Τα πράγματα δεν πάνε σύμφωνα με το σχέδιο. Πριν από τρεις εβδομάδες, ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν προκήρυξε πρόωρες εκλογές ελπίζοντας να ανακτήσει τον πολιτικό έλεγχο μετά την συντριπτική ήττα στις ευρωεκλογές. Την προηγούμενη Κυριακή, στον πρώτο γύρο των εκλογών, ο ακροδεξιός Εθνικός Συναγερμός βρέθηκε στην κορυφή, ενώ ο αριστερός συνασπισμός “Νέο Λαϊκό Μέτωπο” τερμάτισε δεύτερος. Το κόμμα “Αναγέννηση” του Μακρόν ήρθε με απόσταση στην τρίτη θέση.

Τώρα, αφού εξασφάλισε περίπου 33% στον πρώτο γύρο, η ακροδεξιά οδεύει για μια εκπληκτική νίκη στον δεύτερο γύρο. Εάν ο Εθνικός Συναγερμός εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση – λαμβάνοντας 289 έδρες ή περισσότερες – ο Μακρόν θα πρέπει να καλέσει τον Ζορντάν Μπαρντελά, τον 28χρονο ηγέτη του κόμματος, να σχηματίσει κυβέρνηση. Στο πλαίσιο ενός συστήματος “συμβίωσης” με τον πρόεδρο, ο Εθνικός Συναγερμός θα βρεθεί στην εξουσία, ελεύθερος να υλοποιήσει την σκληρή αντιμεταναστευτική του ατζέντα. Για πρώτη φορά μετά το καθεστώς Βισύ, η Γαλλία θα βρίσκεται στα χέρια της ακροδεξιάς.

Το πιο πιθανό σενάριο ωστόσο είναι ότι ο Εθνικός Συναγερμός δεν θα έχει την πλειοψηφία, οδηγώντας σε ένα “μετέωρο” κοινοβούλιο. Τα πράγματα μπορεί γρήγορα να γίνουν χαώδη. Ως το μεγαλύτερο κόμμα, ο Εθνικός Συναγερμός θα συνεχίσει να προσπαθεί να εξασφαλίσει την υποστήριξη άλλων κομμάτων για να ψηφίζει νόμους – αλλά κανείς, ίσως εκτός από μερικούς βουλευτές των δεξιών Ρεπουμπλικάνων, δεν θα θέλει να επιτρέψει στην ακροδεξιά να κυβερνήσει. Με έναν αποδυναμωμένο Μακρόν στην κορυφή μιας άναρχης και αντιδραστικής εθνοσυνέλευσης, η Γαλλία θα μπει σε βαθιά πολιτική κρίση χωρίς καμία λύση στον ορίζοντα.

Στην περίπτωση ενός μετέωρου κοινοβουλίου, ο Μακρόν θα είχε πολύ λίγες επιλογές. Κανένας σύγχρονος Γάλλος πρόεδρος δεν έχει αντιμετωπίσει μια κατάσταση τέτοιου πολιτικού και θεσμικού αδιεξόδου. Η μόνη του επιλογή θα είναι να προσπαθήσει να δημιουργήσει μια λεγόμενη κυβέρνηση εθνικής ενότητας, που θα περιλαμβάνει βουλευτές από την Αναγέννηση, τους Ρεπουμπλικάνους και πιθανώς μερικούς μετριοπαθείς από το Νέο Λαϊκό Μέτωπο. Αλλά είναι αμφίβολο αν μια τέτοια ευκαιριακή μάζωξη θα μπορούσε να καταλήξει σε πλειοψηφία.

Αν βγουν τα νούμερα, ποιος θα είναι πρωθυπουργός; Θα πρέπει να είναι μια πολιτική προσωπικότητα που θα μπορεί να συνεργαστεί με την κεντροαριστερά, την κεντροδεξιά και τη δεξιά. Αυτό το είδος συναινετικής προσωπικότητας είναι σε έλλειψη στη γαλλική πολιτική σκηνή σήμερα. Σε κάθε περίπτωση, αυτή θα είναι μόνο μια προσωρινή λύση. Οι υπηρεσιακές κυβερνήσεις έχουν μικρή πολιτική νομιμότητα και δεν μπορούν να πετύχουν πολλά, εκτός από την έγκριση προϋπολογισμών για να κρατούν όρθια την οικονομία. Μετά από ένα χρόνο, το μικρότερο συνταγματικά χρονικό πλαίσιο για να μπορέσει ο πρόεδρος να χρησιμοποιήσει ξανά την εξουσία του για διάλυση της Εθνοσυνέλευσης, ο Μακρόν είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα πρέπει να το κάνει για να προκηρύξει νέες εκλογές. Θα επιστρέψουμε στην αρχή, αλλά σε ένα ακόμα πιο ασταθές περιβάλλον.

Συνολικά, οι προοπτικές για μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας δεν φαίνονται καλές. Αν και την Κυριακή ο Μακρόν έκανε έκκληση για μια “μεγάλη δημοκρατική ένωση” που θα νικήσει τον Εθνικό Συναγερμό, από τότε έχει αφιερώσει περισσότερο χρόνο να διαμαρτύρεται στην αριστερά, παρά στην ακροδεξιά: μια εκπληκτική αίσθηση προτεραιοτήτων, θα μπορούσε να πει κανείς. Απορρίπτοντας αυτό που αποκαλεί τα “δύο άκρα”, ελπίζει να προσελκύσει πάλι τους κεντροαριστερούς ψηφοφόρους. Όμως ο Μακρόν είναι βαθιά αντιδημοφιλής. Υποστηρίζοντας ότι η αριστερά είναι τόσο μεγάλη απειλή όσο και η ακροδεξιά, ενδεχομένως να αποτρέπει κεντρώους ψηφοφόρους από το να ψηφίσουν πρόσωπα από το Νέο Λαϊκό Μέτωπο απέναντι στους υποψηφίους του Εθνικού Συναγερμού. Η αποχή τους μπορεί να διευκολύνει την εκλογή περισσότερων ακροδεξιών βουλευτών.

Αυτοί δεν χρειάζονται βοήθεια. Ο Εθνικός Συναγερμός εκμεταλλευόμενος την εκτεταμένη απογοήτευση και θυμό είναι πιθανό να αναδειχθεί νικητής των εκλογών – με πλειοψηφία ή όχι. Το κόμμα κυριαρχεί σε όλες σχεδόν τις κατηγορίες της κοινωνίας και στις περισσότερες περιοχές της Γαλλίας. Μόνο οι μεγάλες πόλεις εξακολουθούν να αντιστέκονται σε αυτό το τεράστιο κύμα. Πρωταγωνιστεί σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, εκτός από τους 18 έως 24 ετών, αν και προσελκύει σημαντική υποστήριξη και από νεότερους ψηφοφόρους. Το κόμμα είναι ισχυρό στους εργάτες, στους υπαλλήλους γραφείου και στους ελεύθερους επαγγελματίες. Ένα νέο στοιχείο είναι ότι οι συνταξιούχοι, η πιο πιστή κατηγορία στον Μακρόν μέχρι σήμερα, μετατοπίστηκαν σημαντικά προς την ακροδεξιά στις ευρωεκλογές του προηγούμενου μήνα.

Αυτή η ακροδεξιά νίκη που είναι σήμερα τόσο κοντά, ήταν πολύ μακριά το 2017 στην πρώτη εκλογή του Μακρόν. Ο Εθνικός Συναγερμός είχε τότε μόνο οκτώ βουλευτές. Αυτό απέχει πάρα πολύ από το σήμερα που αναμένεται να κερδίσει περισσότερους από 200. Ο Μακρόν υποσχέθηκε ότι θα προστατεύσει τη Γαλλία από τον δεξιό εξτρεμισμό. Ωστόσο, από τότε που ανέλαβε την εξουσία, έχει δανειστεί στοιχεία από το εγχειρίδιο του Εθνικού Συναγερμού, ψηφίζοντας αμφιλεγόμενους νόμους, όπως το λεγόμενο νομοσχέδιο για τον αυτονομισμό το 2021 που ουσιαστικά εξοστρακίζει τους μουσουλμάνους και ένα επιθετικό νομοσχέδιο για τη μετανάστευση που εγκρίθηκε πέρυσι χάρη στην ακροδεξιά υποστήριξη. Αντί να νικήσει την ακροδεξιά, ο Μακρόν προετοίμασε το έδαφος για την επιτυχία της.

Ταιριάζει, κατά κάποιο τρόπο, ότι το βασικό πολιτικό θύμα αυτής της ταραγμένης περιόδου μπορεί να είναι ο ίδιος ο Μακρόν. Ό,τι και αν συμβεί την Κυριακή, είναι σαφές σε όλους ότι το περιττό στοίχημα που έβαλε ο Μακρόν απέτυχε δραματικά και είναι υπεύθυνος για το χάος που θα έρθει. Η εξουσία του, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, θα συρρικνωθεί σημαντικά και η προεδρία του θα καταρρεύσει. Σίγουρα θα αντιμετωπίσει αυξανόμενες πιέσεις να παραιτηθεί.

Αλλά η ήττα του Μακρόν είναι ήττα της Γαλλίας. Χωρίς καμία δύναμη ικανή να κυβερνήσει εκτός από πιθανώς την ακροδεξιά, η χώρα εισέρχεται σε μια περίοδο μεγάλης αστάθειας και αναταραχής. Η σταθερότητα θα ανήκει στο παρελθόν. Για μια χώρα που αντιμετωπίζει μεγάλες οικονομικές, κοινωνικές, ακόμη και στρατιωτικές προκλήσεις, αυτή είναι μια τρομακτική προοπτική. Μια τέτοια αναταραχή είναι απίθανο να διαλύσει το δέλεαρ της ακροδεξιάς που υπόσχεται αλλαγή από ένα κατεστραμμένο σύστημα, στις προεδρικές εκλογές του 2027.

Η Γαλλία βρίσκεται πλέον στο χείλος του γκρεμού. Είναι ένα βαθιά διχασμένο και ανήσυχο έθνος λίγο πριν μια ιστορική εκλογική διαδικασία. Παρά τα προβλήματα από ένα μετέωρο κοινοβούλιο, είναι απαραίτητο να αρνηθεί κανείς στον Εθνικό Συναγερμό το πέρασμα στην εξουσία. Είτε η Γαλλία απορρίπτει την ακροδεξιά και παραμείνει μια εξωστρεφής χώρα, πιστή στις φιλελεύθερες αξίες της Γαλλικής Επανάστασης, είτε υποκύπτει στην ξενοφοβία και τον πικρό εθνικισμό. Το διακύβευμα δεν ήταν ποτέ τόσο υψηλό.

*Ο Dr. Marlière είναι καθηγητής γαλλικής και ευρωπαϊκής πολιτικής στο University College London

© 2022 Διατίθεται από το “The New York Times Licensing Group”

Αναδημοσίευση από το capital.gr