Ο Χαράλαμπος Μερακλής αναφέρεται στην κοινωνιολογική έννοια του όρου.

Στο βιβλίο του «Le Siecle du populisme», ο Γάλλος ιστορικός και κοινωνιολόγος Πιέρ Ροζάνβαλον, εξετάζει εκτεταμένα τον ορισμό του λαϊκισμού και την ασάφειά του, που εκπηγάζει από μια αντίδραση σε ένα συναίσθημα εγκατάλειψης, κακής αντιπροσώπευσης και της αγανάκτησης από την αυξημένη ανισότητα των τελευταίων 20 ετών.

Επίσης τονίζει πως ο λαϊκισμός είναι μια ιδεολογία με την πλήρη έννοια του όρου, μια θεώρηση της δημοκρατίας, της κοινωνίας και της οικονομίας. Πέρα αυτών είναι και μια τύφλωση των κοινωνιών και ιδιαίτερα των τάξεων που αποτελούν μια εθιστική προσέγγιση της κοινωνικής πραγματικότητας και της πολιτικής δράσης.

Στο βιβλίο του απαριθμεί πέντε συνιστώσες της λαϊκίστικής ιδεολογίας ως ακολούθως: (α) Τον κατατάσσει αρκετά πρωτοποριακό και ισχυρό που δεν είναι μόνο τα συμφέροντα αλλά και τα πάθη που κατευθύνουν τις κοινωνίες και ότι έπρεπε να αποκατασταθεί η θέση τους από την πολιτική. (β) Το επόμενο στοιχείο είναι η αντίληψη της κοινωνίας ότι είναι κομμένη ανάμεσα στον μικρό κόσμο των ελίτ και του υπόλοιπου 90% του λαού και ενσαρκώνεται από έναΝ ηγέτη που θεωρείται ότι εκφράζει τη λαϊκή κυριαρχία και εκφράζει κριτική στα ενδιάμεσα σώματα, ζητώντας ανανέωση της πολιτικής βούλησης που να θεμελιώνεται στον προστατευτισμό της οικονομίας.

Ο λαϊκισμός χρησιμοποιήθηκε επί μακρόν από τους ηγέτες της Λατινικής Αμερικής στον 20ό αιώνα αλλά τώρα τον βλέπουμε να κάνει την επανεμφάνισή του σε κάμποσες χώρες της Ευρώπης σε μια προσπάθεια αναβίωσης της Ακροδεξιάς η οποία ασκεί κριτική στον τρόπο της μετανάστευσης και φέρουν μορφές μνήμης και απόψεων του φασισμού και της Άκρας Δεξιάς που εκπροσωπούνται διαχρονικά από το εθνικό μέτωπο της Γαλλίας, του Σαρλ Μωράς, την Action Francoise και άλλους.

Επίσης ο λαϊκισμός οφείλεται και στον «νεοφιλελευθερισμό» επειδή συγχύζει ένα σύνολο διαφορετικών πραγμάτων που οφείλεται στον θρίαμβο της οικονομίας της αγοράς η οποία κυβερνάται από τους μηχανισμούς της απορρύθμισης αλλά και από ένα ορισμένο ατομιστικό πνεύμα και μια γενικευμένη κουλτούρα γύρω από τον ανταγωνισμό και την αξιοσύνη.

Τα αναφερόμενα εμποδίζουν τις αλλαγές που θα πρέπει να γίνουν στον σύγχρονο καπιταλισμό, κοινωνία και μισθωτή εργασία.

Αναφορικά με τις κοινωνικές τάξεις, αυτές στο παρελθόν ορίζονταν ως συνεκτικοί, επαγγελματικοί, πολιτισμικοί και εδαφικά εντοπισμένοι κόσμοι και είχαν μια αντίστοιχη πολιτικά εκπροσώπηση, όπως οι εργάτες που εκπροσωπούνται από το κομμουνιστικό κόμμα.

Σήμερα, αυτός ο κόσμος έχει διαλυθεί ενώ το φαινόμενο της εκμετάλλευσης και αλλοτρίωσης παραμένουν και έχουν πάρει διαφορετική μορφή, αφού ο εργατικός κόσμος δεν είναι εκείνος του εργοστασίου αλλά των επισκευαστών, υπαλλήλων, αποθηκάριων και ο όρος τάξεις έχει χάσει την κοινωνική του ακρίβεια αλλά δεν έχασε την αγωνιστικότητά του.

Τον βλέπουμε στις κινητοποιήσεις που πραγματοποιούνται στις πλατείες και δρόμους με ενοποιητικά συνθήματα, παρόλο που είναι ένα πλήθος διαφορετικών καταστάσεων οι οποίες είναι αθέατες.

  Χαράλαμπος Μερακλής