτεία του τουρκοκυπριακού τραπεζικού συστήματος».

Τότε ήταν η γλώσσα της αλήθειας. Και ήταν ρεαλισμός. Σήμερα, ο ίδιος πολιτικός βλέπει τους Τούρκους να μιλούν για δυο κράτη και συνομοσπονδία και ξαφνικά αρχίζει και ο ίδιος να λέει ότι «είναι η ώρα για έναν νέο ρεαλισμό» και ότι «πρέπει να μιλήσουμε ξανά τη γλώσσα της αλήθειας». Ε, αυτό δεν είναι ρεαλισμός. Διότι η πραγματικότητα παραμένει όπως τη διαπίστωνε το 2016, αλλά αυτός περνά πέρα και πάνω από την πραγματικότητα αναζητώντας μια νέα αλήθεια, αναζητώντας μάλλον τον σουρεαλισμό. Γνωρίζεις, δηλαδή, την πραγματικότητα αλλά επειδή δεν θέλεις ή δεν μπορείς να τη διαχειριστείς δημιουργείς με τη φαντασία σου μια άλλη πραγματικότητα πάνω ή πέρα από την πραγματικότητα.

Αυτή την προσαρμοστικότητα στις τουρκικές αξιώσεις την ονομάζουν «τέχνη του εφικτού». Δεν είναι όμως το ίδιο όταν αυτή την τέχνη την εφαρμόζεις στην οικονομία όπου, για παράδειγμα, θυσιάζεις μια εταιρεία (Κυπριακές Αερογραμμές, Σφαγείο Κοφίνου, Συνεργατισμός) διότι κατά την κρίση σου κοστίζει λιγότερο από όσα θα χρειαστείς για να την αναπτύξεις. Εδώ μετράς, κατά την κρίση και την ιδεολογία σου, ανάγκες, δυνατότητες, επιμέρους συμφέροντα, αντικειμενικές συνθήκες και παίρνεις αποφάσεις. Η πολιτική, όμως, προπάντων όταν έχεις να διαχειριστείς την επιθετικότητα μιας άλλης χώρας, την κατοχή, την προσφυγιά, την κυριαρχία της πατρίδας, δεν μπορεί να καθορίζεται αποκλειστικά από την «τέχνη του εφικτού». Διότι αυτό σημαίνει την απόλυτη απουσία οράματος. Πώς να εργαστείς για την απελευθέρωση αν δεν έχεις κανένα όραμα; Κι αυτό εκφράζεται κι εκφράστηκε άπειρες φορές στην ιστορία του ανθρώπου, όταν σε τέτοιες δύσκολες στιγμές, που όλα τα ‘σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά, ο άνθρωπος προσπαθούσε για το αδύνατο, ανοίγοντας δρόμους. Δεν αγνοούσε τις συνθήκες, δεν αγνοούσε τις αδυναμίες του, ούτε υπερτιμούσε τις δυνατότητές του. Είχε όραμα, όμως. Και ιδανικά. Δεν τον πλάκωνε η ριάλ πολιτίκ, τον πλάκωνε η οργή του απέναντι στο άδικο.

Αν σήμερα στην Κύπρο, νέος ρεαλισμός είναι η προσαρμογή μας απέναντι στις επιθυμίες και τις επιβουλές μιας ισχυρής χώρας, λόγω ανικανότητας της πολιτικής ηγεσίας να υπερασπιστεί τα δίκαια του λαού, δεν πρόκειται για την πολιτική του εφικτού, πρόκειται για πολιτική απάτη.

[email protected]

Φιλελεύθερος