Ο Κίσινγκερ ήξερε για την εισβολή και ζητούσε αυτοσυγκράτηση από τους Έλληνες!

Θεόδωρος Χαραλάμπους*

Μέρος Τρίτο

Προηγήθηκαν δυο δημοσιεύματά μας σχετικά με την δραστηριότητα των σταθμών παρακολούθησης  της CIA στην Κύπρο (μέρος πρώτο, μέρος δεύτερο), από την περίοδο της Ανεξαρτησίας το 1960 και μέχρι την Τουρκική Εισβολή του 1974. Περιγράψαμε, μεταξύ άλλων, την   παρουσία των εγκαταστάσεων FBIS στον Καραβά, λιγότερο από  ένα χιλιόμετρο από των χώρο της Τουρκικής Εισβολής,  και δημοσιοποιήσαμε μέρος της έκθεσης της CIA που ετοιμάστηκε αμέσως  μετά την δεύτερη φάση της Τουρκικής Εισβολής, οπότε και ανεστάλη  η δραστηριότητα των σταθμών στην Κύπρο.

Καθοριστικό στοιχείο της έρευνας μας ήταν η αναφορά του Υπουργού Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτείων Δρ. Χένρι Κίσινγκερ σε τηλεγράφημα του αναφορικά με την λειτουργεία του σταθμού της CIA στον Καραβά. Σημαντική η αναφορά του  Κίσινγκερ  στον Αρχ. Μακάριο και στην αποκάλυψη ότι: “Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος εισέπραττε μετρητά από την  CIA ….αξιόπιστες πηγές ανάφεραν  ότι ο Μακάριος εκβίασε τη CIA. Αν ο Οργανισμός (CIA) ήθελε να διατηρήσει τις εκτεταμένες εγκαταστάσεις του στην Κύπρο, όπως τους είπε ο Μακάριος, έπρεπε να πληρώσουν για το προνόμιο”.

Στην συνέχεια παραθέτουμε αυτούσιο τηλεγράφημα του Πρέσβη των Ηνωμένων Πολιτείων στην Λευκωσία Raymond Charles Ewing, με ημερομηνία 14 Ιουνίου 1982, προς τον Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ και τους Πρέσβεις των ΗΠΑ στην Άγκυρα, Αθήνα, Βόννη, Λονδίνο, Παρίσι, Ρώμη και άλλους αποδέκτες, αναφορικά  με την   επίσημη παραδοχή της Κυπριακής Κυβέρνησης, στις 14 Ιουνίου 1982,   ότι η Κυβέρνηση Μακάριου παραλάμβανε χρήματα από την Κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτείων για την λειτουργία των σταθμών FBIS. Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1982 ήταν ο Σπύρος Κυπριανού, ο οποίος  διαδέχθηκε τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, ο οποίος απεβίωσε στις 3 Αυγούστου 1977, και Υπουργός Εξωτερικών ο Νίκος Ρολάνδης.

Το κείμενο του τηλεγραφήματος παρατίθεται σε ελεύθερη μετάφραση και το πρωτότυπο σε φωτοτυπία.

“DATE: 14 JUNE 1982 (SUBJECT: GOC STATEMENT ON FBIS OPERATIONS IN CYPRUS)

1. Κυβέρνηση της Κύπρου μέσω του Υπουργείου Εξωτερικών, και του αναπληρωτή Γενικού Διευθυντή Μαρκίδη, επικοινώνησε με αξιωματούχους της Πρεσβείας στις 12 Ιουνίου (1982) για να πει ότι λόγω των συνεχιζόμενων ερωτήσεων του τύπου σχετικά με πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν από την κυβέρνηση των ΗΠΑ σχετικά με τις δραστηριότητες των σταθμών   FBIS στην Κύπρο, η Κυβέρνηση της Κύπρου αποφάσισε να εκδώσει προφορική δήλωση σχετικά με  τους σταθμούς  FBIS στην τακτική ενημέρωση του τύπου από τον Κυβερνητικό Εκπρόσωπο της Κύπρου, το μεσημέρι της 14ης Ιουνίου (1982).
2. Ακολουθεί επίσημη μετάφραση της δήλωσης του Εκπροσώπου: “Σε σχέση με δημοσιεύματα του τύπου σχετικά με την αποζημίωση που δόθηκε από την Αμερικανική Κυβέρνηση για τη λειτουργία Σταθμών FBIS στην Κύπρο προσφέρονται τα εξής: Όπως είναι γνωστό κατά την περίοδο της Αποικιοκρατίας λειτουργούσαν Σταθμοί FBIS στην Κύπρο, οι οποίοι συνέχισαν να λειτουργούν και μετά την ανεξαρτησία σύμφωνα με συμφωνία μεταξύ της Κυπριακής Κυβέρνησης και των Ηνωμένων Πολιτειών που προέβλεπε την καταβολή σχετικής αποζημίωσης. Οι Σταθμοί FBIS των ΗΠΑ βρίσκονταν στη Λευκωσία, στον Καραβά, την Μια Μηλιά και τον Γερόλακκο.   Μετά την Τουρκική εισβολή η λειτουργία των Σταθμών FBIS σταμάτησε. Το 1975 η πρεσβεία των Ηνωμένων Πολιτειών στη Λευκωσία ζήτησε από την Κυπριακή Κυβέρνηση να της επιτραπεί η έναρξη λειτουργίας της υπηρεσίας “Foreign Broadcast information Service” (FBIS) σε πολύ περιορισμένη κλίμακα, σαν παράρτημα της Πρεσβείας. Το αίτημα αυτό εγκρίθηκε με το ποσό των 400.000 δολαρίων να καταβάλλεται ετησίως από την Κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως υποδείχθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 1979 από τον Εκπρόσωπο  του  Υπουργείου Οικονομικών της Κυβέρνησης της Κύπρου. Σημειώνεται ότι η Κυβέρνηση της Κύπρου λαμβάνει, χωρίς επιβάρυνση, πληροφορίες που μεταδίδονται από το  τον σταθμό FBIS.
3. Ο Μαρκίδης συμφώνησε ότι μετά από αυτή τη δήλωση και ως απάντηση σε ερωτήσεις του τύπου σχετικά με το θέμα, η Πρεσβεία εάν ερωτηθεί, θα δηλώσει ότι γνωρίζουμε ότι η δήλωση του Εκπροσώπου Τύπου είναι ακριβής και ότι οποιεσδήποτε περαιτέρω ερωτήσεις σχετικά με το θέμα θα πρέπει να απευθύνονται στην κυβέρνηση της Κύπρου.

EWING BT 1936 CONFIDENTIAL

Raymond Charles Ewing -USA Ambassador in Cyprus”

Το ερώτημα που τίθεται είναι που κατέληγαν και πως χρησιμοποιούνται τα λεφτά των ΗΠΑ/CIA (Όπως έχει διευκρινιστεί “The FBIS is a CIA budgeted and funded service”) από τo 1960  και μέχρι και την Τουρκική Εισβολή.

Aκόμη πώς δικαιολογείται η άμεση ανταπόκριση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου να επιτρέψει την επαναλειτουργία το 1975 σταθμού FBIS στην Κύπρο. Όταν: Πρώτον: Υπήρχε τότε στην Κύπρο, στην Ελλάδα και στην ομογένεια στο εξωτερικό  έντονος αντιαμερικανισμός λόγω του πραξικοπήματος και της τούρκικης εισβολής, θεωρώντας υπεύθυνους την CIA, τον Κίσινγκερ και τις ΗΠΑ. Δεύτερον:  Στις 19 Αυγούστου 1974 δολοφονήθηκε ο πρέσβης των ΗΠΑ στη Λευκωσία Roger Davies, μετά από μαχητική διαδήλωση έξω από την πρεσβεία των ΗΠΑ στη Λευκωσία. Τρίτον: Στις 23 Δεκεμβρίου 1975 δολοφονήθηκε ο σταθμάρχης της CIA στην Αθήνα Richerd Wells, επίσης λόγω των γεγονότων του 1974 στην Κύπρο. Τέταρτον:  Οι υποστηρικτές του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου από το 1974 μέχρι και σήμερα θεωρούν υπεύθυνους για το πραξικόπημα και την εισβολή την CIA και τον Κίσινγκερ. Συνεπώς πως  δικαιολογείται  η ενέργεια του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου να δώσει την έγκριση του, ένα χρόνο μετά την τραγωδία, για να λειτουργήσει σταθμός FBIS στην Λευκωσία.

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος συναντήθηκε πέντε φορές, κατά την κρίσιμη περίοδο του 1974, με τον τότε Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Δρ. Χένρι Κίσινγκερ.  Στην τέταρτη συνάντηση  (2/10/1974, στην Νέα Υόρκη) λέχθηκαν  και τα ακόλουθα: “Μακάριος προς Κίσινγκερ: «Πρώτα πρέπει να ξεκαθαρίσω ότι ποτέ δεν συμμερίστηκα την άποψη ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες ή η CIA συμμετείχαν ποτέ στο πραξικόπημα εναντίον μου». Κίσινγκερ: «Σου δίνω τον λόγο μου» …«Αν ήξερα για το πραξικόπημα, θα το είχα σταματήσει»”.

Και ερωτώ απλά γιατί ο Αρχ. Μακάριος δεν του υπέβαλε: “Tην βάρβαρη Τουρκική εισβολή γιατί δεν την σταματήσατε Δρ. Χένρι Κίσινγκερ!”  Γνώριζε για την εισβολή, δημοσιεύσαμε, τον Ιανουάριο του 2021,το επίμαχο τηλεγράφημα που ακολουθεί.

Τηλεγράφημα 20.7.1974, ώρα  04.22  (Σάββατο). Από το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ προς την  Πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα “Ο Σίσκο μόλις ανέφερε ότι η Κυβέρνηση της Τουρκίας  έχει λάβει οριστική απόφαση να αποβιβάσει δυνάμεις στην Κύπρο,  οι πληροφορίες μας είναι οι ίδιες. Θα πρέπει να έρθετε αμέσως σε επαφή με τον Πρωθυπουργό και τον Ιωαννίδη και να τους περάσετε το μήνυμα, από την Τουρκική Κυβέρνηση, ότι τα τουρκικά στρατεύματα δεν θα ανοίξουν πυρ αν δεν το κάνουν οι Έλληνες. Καλούμε τους Έλληνες να επιδείξουν βαθμό αυτοσυγκράτησης.”

*Καθηγητής Πανεπιστημίου