Η επικίνδυνα ξεπερασμένη θεωρία του… ποδηλάτου και γιατί δεν πρέπει να φτάσει στα άκρα η αντιπαράθεση για την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας. Οι δραματικές επιπτώσεις για την ευρωζώνη και ο κίνδυνος για το ευρώ.

Οποιοσδήποτε έχει εργαστεί στις Βρυξέλλες θα γνωρίζει την θεωρία του ποδηλάτου της Ευρωπαϊκής ενοποίησης. Η ιδέα είναι πως αν η ΕΕ δεν συνεχίσει να κινείται, θα πέσει και θα γκρεμιστεί.

Όμως η θεωρία του ποδηλάτου είναι επικίνδυνα ξεπερασμένη. Για να επιβιώσει, η ΕΕ χρειάζεται στην πραγματικότητα να βρει ένα φρένο και μια «όπισθεν». Η εναλλακτική είναι μια δυνητικά θανατηφόρα σύγκρουση μεταξύ των θεσμών της ΕΕ και των εθνών της.

Οι πιθανότητες σύγκρουσης έχουν αυξηθεί δραματικά μετά την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας που φέρνει τη Γερμανία σε ευθεία αντιπαράθεση τόσο με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, όσο και με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Το γερμανικό δικαστήριο, με έδρα στην Καρλσρούη, αποφάσισε πως το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ –που βοήθησε ώστε να μην βουλιάξει το ενιαίο νόμισμα της Ευρώπης- απέτυχε σε ένα «τεστ αναλογικότητας» καθώς δεν έλαβε υπ’ όψιν της ευρείες οικονομικές επιπτώσεις του. Ανέφερε επίσης πως το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ενήργησε πέραν των αρμοδιοτήτων του, όταν κήρυξε νόμιμο το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ.

Οι σθεναροί υποστηρικτές της ΕΕ αντέδρασαν με φρίκη στις ενέργειες του γερμανικού δικαστηρίου. Ορισμένοι έχουν υποστηρίξει πως η απόφαση της Καρλσρούης «έχει θέσει σε κίνδυνο ολόκληρη τη νομική τάξη της ΕΕ» και πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να απαντήσει με «διαδικασίες επί παραβάσει» της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, με άλλα λόγια, πηγαίνοντας τη Γερμανία στο δικαστήριο.

Η δική μου άποψη είναι πως, τόσο για ρεαλιστικούς όσο και για δημοκρατικούς λόγους, θα ήταν τρέλα η ΕΕ να μηνύσει τη γερμανική κυβέρνηση. Η Γερμανία είναι η μεγαλύτερη χώρα στην ΕΕ και ο μεγαλύτερος συνεισφέρων στον προϋπολογισμό της. Η ΕΕ δεν μπορεί να χτίζεται σε αντίθεση με τα κράτη μέλη της, και πολύ περισσότερο τη Γερμανία. Το κλαμπ μπορεί να επιβιώσει του Brexit, αλλά χωρίς τη Γερμανία δεν θα υπήρχε ΕΕ.

Οι δημοσκοπήσεις στη Γερμανία δείχνουν πως το συνταγματικό δικαστήριο είναι ο πιο αξιοσέβαστος θεσμός στη χώρα. Η Bundesbank επίσης θεωρείται παραδοσιακά ως βασικός φύλακας της μεταπολεμικής δημοκρατίας της Γερμανίας –και εγγύηση πως ο υπερπληθωρισμός των ετών της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης δεν θα επιστρέψει ποτέ ξανά. Αν η ΕΕ ταπείνωνε δυο από τους σημαντικότερους πυλώνες της Γερμανικής μεταπολεμικής σταθερότητας, αυτό θα προκαλούσε λαϊκή αντίδραση.

Αν η Γερμανία συμπεριφέρονταν με θεμελιωδώς αντιδημοκρατικό τρόπο, τότε αυτού του είδους η θανάσιμη αντιπαράθεση μπορεί να είναι μια αναπόφευκτη υποχρέωση. Όμως, ενώ είναι πιθανό να αμφισβητηθεί τόσο η οικονομική, όσο και η νομική λογική της απόφασης της Καρλσρούης, δεν υπάρχει υπόνοια πως το δικαστήριο ενήργησε με αντιδημοκρατικό ή μη αρμόζοντα τρόπο.

Η άποψη της ΕΕ είναι πως το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο είναι το Ανώτατο Δικαστήριο και υπερέχει της Καρλσρούης. Όμως, αν η ΕΕ κινήσει διαδικασίες επί παραβάσει, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο θα έχει τη διαιτησία της διαμάχης μεταξύ του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και της Καρλσρούης –μια κυκλική κατάσταση που αυτομάτως θα υπονόμευε την ηθική ισχύ της απόφασής του.

Είναι αλήθεια πως το να αφεθεί «αναπάντητη» η απόφαση του δικαστηρίου της Καρλσρούης δεν είναι μικρό ζήτημα. Στη χειρότερη περίπτωση, αποτελεί πραγματικό κίνδυνο τόσο για την επιβίωση του ευρώ, όσο και για τις προσπάθειες της ΕΕ να παραμείνει ένα κλαμπ φιλελεύθερων δημοκρατιών.

Για τη συνέχεια Euro2Day