Του Nick Witney

Στις 16 Ιουλίου, δύο εβδομάδες πριν από τη θητεία του, ο πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ ανακοίνωσε το πρόγραμμά του για μια ριζική αναδιάρθρωση των ενόπλων δυνάμεων του Ηνωμένου Βασιλείου. Με τον μεγάλο πόλεμο να έχει επιστρέφει τώρα στην ευρωπαϊκή ήπειρο, οι όροι αναφοράς του Strategic Defense Review (SDR) τονίζουν “το ΝΑΤΟ πρώτα”: καθώς ο στρατός των Ηνωμένων Πολιτειών επικεντρώνεται εκ νέου στην Κίνα, η ανάγκη “υπεράσπισης της Ευρώπης με λιγότερη Αμερική” είναι το βασικό υποκείμενο.

Σε αυτό το πλαίσιο, η ομάδα αναθεώρησης πρέπει να αντιμετωπίσει δύο βασικά ερωτήματα: υπό το φως του πολέμου στην Ουκρανία, τι θα πρέπει τώρα να περιμένει το Ηνωμένο Βασίλειο από τον στρατό του; Και πώς μπορεί μια χώρα που έχει από καιρό ξοδέψει περισσότερα για την άμυνα από οποιονδήποτε άλλο σύμμαχο του ΝΑΤΟ (εξαιρουμένων των ΗΠΑ) εξακολουθεί να καταλήγει με ένοπλες δυνάμεις “απροετοίμαστες για σύγκρουση οποιασδήποτε κλίμακας” που δεν μπορούν “να υπερασπιστούν σωστά τα βρετανικά εδάφη”;

Το μέλλον των βρετανικών ενόπλων δυνάμεων

Οι όροι αναφοράς του SDR χαρακτηρίζουν την πυρηνική αποτροπή του Ηνωμένου Βασιλείου ως ιερή. Πέρα από αυτό, ωστόσο, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία άλλαξε τα πάντα, συμπεριλαμβανομένου του μεγέθους και του σχήματος των ενόπλων δυνάμεων που απαιτεί η Βρετανία. Αυτό το ζήτημα εξετάστηκε για τελευταία φορά στις ημέρες της “Παγκόσμιας Βρετανίας” του Μπόρις Τζόνσον, με τη συνοδευτική συζήτηση για “κλίση στον Ινδο-Ειρηνικό”. Αλλά η ρητορική του Τζόνσον ήταν πάντα μια μεγαλειώδης ανοησία. Τώρα, η επανεμφάνιση μιας πραγματικής στρατιωτικής απειλής για την Ευρώπη – και για το Ηνωμένο Βασίλειο – για πρώτη φορά από το 1989 απαιτεί πλήρη επανεξέταση των αμυντικών δυνατοτήτων του έθνους.

Ο Τζορτζ Ρόμπερτσον, Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ από το 1999 έως το 2003, θα ηγηθεί της αναθεώρησης. Πρωτοστάτησε επίσης σε ένα παρόμοιο, ευρέως επαινούμενο SDR το 1998, στην αρχή της κυβέρνησης του Τόνι Μπλερ. Αλλά αυτή τη φορά θα χρειαστεί να λάβει υπόψη του μαθήματα για τον σύγχρονο πόλεμο που γεννήθηκαν από τη σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας – για παράδειγμα, μεγάλες, ακριβές πλατφόρμες όπως πλοία, μαχητικά αεροσκάφη και τανκς δεν τα πήγαν καλά. Η αδυναμία της Δύσης να συγκεντρώσει επαρκείς πόρους αεροπορικής και πυραυλικής άμυνας για να βοηθήσει τους Ουκρανούς να προστατεύσουν τις πόλεις και τις υποδομές τους έχει επίσης εκτεθεί σκληρά, όπως και η έλλειψη πολεμικών αποθεμάτων, πυρομαχικών και η βιομηχανική ικανότητα για την αναγέννησή τους. Η ικανότητα να χτυπά κανείς βαθιά και με ακρίβεια πίσω από τις γραμμές του εχθρού με πυροβολικό ή πυραύλους έχει κορυφωθεί. Τα drone και ο ηλεκτρονικός πόλεμος έχουν ενηλικιωθεί ως βασικός καθοριστικός παράγοντας της επιτυχίας στο πεδίο της μάχης. Και η δυσκολία εκδίωξης των ρωσικών δυνάμεων έχει τονίσει εκ νέου τη σημασία της μπροστινής άμυνας.

Όλες αυτές οι εξελίξεις θα απαιτήσουν σημαντικό αναπροσανατολισμό των επενδύσεων στις πιο πρόσφατες τεχνολογίες και σημαντική αναμόρφωση των ενόπλων δυνάμεων του Ηνωμένου Βασιλείου. Για παράδειγμα, καθώς η Ρωσία σχεδιάζει νέες αναπτύξεις πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς και το ναυτικό της απορρίπτει τα σχέδια να στοχεύσει το Ηνωμένο Βασίλειο, απαιτούνται νέες επενδύσεις για την ενίσχυση της “αμελητέας” άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου έναντι πιθανών εναέριων επιθέσεων στην πατρίδα. Η υποσχεθείσα αύξηση του αμυντικού προϋπολογισμού της κυβέρνησης από 2,3% σε 2,5% του ΑΕΠ δύσκολα θα χαράξει την επιφάνεια όλων των νέων απαιτήσεων, οι οποίες πρέπει να πληρωθούν κυρίως με τη διάθεση λιγότερο σχετικών αμυντικών δυνατοτήτων. Μεταξύ των πρώτων υποψηφίων είναι τα δύο νέα αεροπλανοφόρα της Βρετανίας, τα οποία σχεδιάστηκαν όταν το επίκεντρο ήταν οι εκστρατευτικές επιχειρήσεις που διεξάγονταν εκτός της περιοχής του ΝΑΤΟ. Αλλά έχουν πλέον εκτεθεί ως απαγορευτικά ακριβά για το πλήρωμα και τον εξοπλισμό τους με αεροσκάφη, καθώς και ως φρικτά ευάλωτα σε έναν σύγχρονο πόλεμο στην Ευρώπη.

Για να περιπλέξει το έργο της ομάδας αξιολόγησης, πολλά από τα συμπεράσματά της θα εξαρτηθούν από αποφάσεις που θα ληφθούν από άλλες κυβερνήσεις, καθώς οι ΗΠΑ προσπαθούν να επικεντρώσουν εκ νέου τον στρατό τους στον Ειρηνικό. Αλλά αν αυτή η μετάβαση θα είναι μια ομαλή μετατόπιση και σταδιακή παράδοση υπό τον Πρόεδρο Καμάλα Χάρις ή μια απότομη εγκατάλειψη της Ουκρανίας –και ίσως της Ευρώπης– από τον Πρόεδρο Donald Trump, μένει να φανεί. Τα ευρωπαϊκά κράτη έδειχναν μέχρι στιγμής ανίκανα να σχεδιάσουν έκτακτη ανάγκη για το τελευταίο ενδεχόμενο, ή, μάλιστα, οποιαδήποτε συντονισμένη στρατηγική για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας. Αυξάνουν κυρίως τους αμυντικούς προϋπολογισμούς τους, αλλά αντί να δαπανούν τις προσαυξήσεις σε από κοινού συμφωνημένες προτεραιότητες και συνεργατικά προγράμματα προμηθειών, κάθε χώρα χαράζει το δικό της μονοπάτι – και συχνά σε πολλαπλούς σκοπούς, όπως δείχνουν τα αντίπαλα γαλλικά και γερμανικά έργα αεράμυνας.

Αλλά η γεωστρατηγική κατάσταση της Ευρώπης δεν είναι μόνο καταστροφή και κατήφεια: η ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ ενίσχυσε τη βόρεια πλευρά της και η Πολωνία μεταμορφώνεται γρήγορα σε μια μεγάλη στρατιωτική δύναμη. Έτσι, η παραδοσιακή βρετανική τάση να πιστεύει ότι μόνο ο στρατός της θα αποτελούσε σοβαρό αντίπαλο σε μια ρωσική ώθηση στη βόρεια και κεντρική Ευρώπη χρειάζεται επανεκτίμηση. Καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία αποδεικνύει ότι η μπροστινή άμυνα είναι ζωτικής σημασίας, η ομάδα SDR θα πρέπει να αμφισβητήσει εάν η Βρετανία χρειάζεται πραγματικά να συνεισφέρει κάτι περισσότερο από μια πλήρως ευρεθείσα, πλήρως ενεργοποιημένη τεθωρακισμένη ταξιαρχία στην Εσθονία – με την προϋπόθεση, δηλαδή, ότι η πλήρης δύναμη αναπτύσσεται σε το έδαφος. Όπως έχουν καταλήξει η Γερμανία και ο Καναδάς στα άλλα κράτη της Βαλτικής – όπου οι δυνάμεις τους αυξάνονται από δύναμη τάγματος σε ταξιαρχία – η αποτροπή, η επιβεβαίωση και η αποτελεσματική εμπρός άμυνα απαιτούν επί τόπου δυνάμεις και όχι απλώς υποσχέσεις ενίσχυσης σε περιόδους κρίσης. Η χερσαία συνεισφορά της Βρετανίας στο ΝΑΤΟ θα πρέπει να είναι μικρότερη αλλά πιο θανατηφόρα και στο σωστό μέρος.

Τα χρήματα και η διαχείρισή τους

Πολλά εξαρτώνται από το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών του Νοεμβρίου και από το πόσο γρήγορα ο νέος πρόεδρος θα μπορούσε να μειώσει τις δυνάμεις των ΗΠΑ στην Ευρώπη. Ωστόσο, στο μεταξύ, η ομάδα SDR πρέπει να αντιμετωπίσει το δεύτερο βασικό ζήτημα: τη χρόνια αδυναμία του υπουργείου Άμυνας (MoD) να ελέγξει τα οικονομικά του. Όπως σημείωσε πρόσφατα η Εθνική Ελεγκτική Υπηρεσία, η τελευταία της ετήσια έκθεσή της για το μελλοντικό επενδυτικό πρόγραμμα του Υπουργείου Ανάπτυξης (κεφαλαιουχική δαπάνη για εξοπλισμό) βρήκε τα σχέδια του υπουργείου απρόσιτα – με ένα άνευ προηγουμένου μεγάλο χάσμα μεταξύ των φιλοδοξιών του Υπουργείου Εξωτερικών και οποιουδήποτε πιθανού επιπέδου μελλοντικής χρηματοδότησης.

Καθώς η εστίαση των επενδύσεων μετατοπίζεται στην ανάπτυξη και την ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών, η αναθεώρηση θα πρέπει επίσης να εξετάσει το ενδεχόμενο να προχωρήσουν περαιτέρω τα βρετανικά κεφάλαια μέσω της συνεργασίας με την Ευρώπη. Η κυβέρνηση, σε τελική ανάλυση, έχει υποστηρίξει ένα νέο “σύμφωνο ασφαλείας” με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Χωρίς να βοηθάει, η σημερινή εστίαση της ένωσης είναι στην ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας στον τομέα της έρευνας και τεχνολογίας μέσω επιδοτήσεων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ – για την οποία η Βρετανία δεν είναι φυσικά επιλέξιμη. Ωστόσο, στον πολιτικό τομέα, το πρόγραμμα Horizon της ΕΕ, στο οποίο η Βρετανία μόλις προσχώρησε, είναι ανοιχτό σε ορισμένους περιφερειακούς εταίρους επί πληρωμή. Μια παρόμοια διευθέτηση από την πλευρά της άμυνας θα είχε νόημα, και το Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει να το κάνει.

Το SDR ξεκινά εν μέσω προβλέψιμων κραυγών “Περισσότερα χρήματα για την άμυνα!”. Αλλά η εύρεση του υποσχόμενου επιπλέον 0,2 τοις εκατό του ΑΕΠ θα είναι δύσκολο στην τρέχουσα δημοσιονομική κατάσταση της Βρετανίας. Έτσι, το SDR θα πρέπει να δώσει αυστηρή προτεραιότητα καθώς καθορίζει πώς θα πρέπει να αναδιαμορφωθούν οι ένοπλες δυνάμεις για το νέο στρατηγικό περιβάλλον – και να στοχεύσει να διασφαλίσει ότι τα πολλά χρόνια των κυβερνήσεων που “σπαταλούν δισεκατομμύρια χρήματα των φορολογουμένων” θα τελειώσουν επιτέλους.

Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.  

Απόδοση-Επιμέλεια: Νικόλας Σαπουντζόγλου