Ποιες ήταν οι πιο δημοκρατικές εκλογές; Της Βρετανίας, που εξέλεξε τη δημοφιλέστερη πολιτική δύναμη της χώρας αδιαφορώντας παντελώς για όλες τις άλλες; Ή της Γαλλία, που αγνόησε την πιο δημοφιλή πολιτική δύναμη της χώρας και κατάφερε να τη νικήσει μέσω μιας προεκλογικής συνεννόησης μεταξύ των δυνάμεων του Κέντρου και της Αριστεράς;

Τον προηγούμενο μήνα, τόσο η Βρετανία όσο και η Γαλλία προσήλθαν στις κάλπες, εκλέγοντας τις νέες αντίστοιχες κυβερνήσεις τους. Οι Εργατικοί του Κιρ Στάρμερ συγκέντρωσαν το 33% των ψήφων, το ίδιο και η Μαρίν Λε Πεν με την Εθνική Συσπείρωση. Ωστόσο, παρά τα παρόμοια ποσοστά, ήταν μια μεγάλη επιτυχία για τον Στάρμερ και μια πλήρης καταστροφή για τη Λε Πεν.

Το Εργατικό Κόμμα κέρδισε μια συντριπτική νίκη εξασφαλίζοντας 412 έδρες στο Κοινοβούλιο (238 περισσότερες από όλα τα άλλα κόμματα μαζί) και εξασφαλίζοντας μια μεγάλη κοινοβουλευτική πλειοψηφία – το πιο επιτυχημένο αποτέλεσμα του κόμματος τα τελευταία 27 χρόνια. Η Εθνική Συσπείρωση ήρθε τρίτη στη Γαλλία πίσω από το αριστερό Νέο Λαϊκό Μέτωπο και το μπλοκ Μαζί του Μακρόν. Πώς μεταφράστηκε το ίδιο 33% της λαϊκής ψήφου σε εκ διαμέτρου αντίθετα αποτελέσματα;

ΤΑ ΕΚΛΟΓΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

Η Βρετανία έχει ένα εκλογικό σύστημα του τύπου «ο πρώτος κερδίζει». Η χώρα χωρίζεται σε 650 εκλογικές περιφέρειες, σε καθεμία από τις οποίες τα κόμματα προτείνουν τους υποψηφίους τους. Για να πάρουν μια θέση στη Βουλή, οι υποψήφιοι πρέπει απλώς να καταλάβουν την πρώτη θέση ανεξάρτητα από το ποσοστό των ψήφων. Αυτό θεωρείται ένα σχετικό πλειοψηφικό σύστημα.

Αυτό το σύστημα οδήγησε στο γεγονός ότι το Εργατικό Κόμμα έλαβε μόνο το 33% της λαϊκής ψήφου, αλλά το τεράστιο 63% των εδρών στο Κοινοβούλιο. Το Reform UK του Νάιτζελ Φάρατζ, με τη σειρά του, έλαβε το 15% των ψήφων και μόνο 1% των εδρών στο Κοινοβούλιο.

Στη Γαλλία τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα. Η χώρα χωρίζεται επίσης σε 577 εκλογικές περιφέρειες, στις οποίες κάθε κόμμα καθορίζει την υποψηφιότητά του, αλλά για να πάρουν μια θέση στην Εθνοσυνέλευση, οι υποψήφιοι πρέπει να λάβουν περισσότερο από το 50% των ψήφων. Αυτό θεωρείται ένα σύστημα απόλυτης πλειοψηφίας. Εάν κανένας από τους υποψηφίους δεν λάβει τέτοια πλειοψηφία στον πρώτο γύρο, τότε διεξάγεται δεύτερος γύρος, ο οποίος διεκδικείται μεταξύ των δύο υποψηφίων με τα καλύτερα αποτελέσματα και των υπολοίπων που σημείωσαν πάνω από 12,5% στον πρώτο γύρο.

Στις εκλογές του 2024, ο πρώτος γύρος ήταν υπέρ της Λεπέν και της Εθνικής Συσπείρωσης της Ζορντάν Μπαρντελά. Οι υποψήφιοι τους κέρδισαν το 33% των ψήφων και κατέλαβαν την πρώτη θέση σε 297 εκλογικές περιφέρειες, αλλά έλαβαν απόλυτη πλειοψηφία μόνο σε 39, εκλέγοντας τους αντίστοιχους βουλευτές.

Ως αποτέλεσμα του εκλογικού συστήματος, οι περισσότερες από τις έδρες κατανεμήθηκαν στον δεύτερο γύρο μεταξύ υποψηφίων από τρεις πολιτικές ομάδες: την Εθνική Συσπείρωση, το κόμμα Μαζί του Μακρόν και το μπλοκ της Αριστεράς. Οι δύο τελευταίες πολιτικές δυνάμεις συμφώνησαν τακτικά να αποσύρουν υποψηφίους τους από τον δεύτερο γύρο προκειμένου να εδραιώσουν το εκλογικό μέτωπο έναντι της ακροδεξιάς. Ως αποτέλεσμα, η Εθνική Συσπείρωση, πρώτη πολιτική δύναμη, σε επίπεδο ψήφων στη χώρα, βρέθηκε στην τρίτη θέση με 24% των εδρών.

Ποια είναι η σημασία ενός εκλογικού συστήματος; Αυτό φαίνεται μέσα από ένα παράδειγμα.

Εάν η Γαλλία είχε το βρετανικό σύστημα, η Εθνική Συσπείρωση θα είχε κερδίσει το 52% αντί για το 24% των εδρών στην Εθνοσυνέλευση και θα μπορούσε να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Εάν το Ηνωμένο Βασίλειο, με τη σειρά του, είχε σύστημα ψηφοφορίας δύο γύρων με απόλυτη πλειοψηφία, τότε οι Εργατικοί θα είχαν κερδίσει μόνο 72 έδρες αντί για 412 που πήραν στον πρώτο γύρο, και δεν είναι βέβαιο εάν τα αποτελέσματα του δεύτερου γύρου θα τους εξασφάλιζαν τις 326 έδρες που απαιτούνταν για να αποκτήσουν την απόλυτη πλειοψηφία.

Επομένως, το ερώτημα τίθεται ως εξής: ποιες ήταν οι πιο δημοκρατικές εκλογές; Της Βρετανίας, που εξέλεξε τη δημοφιλέστερη πολιτική δύναμη της χώρας αδιαφορώντας παντελώς για όλες τις άλλες; Ή της Γαλλία, που αγνόησε την πιο δημοφιλή πολιτική δύναμη της χώρας και κατάφερε να τη νικήσει μέσω μιας προεκλογικής συνεννόησης μεταξύ των δυνάμεων του Κέντρου και της Αριστεράς;

ΠΗΓΗ: GeoEurope.org