Η πίεση της Τουρκίας δημιουργεί προβλήματα

Ιωσήφ Ιωσήφ

Από τον καιρό που άρχισαν οι ενεργειακοί σχεδιασμοί της Κύπρου για την ΑΟΖ, η Τουρκία προβάλλει συνεχώς προσκόμματα και εμπόδια. Χρησιμοποιώντας τις απειλές, τις navtex και τα πλοία της, ασκεί πίεση στην Κύπρο για να μην πετύχει την ενεργειακή αυτονόμηση και αναβάθμιση της.

Βασικά, η Άγκυρα, όπως εξήγγειλε πολλές φορές, επιδιώκει να είναι μέρος των ενεργειακών δρωμένων στην ΝΑ Μεσόγειο και να έχει σημαίνοντα λόγο στους ενεργειακούς πόρους και διαδρόμους της ευρύτερης περιοχής μας.

Η Κύπρος, για να αποφύγει τις προκλήσεις και τις απειλές τις Τουρκίας, αδειοδότησε μεγάλους διεθνείς ενεργειακούς κολοσσούς για τις έρευνες φυσικού αερίου στην ΑΟΖ της. Ο στρατηγικός αυτός σχεδιασμός πέτυχε σε μεγάλο βαθμό, αφού η Τουρκία δεν τόλμησε να εμποδίσει την Exxon Mobil και τη γαλλική Total από του να διενεργήσουν έρευνες και γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ. Αντίθετα με την ιταλική ENI, σε συγκεκριμένο τεμάχιο της ΑΟΖ εξελίχθηκαν διαφορετικά τα πράγματα.

Τώρα, η Κύπρος προχωρεί σ’ έναν ακόμα φιλόδοξο στόχο, που θα την αφαιρέσει από την ενεργειακή απομόνωση και θα την εντάξει στο ενιαίο ενεργειακό σύστημα της Ε. Ένωσης. Αναφερόμαστε στην ηλεκτρική διασύνδεσή της με την Ελλάδα, η οποία θα έχει μεγάλα οφέλη για τους καταναλωτές και τους παραγωγούς ενέργειεας της Κύπρου, κυρίως ΑΠΕ.

Ωστόσο, επειδή το καλώδιο θα περάσει από τον θαλάσσιο χώρο της Κρήτης, στο τραπέζι του προβληματισμού τίθεται το ερώτημα πώς θα αντιδράσει σ’ αυτό το εγχείρημα μας η Τουρκία.

Με αφορμή, μάλιστα, την πρόσφατη τουρκική προσπάθεια παρεμπόδισης του πλοίου που έκανε έρευνες μεταξύ Καρπάθου και Κάσου, αυξήθηκαν οι φωνές που ζητούν να ξεκαθαρίσει το γεωπολιτικό ρίσκο (δηλαδή ποιος θα επωμισθεί τα έξοδα αν υπάρξει εμπλοκή στις εργασίες, λόγω Τουρκίας) για ένα τόσο σημαντικό έργο, όπως η ηλεκτρική διασύνδεση.

Εδώ, οφείλουμε να πούμε ότι κακώς εμείς οι ίδιοι αναδείξαμε δημόσια αυτό το θέμα σε κύριο κομβικό σημείο της ηλεκτρικής διασύνδεσης, διότι είναι ως να θεωρούμε δεδομένη την εμπλοκή της Τουρκίας.
Ανεξαρτήτως αυτού, είναι δεδομένο ότι κανένας μας δεν θα ήθελε να «κολλήσει» η ηλεκτρική διασύνδεση λόγω αντιδράσεων και προκλήσεων της Τουρκίας.

Η Ελλάδα, μέσω απόφασης της δικής της Ρυθμιστικής Αρχής, ανέλαβε το γεωπολιτικό ρίσκο και αποφάνθηκε ότι το έργο θα υλοποιηθεί πάση θυσία. Στην περίπτωση δε που υπάρξουν ανυπέρβλητα εξωγενή προβλήματα (π.χ. από την Τουρκία), η ΡΑΕ είπε ότι το κόστος των μέχρι τότε εργασιών δεν είναι λογικό να το αναλάβει ο Φορέας Υλοποίησης του έργου (ΑΔΜΗΕ), αλλά η χώρα, δηλαδή οι καταναλωτές.

Η Κύπρος, δεν πήρε ακόμα απόφαση και το θέμα βρίσκεται ανάμεσα στις εκκρεμότητες που έχει ενώπιον της η ΡΑΕΚ για να αποφασίσει μέχρι το τέλος Αυγούστου.

Κατά τη γνώμη μας, αυτό το θέμα δεν μπορεί να το φορτώνεται η ΡΑΕΚ, διότι είναι εκτός του τεχνοκρατικού αντικειμένου της. Το ζήτημα του γεωπολιτικού ρίσκου είναι καθαρά θέμα (πολιτικό) της Κυβέρνησης, διότι, όπως όλοι γνωρίζουμε, αυτού του είδους τα λεπτά θέματα τα χειρίζονται τα κράτη και όχι οι Ρυθμιστικές Αρχές τους ή ο κατασκευαστής του έργου.

Η Κυβέρνηση, λοιπόν, οφείλει να προβεί σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες για να διασφαλίσει ότι το έργο θα υλοποιηθεί και δεν θα υπάρξουν απρόβλεπτες εξελίξεις που θα διακόψουν τις εργασίες του.
Αυτό μπορεί να διασφαλιστεί μόνο με υψηλές πολιτικές επαφές με την Ε. Ένωση (π.χ. Χριστοδουλίδη – Προέδρου Κομισιόν), αφού το έργο είναι ευρωπαϊκό, με στρατηγικό χαρακτήρα και χρηματοδοτείται με 657 εκατ. ευρώ από την Ευρώπη.

Επίσης, η Κυβέρνηση μπορεί να ζητήσει και να εξασφαλίσει διαβεβαιώσεις από τις ΗΠΑ, αφού υποστηρίζουν το έργο και ειδικό ταμείο τους θα μετέχει στη χρηματοδότηση του. Ακόμα σχετικές ενημερώσεις μπορούν να γίνουν και προς τον ΟΗΕ.

Όλα αυτά θα επρεπε να έχουν γίνει μέχρι τώρα, ώστε αφενός να γνωρίζουμε το βαθμό στήριξης της διεθνούς κοινότητας και αφετέρου να δοθεί στη ΡΑΕΚ η ανάλογη κάλυψη.

Ελλείψει χρόνου, απαιτείται, λοιπόν, άμεσα να αναληφθούν πρωτοβουλίες από την κυβέρνηση (σε συνεργασία με την Ελλάδα) προς τις Βρυξέλλες, την Ουάσιγκτον και τη Νέα Υόρκη για να παρέμβουν, αν και εφόσον χρειαστεί. Φυσικά, καλύτερα θα ήταν να προειδοποιηθεί από τώρα η Τουρκία για να αποφύγει την όποια πρόκληση.

Αν η Κυβέρνηση αισθάνεται ότι το θέμα είναι δύσκολο, μπορεί ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης να συγκαλέσει και το Εθνικό Συμβούλιο και να θέσει όλα τα στοιχεία ενώπιον των κομμάτων για να παρθεί συλλογική απόφαση για το γεωπολιτικό ρίσκο.

Φιλελεύθερος