Καταστροφική «χίμαιρα η ευρωζώνη των δύο ταχυτήτων» του Σόιμπλε
Οπως φαίνεται από τα γραφόμενά του, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε θέλει έναν σκληρό πυρήνα «ικανών και πρόθυμων», δηλαδή πλούσιων χωρών του βορρά, που θα προχωρήσουν μπροστά στην ευρωπαϊκή ενοποίηση, με πολιτικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις, κυρίως υπέρ της λιτότητας, α λα γερμανικά.
«Στην πραγματικότητα, το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα είναι μια από τις βασικές πρακτικές εκδηλώσεις της ιδέας του πυρήνα της Ευρώπης – από την αρχή δεν συμμετέχουν σε αυτό όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Αλλά αντί να φέρει μεγαλύτερη πολιτική ενότητα και κοινωνική συνοχή, το ευρώ οδήγησε σε περισσότερους διχασμούς και επιδείνωσε τις οικονομικές διαφορές που προϋπήρχαν», μας λέει.
Τονίζει, επίσης, ότι δεν υπάρχουν πολλοί αξιόπιστοι υποψήφιοι για ένα τέτοιο κλαμπ των ισχυρών.
«Πριν από 20 χρόνια, όταν κατέθεσε για πρώτη φορά την πρόταση ο Σόιμπλε (σσ με παρόμοιο άρθρο στον γαλλικό Monde, το 1994), η έννοια της Ευρώπης των δύο ταχυτήτων (ή καλύτερα της Ευρώπης των πολλών ταχυτήτων) ήταν μάλλον μια θεωρία. Μετά την δημιουργία του ευρώ, το 1999, είναι μια πραγματικότητα», λέει στο ΒΗΜΑ ο Ολαφ Μπένκε,επικεφαλής του κέντρου αναλύσεων ECFR, στο Βερολίνο.
«Αυτή τη στιγμή έχουμε στην ΕΕ μια συνεχή πάλη μεταξύ των Σοσιαλδημοκρατών και των Συντηρητικών-φιλελεύθερων. Ενώ το Αριστερό στρατόπεδο απαιτεί να επικεντρωθεί η διαδικασία της ολοκλήρωσης στην κοινωνική συνοχή, με καταπολέμηση της ανεργίας (ιδίως των νέων) και εγγύηση για αξιοπρεπή κοινωνική ασφάλιση.
Αλλά η κύρια πρόκληση παραμένει: πώς μπορούμε να ανακτήσουμε την εμπιστοσύνη των πολιτών της ΕΕ στο όραμα του «ευρωπαϊκού σχεδίου»; τονίζει.
«Ο Σόϊμπλε περιγράφει σαφώς το όραμά του για μια Ευρώπη που θα καθοδηγείται μόνο από οικονομικούς στόχους. Και ισχυρίζεται ότι η εξέλιξη αυτή είναι η μόνη δυνατή εναλλακτική λύση», μας απαντά η Ανγκέλικα Σόϊερ, του Ινστιτούτου για τις Κοινωνικές Επιστήμες GESIS – Leibniz, στο Μανχάιμ της Γερμανίας.
«Σε τι άλλο θα χρησίμευε ένας Επίτροπος με αρμοδιότητα να απορρίπτει εθνικούς προϋπολογισμούς σε κράτη που δεν συμμορφώνονται με την δημοσιονομική πειθαρχία, όπως προτείνει ο Σόϊμπλε; Το κίνητρο είναι ότι οι χώρες του πυρήνα θα μπορούν μαζί να αφαιρέσουν κάθε προστασία για τους εργαζομένους, και να βγάλουν τους πολίτες της ευρωζώνης από την ημερήσια διάταξη», τονίζει η Σόϊερ.
«Χώρες με διαφορετικές προτεραιότητες θα κηρυχθούν «πολύ ελαφρές» και θα ενταχθούν στην περιφέρεια (λέξη που αποφεύγει επιμελώς να χρησιμοποιήσει ο Σόϊμπλε).
Δεν συμφωνούν, βεβαίως, όλοι.
«Υπάρχει μια βαθιά παρανόηση σχετικά με την έννοια του πυρήνα της Ευρώπης, η οποία δεν είναι ακριβώς ίδια με την Ευρώπη των δύο ταχυτήτων. Είναι προφανές ότι ορισμένες χώρες φοβούνται πως θα μείνουν πίσω», μας λέει η Ούλρικε Γκερό, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων (European Council for Foreign Relations – ECFR).
«Η βασική ιδέα είναι ότι οι χώρες, οι οποίες έχουν ένα κοινό νόμισμα, χρειάζονται βαθύτερη δημοσιονομική και πολιτική ολοκλήρωση, προκειμένου να οικοδομήσουν μια νέα και διαφορετική βάση νομιμοποίησης για τις δημοσιονομικές υποχρεώσεις, και για έναν κοινό προϋπολογισμό της ευρωζώνης στο μέλλον», προσθέτει.
«Αυτό ήταν ένα από τα βασικά μηνύματα του Σόϊμπλε ήδη από το 1994: ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να μετατραπεί, σε βάθος χρόνου, σε μια ευρωπαϊκή κυβέρνηση.
Υπάρχουν τρέχουσες προτάσεις από Γερμανούς ή Γάλλους διανοουμένους – π.χ. από το Groupe Eiffel – που ζητάνε σε μεγάλο βαθμό το ίδιο: μια πολιτική ένωση γύρω από τις χώρες του ευρώ, δηλ. περισσότερη δημοκρατία και δημοσιονομική αλληλεγγύη για την ευρωζώνη», εκτιμά η Γκερό.