Αναβρασμό και συζητήσεις έχει προκαλέσει η ανακοίνωση του Προέδρου της Δημοκρατίας για εθελοντική στράτευση γυναικών στην Εθνική Φρουρά, μια πρόταση που, ωστόσο, πηγαινοέρχεται εδώ και αρκετά χρόνια στον δημόσιο διάλογο.

Σύμφωνα με την πρόταση, η οποία βρίσκεται υπό επεξεργασία, όπως έχει αναφερθεί από αρμοδίους, η θητεία και η στράτευση των γυναικών αναμένεται να είναι πάνω σε εθελοντική βάση, που θα κυμαίνεται από έξι έως 14 μήνες, ενώ, σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάζεται όπως δοθούν κίνητρα, όπως η μοριοδότηση για εισδοχή στο Δημόσιο, Κοινωνικές Ασφαλίσεις και άλλα. Η πρόταση πρέπει να περάσει από Υπουργικό Συμβούλιο κι ακολούθως να αποκτήσει νομοθετική βάση.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η είσοδος των γυναικών στην Εθνική Φρουρά στην Κύπρο έγινε το 1990, όταν προσλήφθηκε η πρώτη σειρά Εθελοντριών Υπαξιωματικών, με σύμβαση στον βαθμό του Λοχία και ακολούθησε μετά από χρόνια η μονιμοποίηση τους. Γυναίκες υπηρετούν σε επαγγελματικό επίπεδο την Εθνική Φρουρά εδώ και τρεις και πλέον δεκαετίες, ενώ στην περίπτωση της κληρωτής θητείας η διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι η στράτευση των γυναικών θα γίνεται σε εθελοντική βάση κι αμισθί.

Τι ισχύει διεθνώς

Η στράτευση των γυναικών δεν είναι κάτι καινούργιο. Είναι χαρακτηριστικό, ωστόσο, πως ακόμα και σήμερα σχετικά λίγες είναι οι χώρες οι οποίες στρατολογούν υποχρεωτικά τον γυναικείο πληθυσμό τους.

Ένα από αυτά είναι το Κράτος του Ισραήλ, το οποίο από την ίδρυση των Αμυντικών Δυνάμεων, το 1948, γυναίκες καταλάμβαναν κυρίως γραφειοκρατικές και ιατρικές θέσεις, ενώ δεν άργησε να σημειωθεί η αλλαγή στις αρμοδιότητες τους, συνιστώντας σήμερα σημαντικό πυλώνα στη διαμόρφωση των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας.

Όσον αφορά την Ευρώπη, όλο και περισσότερες Σκανδιναβικές χώρες έχουν αρχίσει να καθιερώνουν την υποχρεωτική στράτευση των γυναικών, την ώρα που ο πόλεμος στην Ουκρανία αυξάνει την ανασφάλεια και δημιουργεί μια αίσθηση επείγουσας ανάγκης.

Η Νορβηγία έγινε το 2014 η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα και κράτος – μέλος του ΝΑΤΟ που επέκτεινε εν καιρώ ειρήνης την υποχρεωτική στράτευση για όλους τους πολίτες της ανεξάρτητα από το φύλο τους. Η πρώτη εκπαιδευτική σειρά στρατεύσιμων οπλιτών στην οποία συμπεριλαμβάνονταν γυναίκες κλήθηκε το καλοκαίρι του 2016, ενώ προηγουμένως επιτρεπόταν εθελοντικά στις γυναίκες να κατατάσσονται στις Ένοπλες Δυνάμεις.

Το 2017 η κυβέρνηση της Σουηδίας αποφάσισε την υποχρεωτική στράτευση και για τα δύο φύλα, έπειτα από πολλά χρόνια όπου η θητεία ήταν εθελοντική και αποκλειστικά για τους άνδρες. Σύμφωνα με τον υπουργό Άμυνας της χώρας, η απόφαση λήφθηκε λόγω του γεγονότος ότι το περιβάλλον ασφαλείας στην Ευρώπη και γύρω από τη Σουηδία χειροτέρεψε και οι Ένοπλες Δυνάμεις χρειάζονταν ενίσχυση.

Η Δανία σκοπεύει, επίσης, να συμπεριλάβει στη στρατιωτική θητεία και τις γυναίκες, αυξάνοντας όχι μόνο τον αριθμό των στρατεύσιμων, αλλά και τη διάρκεια της θητείας από τους 4 στους 11 μήνες, όπως ανακοίνωσε η πρωθυπουργός της χώρας, Μέτε Φρεντέρικσεν, τον περασμένο Μάρτιο.

Στη Φινλανδία υπάρχει εθελοντικού χαρακτήρα στρατιωτική θητεία για τις γυναίκες μεταξύ 18-29 ετών, ενώ την εθελοντική στράτευση των γυναικών στα πρότυπα του φινλανδικού μοντέλου ανακοίνωσε και η Ελλάδα τον περασμένο Μάρτιο. Ο Νίκος Δένδιας στην εκδήλωση για την Ημέρα της Γυναίκας δήλωσε, μεταξύ άλλων, σχετικά με τη στράτευση γυναικών: «Το σχετικό νομοθέτημα υπάρχει από το 1977. Το ερώτημα είναι πώς υλοποιούμε αυτή την πρόβλεψη για την εθελοντική στράτευση των γυναικών». Με βάση το φινλανδικό μοντέλο, προβλέπεται πως οι στρατεύσιμες θα έχουν μια καλή ευκαιρία να βρουν μια υπηρεσία που είναι ανταποδοτική, ενώ έχοντας ολοκληρώσει την εθελοντική στρατιωτική θητεία, οι γυναίκες θα παραμένουν μέρος της εφεδρείας μέχρι να κλείσουν τα 60 έτη.

Ανοιχτός στο ενδεχόμενο στράτευσης των γυναικών εμφανίστηκε τον περασμένο Ιούλιο ο Γενικός Επιθεωρητής των Γερμανικών Ενόπλων Δυνάμεων, Κάρστεν Μπάουερ, στην περίπτωση που η θητεία καταστεί υποχρεωτική, προειδοποιώντας ότι η στράτευση σε εθελοντική βάση δεν αρκεί προκειμένου να καλυφθούν οι ελλείψεις προσωπικού. Σημειώνεται ότι η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία ανεστάλη στην Γερμανία το 2011, έπειτα από 55 χρόνια.

Την ιδέα εισαγωγής της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας για τις γυναίκες υποστηρίζει κι ο υπουργός Άμυνας της Λετονίας, Andris Spruds. Ωστόσο, σημείωσε ότι το θέμα αυτό πρέπει να συζητηθεί στη Βουλή και στην κοινωνία προκειμένου να βρεθούν λύσεις που θα ήταν αποδεκτές από όλους.

Εκτός από την Ευρώπη, υποχρεωτική στρατιωτική θητεία υφίσταται σε χώρες της Ασίας και της Αφρικής όπως η Ερυθραία, η Λιβύη, η Κίνα, η Βόρειος Κορέα, η Μοζαμβίκη, το Μάλι, η Μιανμάρ. Χαρακτηριστικά, η Ερυθραία επιβάλλει τη στρατιωτική θητεία για όλους τους πολίτες μεταξύ 18 και 40 ετών, ενώ στη Βόρεια Κορέα υφίσταται υποχρεωτική στρατιωτική θητεία για άνδρες και γυναίκες από τα 17 έτη.

Οι προκλήσεις και η έμφυλη διάσταση

Η πρόθεση της κυβέρνησης να δημιουργήσει το αναγκαίο νομοθετικό πλαίσιο για την εθελοντική στράτευση των γυναικών στη Κύπρο προκαλεί παράλληλες συζητήσεις, μεταξύ των οποίων και η διάσταση της έμφυλης ισότητας, αλλά και ο εκσυγχρονισμός της Εθνικής Φρουράς, κατά τρόπο που να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις του σήμερα.

Πέραν από την εξέταση και αντιμετώπιση των προκλήσεων, που αφορούν γενικότερα τον τρόπο λειτουργίας της Εθνικής Φρουράς, είναι αναγκαίο να εξεταστούν διεξοδικά και τα πλεονεκτήματα αλλά και τα πρακτικά ζητήματα που μπορεί να επιφέρει η εθελοντική στράτευση των γυναικών.

Όσον αφορά την έμφυλη διάσταση, σημειώνεται ότι η αναβάθμιση του ρόλου των γυναικών, σε επίπεδο εκπαίδευσης και καθηκόντων, κατά ισότιμο τρόπο με αυτό τον ανδρών, αναμένεται ότι θα οδηγήσει όλο και περισσότερες γυναίκες να επιλέγουν για την επαγγελματική καταξίωσή τους τον απαιτητικό χώρο των Ενόπλων Δυνάμεων.

Στο πλαίσιο αυτό, αναγνωρίζοντας ότι οι γυναίκες στις Ένοπλες Δυνάμεις συναγωνίζονται τους άνδρες από μειονεκτικότερη θέση, λόγω της σωματικής φύσης και δύναμης τους, γίνεται αντιληπτό ότι είναι αναγκαίο το αρμόδιο στρατιωτικό προσωπικό να προετοιμάζει τις αυριανές μαχήτριες με τον δέοντα τρόπο, προκειμένου να μπορούν ανταπεξέλθουν επαρκώς σε κάθε πεδίο. Είναι, επίσης, αναγκαία η δημιουργία κατάλληλου κλίματος για την υποδοχή των γυναικών, που θα αφήνει στο παρελθόν παρωχημένα στερεότυπα.

Παρά το γεγονός ότι το γυναικείο προσωπικό έχει εισέλθει στον χώρο των Ενόπλων Δυνάμεων εδώ και πολλά χρόνια, ακόμα και σήμερα γίνεται λόγος για διακρίσεις. Μάλιστα, το ζήτημα απασχόλησε και την Κύπρο πριν από δύο χρόνια, όταν γυναίκες μόνιμες υπαξιωματικοί, που διετέλεσαν Εθελόντριες Υπαξιωματικοί της 5ης, 6ης ,7ης και 8ης σειράς, κατήγγειλαν ότι υπήρξαν «θύματα διάκρισης με βάση το φύλο στην εργασία», με τα μέλη της κοινοβουλευτικής επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, να κάνουν λόγο για κατάφορη παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων τους.

ΠΗΓΗ: Φιλελεύθερος