Στη συνάντηση στην Αττάλεια, ο γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ δήλωσε ότι η Συμμαχία δεν προτίθεται να ανανεώσει τη συνεργασία με τη Ρωσία, ακόμη και σε ζητήματα που αφορούν τον πόλεμο κατά των εξτρεμιστών της ριζοσπαστικής ομάδας «Ισλαμικό Κράτος» («ISIS»). Πηγή: AP

Η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζον Κέρι στη Ρωσία, στις 12 Μαΐου, γέννησε κάποιες ελπίδες για τη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ Ρωσίας και Δύσης. Ωστόσο, η Σύνοδος των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στην Τουρκία, αμέσως μετά τις συναντήσεις Κέρι στο Σότσι, έδειξε ότι είναι πολύ πρόωρο να προσδοκούμε τις όποιες θετικές εξελίξεις.

Οι σχέσεις ΝΑΤΟ – Ρωσίας ήταν ένα από τα κύρια θέματα στην ατζέντα της Συνόδου Κορυφής των υπουργών Εξωτερικών των χωρών της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, που πραγματοποιήθηκε στις 13 και 14 Μαΐου στην Αττάλεια της Τουρκίας. Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της ΝΑΤΟϊκής σύναξης, η ρωσική πλευρά, δεν προσβλέπει σε κάποια σημαντική μεταβολή στη ρητορική των εκπροσώπων της Συμμαχίας προς τη Μόσχα, που οξύνθηκε πέρυσι απότομα στο φόντο της ουκρανικής κρίσης. Σε ανάλογα, όχι και τόσο αισιόδοξα συμπεράσματα, καταλήγουν και οι ρώσοι πολιτικοί αναλυτές.

Αξιολογώντας τα αποτελέσματα της Συνόδου στη Τουρκία, ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Ρωσίας στο ΝΑΤΟ, Αλεξάντερ Γκρουσκό, στη διάρκεια τηλεοπτικής γέφυρας «Μόσχας – Βρυξελλών» δήλωσε ότι η Συμμαχία, ακολουθεί με συνέπεια τις αποφάσεις της προηγούμενης Συνόδου Κορυφής στην Ουαλία σε σχέση με την «αποτροπή της απειλής από την Ανατολή», δηλαδή, από την πλευρά της Ρωσίας. Η Βορειοατλαντική Συμμαχία, είπε ο ρώσος διπλωμάτης, αυξάνει το στρατιωτικό της δυναμικό και «αναπτύσσει το σύνολο της ΝΑΤΟϊκής στρατιωτικής μηχανής της ανατολικής περιφέρειας».

Στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουαλία, το Σεπτέμβριο του 2014, αποφασίστηκε η δημιουργία μιας Δύναμης Ταχείας Αντίδρασης της Συμμαχίας, με τη συμμετοχή αρκετών χιλιάδων στρατιωτών που θα μπορεί να αναπτυχθεί και να αναλάβει δράση μέσα σε 48 ώρες. Για να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη τροφοδοσία αυτού του σχηματισμού με τον απαραίτητο εξοπλισμό στις χώρες της Συμμαχίας που συνορεύουν με τη Ρωσία, δημιουργούνται αποθήκες με πυρομαχικά και διατίθενται στο σχηματισμό ειδικές μονάδες διοίκησης. Επίσης, για την καλύτερη εκπαίδευση των δυνάμεων ταχείας αντίδρασης, διενεργούνται σε τακτική βάση στρατιωτικές ασκήσεις.

Στη συνάντηση στην Αττάλεια, ο γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ (Jens Stoltenberg), επιβεβαίωσε επανειλημμένα ότι τα σχέδια άμεσης ετοιμότητας, που είχαν δρομολογηθεί στην Ουαλία, υλοποιούνται. Ταυτόχρονα, δήλωσε ότι η Συμμαχία δεν προτίθεται να ανανεώσει τη συνεργασία με τη Ρωσία, ακόμη και σε ζητήματα που αφορούν τον πόλεμο κατά των εξτρεμιστών της ριζοσπαστικής ομάδας «Ισλαμικό Κράτος» («ISIS»).

Σύμφωνα με τον ίδιο, η απόφαση που υιοθέτησε το ΝΑΤΟ την περασμένη Ανοιξη για την αναστολή της πρακτικής συνεργασίας με τη Ρωσία, δεν έχει προς το παρόν αλλάξει. Παράλληλα, σημείωσε «έχει παραμένει ανοικτό το παράθυρο για τον πολιτικό διάλογο». Ωστόσο, σύμφωνα με το Γκρουσκό, αυτό το «παράθυρο», δηλαδή οι επαφές της ρωσικής πλευράς με τους πρεσβευτές του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, «δεν μπορεί να θεωρηθεί ικανοποιητικό», τη στιγμή που «χωρίς την πρακτική συνεργασία, δεν θα υπάρχει πλέον πολιτικό κίνητρο για διάλογο».

Ο Γκρουσκό είπε επίσης, ότι η εφαρμογή των αποφάσεων που ελήφθησαν στην Ουαλία και οι στρατιωτικές ασκήσεις που πραγματοποιήθηκαν πρόσφατα στην Ανατολική Ευρώπη, η ένταση των οποίων έχει αυξηθεί κατά πολύ, δημιουργούν μια «σοβαρή απειλή για όλες εκείνες τις δεσμεύσεις, που έχουμε αναλάβει, συμπεριλαμβανομένων των υποχρεώσεων που απορρέουν από την Ιδρυτική Πράξη Ρωσίας – ΝΑΤΟ».

Αυτή η συμφωνία, η οποία υπεγράφη στο Παρίσι το 1997, είναι το βασικό έγγραφο που ρυθμίζει τις σχέσεις μεταξύ της Μόσχας και της Συμμαχίας. Βάσει της συμφωνίας, το ΝΑΤΟ έχει δεσμευτεί να μην αναπτύξει στρατεύματα κατά μήκος των συνόρων με τη Ρωσία σε μόνιμη βάση. Στο ΝΑΤΟ, όμως, αρνούνται να παραδεχθούν ότι οι πρόσφατες ενέργειες της Συμμαχίας είναι αντίθετες με το επίσημο έγγραφο, σημειώνοντας ότι στην Ανατολική Ευρώπη οι στρατιωτικές δυνάμεις σταθμεύουν, όχι σε σταθερή βάση, αλλά εναλλάσσονται περιοδικά.

Όπως δημοσίευσαν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, από το περασμένο έτος στις χώρες της Βαλτικής έχουν αναπτυχθεί αμερικανικές δυνάμεις (από ένας λόχος 150 ανδρών, σε κάθε χώρα). Αργότερα, εμφανίστηκε στην περιοχή και βαρύς στρατιωτικός εξοπλισμός. Την ίδια χρονική περίοδο, τα κράτη της Βαλτικής ζήτησαν από το ΝΑΤΟ να εγκαταστήσει μια ταξιαρχία της Συμμαχίας στην περιοχή σε μόνιμη βάση. Στη Σύνοδο Κορυφής στην Αττάλεια, ο Στόλτενμπεργκ αρνήθηκε να σχολιάσει αυτή την πρωτοβουλία.

Σύμφωνα με τον ανώτερο ερευνητή του Ινστιτούτου Προβλημάτων Διεθνούς Ασφάλειας της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, Αλεξέι Φενένκο, η συνάντηση στη Τουρκία και τα σχέδια που επιβεβαιώθηκαν εκεί αναφορικά με την ενδυνάμωση της στρατιωτικής παρουσίας της Συμμαχίας στην Ανατολική Ευρώπη, μπορεί να υποδηλώνουν ότι σύντομα πρόκειται να ξεκινήσει ένα «ενεργό κύμα διαπραγματεύσεων με τη Ρωσία σχετικά με τη τροποποίηση της Ιδρυτικής Πράξης». Σκοπός των διαπραγματεύσεων, είπε ο ερευνητής, είναι μια προσπάθεια να νομιμοποιηθεί η παρουσία των ΝΑΤΟϊκών στρατευμάτων κοντά στα ρωσικά σύνορα, σε μόνιμη βάση.

Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με τον ανώτερο εμπειρογνώμονα του Κέντρου Στρατιωτικών και Πολιτικών Ερευνών του Κρατικού Πανεπιστημίου Διεθνών Σχέσεων της Μόσχας (MGIMO), Μιχαήλ Αλεξαντρόφ, οι προσπάθειες που επιχειρούνται για να αναθεωρηθεί το έγγραφο (συνεργασίας ανάμεσα στη Μόσχα και το ΝΑΤΟ) και να αναπτυχθούν στρατιωτικές δυνάμεις του ΝΑΤΟ στα κράτη της Βαλτικής σε πιο μόνιμη βάση, θα επηρεάσουν αρνητικά την εικόνα της Συμμαχίας. Τη στιγμή μάλιστα, που τέτοιες ενέργειες αποτελούν «μια επίδειξη εχθρικών προθέσεων, τις οποίες θα είναι δύσκολο να τις απαρνηθούν».