Η ιδέα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας και Κύπρου θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην ενεργειακή συνεργασία των δύο κρατών αλλά κυρίως θα επιφέρει μέγιστα οφέλη για το κράτος του Ισραήλ.

Η κρισιμότητα του σχεδίου Great Sea Interconnector για την ενίσχυση του ενεργειακού ρόλου της Κύπρου στην Ανατολική Μεσόγειο

Του Δημήτρη Παπαδογιάννη

Η εβδομάδα που διανύουμε θα αποτελέσει διάστημα κρίσιμων αποφάσεων για τη μοίρα του έργου. Η προηγηθείσα σύσκεψη στη Λευκωσία στις 10 του τρέχοντος μηνός χαρακτηρίστηκε από τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων παραγόντων συμπεριλαμβανομένης της Κομισιόν, ΑΔΜΗΕ, ΝEXANS και φυσικά της Ελληνικής Δημοκρατίας. Στόχος της πρωτοβουλίας είναι η κατασκευή και η πόντιση ενός καλωδίου 898 χιλιομέτρων το οποίο θα συνδέει ηλεκτρικά την Κύπρο με την Κρήτη. Εντούτοις η διχογνωμία ανάμεσα σε Αθήνα και Λευκωσία για την οικονομική διευθέτηση του έργου επενεργεί ως ανασταλτικός παράγοντας απέναντι στην υλοποίηση του σχεδίου με την Κυπριακή Κυβέρνηση να αγωνίζεται να αποσοβήσει την έκρηξη του κόστους ενώ ζητά σαφή πληροφόρηση για τις δυνητικές αρνητικές επιπτώσεις που θα επιφέρει μία συνολική αποτυχία του εγχειρήματος. Η ηλεκτρική ένωση Ελλάδας –Κύπρου και Ισραήλ καθώς το τελευταίο αποτελεί την καταληκτική τοποθεσία του καλωδίου, θα δώσει στη Μεγαλόνησο ,το μόνο ενεργειακά απομονωμένο μέλος, τη δυνατότητα ηλεκτρικής σύνδεσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση . Θα της προσδώσει μία αξιοσημείωτη κομβικότητα, αναφορικά με την ενεργειακή θέση που θα αποκτήσει πλέον στο ανατολικό σκέλος της Μεσογείου. Eπιπρόσθετα η γεωγραφική απόληξη του καλωδίου συμβάλει στη γεφύρωση της ηπειρωτικής Ευρώπης με τη Μέση Ανατολή γεγονός που ενισχύει την κρισιμότητα τούτου του ηλεκτρικού διαδρόμου.

Το γεωπολιτικό αίνιγμα του έργου

Κατ’αρχάς η διανομή του κόστους ανάμεσα στα δύο κράτη ήταν άνιση με την Κύπρο να επωμίζεται το 63% του βάρους και την Ελλάδα μόνον το 37% . Εν τέλει αυτή η τροχοπέδη υπερσκελίστηκε μέσω του ισότιμου επιμερισμού των οικονομικών κατά 50-50. O αναφερόμενος συμβιβασμός ήταν απαραίτητος ώστε το στοίχημα να εισέλθει σε φάση σταδιακής υλοποίησης. Στην προαναφερθείσα σύσκεψη υπήρξε συμφωνία για την επιχορήγηση της κατασκευής από την κυπριακή πλευρά του ύψους των 25 εκατ. ευρώ με την αυγή του νέου έτους, το οποίο θα αυξηθεί στα 125 εκατομμύρια το 2030, τουτέστιν τη χρονιά που η διακρατική αυτή δικτύωση τεθεί σε λειτουργική τροχιά. Ωστόσο παρά τον μεγάλο αριθμό θετικών πτυχών του ο διάδρομος Great Sea Interconnector κινδυνεύει να μείνει έκθετος απέναντι σε πιθανές πράξεις δολιοφθοράς από το τουρκικό στρατόπεδο αλλά και απόπειρες παρεμπόδισης των παρασκευαστικών διαδικασιών. Σύμφωνα με τη NEXANS, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δηλώσει πως η ελληνοκυπριακή ηλεκτρική διασύνδεση συνιστά έργο κοινού ενδιαφέροντος, γεγονός που κανονικά προϋποθέτει την παροχή διασφαλιστικών εγγυήσεων σε περίπτωση απειλής.

Ο διδάκτωρ διεθνών σχέσεων και δημοσιογράφος Γιάννος Χαραλαμπίδης σημείωσε σε πρόσφατη συνέντευξή του στο διαδικτυακό κανάλι ‘’ενημέρωση και σκέψη’’, πως η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, διόρισε ειδικό Επίτροπο για θέματα άμυνας, καταθέτοντας μία φόρμουλα ασφάλειας η οποία αναφέρει ρητά πως σε περίπτωση εκδήλωσης προκλήσεων που μπορούν να προκύψουν από κακόβουλες ενέργειες, ενορχηστρωμένες από την τουρκική κυβέρνηση, η Ένωση οφείλει να διασφαλίσει ακόμα και στρατιωτικά την ακεραιότητα του καλωδιακού διαδρόμου, πιθανόν με την ενεργή και άμεση συνεισφορά των ελληνικών και των κυπριακών ενόπλων δυνάμεων αντιστοίχως ,διότι οι δύο χώρες φέρουν την ιδιότητα μέλους της Ε.Ε. Επιπλέον η πρέσβειρα των ΗΠΑ στην Κυπριακή Δημοκρατία διεμήνυσε πως τώρα είναι η κατάλληλη ώρα για την πραγμάτωση του συνδετικού στόχου, δίχως όμως να παράσχει ρητά εχέγγυα ασφαλείας ή να παρουσιάζει κάποια ορισμένη πρόβλεψη.

Εν κατακλείδι το μείζον ζήτημα είναι κατά πόσον ο ελληνικός κόσμος είναι έτοιμος να ανταποκριθεί σε απαιτήσεις τέτοιου μεγέθους, γεγονός που θα εξαρτηθεί από την αποφασιστικότητα των δύο κυβερνήσεων απέναντι στο τουρκικό φόβητρο και στις πιέσεις που θα δεχθούν από τους λοιπούς εμπλεκόμενους δρώντες. Καλούνται λοιπόν να προβούν σε μία μέτρηση βάρους κόστους-οφέλους.

Πηγές:

https://ypodomes.com/pros-symfonia-gia-50-50-stin-ilektriki-diasyndesi-elladas-kyproy-pos-tha-epimeristei-to-geopolitiko-risko/

https://www.dw.com/el/%CF%8E%CF%81%CE%B1-%CE%BC%CE%B7%CE%B4%CE%AD%CE%BD-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B7%CE%BB%CE%B5%CE%BA%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%83%CF%8D%CE%BD%CE%B4%CE%B5%CF%83%CE%B7-

https://www.nexans.com/press-releases/nexans-wins-record-breaking-contract-for-the-euroasia-interconnector/

https://www.youtube.com/watch?v=gBgStrUptN8