Γενικά, με την πλήρη ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ (2004), κάθε πολίτης, Ελληνοκύπριος,  Τουρκοκύπριος, πρέπει να έχει τα ίδια  δικαιώματα και υποχρεώσεις. Μερικές μέρες πριν την ένταξη, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφάσισε δύο Κανονισμούς για τα κατεχόμενα, την εφαρμογή των οποίων εποπτεύει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συνεργασία με την Κυπριακή Δημοκρατία: τον Κανονισμό για οικονομική στήριξη της τουρκοκυπριακής κοινότητας και τον Κανονισμό για το εμπόριο από τα κατεχόμενα μέσω της Πράσινης Γραμμής.

Πρόσφατα, η απόφαση μεγάλου τουριστικού οργανισμού να τερματίσει μονοήμερη επίσκεψη από τις ελεύθερες περιοχές στα κατεχόμενα, επανέφερε στο προσκήνιο το εμπόριο της “Πράσινης Γραμμής” (Γραμμή Αττίλα), το οποίο ρυθμίστηκε με τον σχετικό Κανονισμό για την Κυπριακή Δημοκρατία στο σύνολό της, ελεύθερες περιοχές και κατεχόμενα. Η απόφαση του τουριστικού οργανισμού, που ΔΕΝ αφορά τον Κανονισμό για το εμπόριο, προκάλεσε την οργή του κατοχικού καθεστώτος, το οποίο έμμεσα αποκάλυψε πόσο βολεύεται με την κατάσταση της “λειτουργικής” παρανομίας εις βάρος επιχειρήσεων και βιοτεχνιών στις ελεύθερες περιοχές.

Ενόσω ο συγκεκριμένος Κανονισμός της ΕΕ ισχύει, καθορίζει τι είναι νόμιμο και τι παράνομο. Και οι όποιες απόψεις έχουν νόημα μόνο στο πλαίσιο της νομιμότητας. Ωστόσο, η εφαρμογή του έχει ήδη προκαλέσει σοβαρές παρανομίες και «ασφυξία» σε διάφορους τομείς, σε βαθμό που έχει «σκοτώσει» μικροεπιχειρήσεις στις ελεύθερες περιοχές κι άλλες βρίσκονται στα όρια τους, χωρίς διασφάλιση του νόμιμου/δίκαιου ανταγωνισμού, της δημόσιας υγείας και πρωτίστως των θεμελιακών δικαιωμάτων που επιβάλλουν οι ευρωπαικές συνθήκες ως υπέρτατο δίκαιο στην ΕΕ. Προϊόντα παραγωγής στα κατεχόμενα και άλλα εισαγόμενα παράνομα από Τουρκία (το εμπόριο Τουρκίας-κατεχομένων είναι παράνομο), διοχετεύονται στις ελεύθερες περιοχές, χωρίς φυσικά να τηρούνται τα ευρωπαϊκά πρότυπα υγείας, εργασίας και περιβάλλοντος. Έτσι, τίθεται σε κίνδυνο η δημόσια υγεία και επιπλέον παραβιάζεται ο νόμιμος/δίκαιος ανταγωνισμός λόγω αθέμιτου πλεονεκτήματος στα κατεχόμενα λόγω  σοβαρά μειωμένου κόστους, μιας και δεν τηρούνται τα όσα η Ε.Ε. επιβάλλει στις επιχειρήσεις στις ελεύθερες περιοχές, οι οποίες συμμορφώνονται με σημαντικό πρόσθετο κόστος.

Στον Κανονισμό για οικονομική στήριξη της τουρκοκυπριακής κοινότητας, αναδεικνύουμε για χρόνια την εξαιρετικά σημαντική  πρόνοια που υποχρεώνει την εκ των προτέρων διασφάλιση πως οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση σε έργα στα κατεχόμενα, δεν παραβιάζει τα δικαιώματα των φυσικών και νομικών προσώπων, συμπεριλαμβανομένης της ακίνητης ιδιοκτησίας και περιουσίας βάσει της νομιμότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Έτσι, κάθε  ευρωπαϊκή χρηματοδότηση (π.χ.  για χώρο ανακύκλωσης σκυβάλων) στα κατεχόμενα, προαπαιτεί τον σεβασμό του νόμιμου ιδιοκτησιακού καθεστώτος της Κυπριακής Δημοκρατίας που οφείλει να διασφαλίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ανάλογη πρόνοια για διασφάλιση της νομιμότητας ΔΕΝ υπάρχει στον Κανονισμό για το εμπόριο από τα κατεχόμενα, με αποτέλεσμα μια τεράστια παρανομία. Η παραγωγή των επιτρεπόμενων προϊόντων από τα κατεχόμενα (π.χ. φθαρτά, φρούτα, τούβλα), γίνεται κατά παράβαση της νόμιμης ιδιοκτησίας. Για παράδειγμα, ένας Τουρκοκύπριος ή έποικος σφετεριστής ελληνοκυπριακής περιουσίας στα κατεχόμενα, μπορεί να τη χρησιμοποιεί παράνομα (π.χ. γη, εργοστάσιο) για παραγωγή προϊόντων, τα οποία μετά πωλούνται στις ελεύθερες περιοχές ως νόμιμα!

Η «τρύπα» της παρανομίας στο εμπόριο από τα κατεχόμενα μπορεί να κλείσει με κυπριακή πρωτοβουλία στην ΕΕ, είτε πολιτικά, είτε μέσω του Δικαστηρίου της ΕΕ, αλλά η απόλυτη «σιωπή» των κρατικών αρχών είναι όντως εκκωφαντική.

*Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ – S&D