Των Célia Belin, Camille Grand, Camille Lons

Σε κάποιο βαθμό, και ενάντια σε όλες τις πιθανότητες, η έκκληση του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν για ψήφο τακτικής και δημιουργία ενός “ρεπουμπλικανικού μετώπου” ενάντια στους ακροδεξιούς αντιπάλους του,  λειτούργησε.

Στις πρόωρες εκλογές της περασμένης εβδομάδας, ο αριστερός συνασπισμός το Νέο Λαϊκό Μέτωπο (NFP) προηγήθηκε, με 180 έδρες, ακολουθούμενος από το μπλοκ Ensemble του Μακρόν με 163 έδρες και το RN με 143. Παρά τη στρατηγική εξομάλυνσης του RN τα τελευταία χρόνια , πολλοί από τους τοπικούς υποψηφίους του κόμματος της Μαρίν Λεπέν εμφανίστηκαν ερασιτέχνες και εξτρεμιστές. Πράγματι, αφού οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έθεσαν το RN σε μια επικίνδυνη νικητήρια θέση, οι βουλευτικές εκλογές κατάφεραν να ανατρέψουν το αφήγημα.

Τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν την τριμερή διάσπαση του γαλλικού εκλογικού σώματος μεταξύ ενός αριστερού μπλοκ, ενός κεντρώου μπλοκ και ενός ακροδεξιού μπλοκ. Χωρίς ξεκάθαρο νικητή, παραμένει μεγάλη αβεβαιότητα για το ποιος θα κυβερνήσει τη Γαλλία καθώς η χώρα εισέρχεται στον “τρίτο” και ίσως πιο επίπονο γύρο των βουλευτικών εκλογών της – τις διαπραγματεύσεις.

Τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες, θα μπορούσαν να προκύψουν πολλά σενάρια. Ο Μακρόν θα μπορούσε να επιλέξει έναν πρωθυπουργό από το στρατόπεδο με τον μεγαλύτερο αριθμό βουλευτών (το NFP) και ο νέος πρωθυπουργός θα προσπαθήσει στη συνέχεια να εξασφαλίσει υποστήριξη στο κοινοβούλιο για την κυβέρνησή του μειοψηφίας. Ωστόσο, αυτό θα σήμαινε μια συμβίωση μεταξύ του Μακρόν και της αριστεράς, απίθανο δεδομένου του ανταγωνισμού μεταξύ της Ανυπότακτης Γαλλίας (LFI) του Μελανσόν και του στρατοπέδου του Μακρόν.

Ο Μακρόν δεν έδειξε ποτέ ισχυρή προθυμία ή ικανότητα να διαπραγματευτεί την πολιτική του πλατφόρμα για να σχηματίσει συνασπισμό.

Εναλλακτικά, ο Μακρόν θα μπορούσε να διερευνήσει τρόπους για να διατηρήσει την εξουσία χτίζοντας γύρω από το κεντρώο μπλοκ του. Υπήρξαν πολλές εκκλήσεις για έναν μεγάλο συνασπισμό που θα συγκεντρώσει όλα τα κόμματα του “ρεπουμπλικανικού τόξου” – από τους Σοσιαλιστές μέχρι το κέντρο προς τα δεξιά – και ο ίδιος ο Μακρόν υπαινίσσεται αυτή τη λύση σε μια “επιστολή προς τους Γάλλους”.

Ωστόσο, δεν είναι σαφές εάν η πιο κεντρώα αριστερά (οι Σοσιαλιστές και οι Πράσινοι) θα χωρίσουν με το LFI για να ενταχθούν σε έναν συνασπισμό υπό τον Μακρόν. Ενώ ένας μεγάλος συνασπισμός είναι πιθανότατα αυτό που θα συνέβαινε οπουδήποτε αλλού στην Ευρώπη, έρχεται σε αντίθεση με τη γαλλική πολιτική κουλτούρα μετά το 1962 (όταν αποφασίστηκε ότι ο πρόεδρος, εκτός και αν αναγκαστεί σε συγκατοίκηση με πλειοψηφικό κόμμα, συγκεντρώνει την εξουσία και τη λαϊκή νομιμότητα, φεύγοντας έτσι περιορισμένος χώρος για συμβιβασμούς και οικοδόμηση συνασπισμών). Επιπλέον, μέχρι τώρα, ο Μακρόν δεν έχει επιδείξει ποτέ ισχυρή προθυμία ή ικανότητα να διαπραγματευτεί την πολιτική του πλατφόρμα για να σχηματίσει συνασπισμό.

Αντίθετα, ο Μακρόν μπορεί να είναι πρόθυμος να ανοίξει στους Ρεπουμπλικάνους και άλλες μικρές δεξιές ομάδες, οι οποίες μαζί κέρδισαν λίγο περισσότερες από 60 έδρες. Δεν θα αρκούσε για απόλυτη πλειοψηφία, αλλά μπορεί να επιτρέψει το σχηματισμό κυβέρνησης μειοψηφίας της κεντροδεξιάς, καθώς τα δύο μπλοκ μαζί θα είχαν περισσότερες έδρες από το NFP.

Μια τελευταία εναλλακτική είναι ότι ο πρόεδρος επιλέγει έναν τεχνοκράτη για να ηγηθεί μιας κυβέρνησης ειδικών με την ελπίδα ότι θα λάβει την ελάχιστη υποστήριξη για να επιβιώσει – τουλάχιστον για λίγο. Ωστόσο, αυτή η κυβέρνηση θα πρέπει να νομοθετήσει, επαναφέροντας το ζήτημα της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας στο επίκεντρο.

Σε αυτό το στάδιο είναι ακόμα δύσκολο να προβλεφθεί ποια προσέγγιση θα επικρατήσει, επομένως η γαλλική πολιτική πιθανότατα θα εισέλθει σε μια φάση που θα κυριαρχείται από το κοινοβούλιο που κάνει πολλές προσπάθειες σχηματισμού κυβέρνησης πριν βρει έναν λειτουργικό συνασπισμό.

Ανεξάρτητα από το σενάριο, τα αποτελέσματα των εκλογών διασφαλίζουν ότι δεν θα πραγματοποιηθεί καμία σημαντική αλλαγή στη γαλλική εξωτερική πολιτική – σε αντίθεση με αυτό που θα σήμαινε μια νίκη του RN. Το σύνταγμα σημαίνει ότι ο πρόεδρος θα διατηρήσει πολλά προνόμια, ειδικά στην περίπτωση μιας τεχνοκρατικής κυβέρνησης ή κυβέρνησης μεγάλου συνασπισμού όπου οι φιλοδοξίες του Μακρόν για την εξωτερική πολιτική δεν θα αμφισβητηθούν από τον πρωθυπουργό του (πράγμα που θα συνέβαινε αν ο Τζόρνταν Μπαρντέλα του RN αναλάμβανε).

Ωστόσο, η γαλλική πολιτική πιθανότατα θα είναι πιο εσωστρεφής, διχαστική και απρόβλεπτη, γεγονός που θα μειώσει την επιρροή της Γαλλίας στην ευρωπαϊκή και διεθνή σκηνή. Για παράδειγμα, είναι πιθανό σημαντικές αποφάσεις, όπως η αύξηση της υποστήριξης προς την Ουκρανία ή η επένδυση στην ευρωπαϊκή άμυνα, να είναι πιο δύσκολο για τη Γαλλία να επικυρώσει στο κοινοβούλιο της το επόμενο έτος. Τα στοιχεία της δημοσκόπησης της ECFR δείχνουν ότι, παρά τη συνεχιζόμενη υποστήριξη προς την Ουκρανία, το γαλλικό κοινό ανησυχεί για τον κίνδυνο να εισέλθει σε σύγκρουση με τη Ρωσία. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ορισμένα κόμματα τόσο στα αριστερά όσο και στα δεξιά παρουσίασαν τον Μακρόν ως φιλοπόλεμο μετά τη δήλωσή του για πιθανή αποστολή δυνάμεων στην Ουκρανία. Τα κόμματα που είναι τα πιο διστακτικά στην υποστήριξη της Γαλλίας στην Ουκρανία – κυρίως το LFI και το RN – κέρδισαν επίσης σημαντικό αριθμό εδρών στις κοινοβουλευτικές εκλογές. Ως εκ τούτου, η υποστήριξη προς την Ουκρανία θα μπορούσε να επανεμφανιστεί ως σημείο αντιπαράθεσης στη γαλλική εσωτερική συζήτηση.

Το NFP, αν συντηρούσε τον εαυτό του ως μπλοκ, είναι βαθιά διχασμένο σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. Το LFI του Jean-Luc Mélenchon, το οποίο συνεχίζει να είναι το ισχυρότερο κόμμα στον αριστερό συνασπισμό, διατηρεί παραδοσιακά μια μάλλον ευρωσκεπτικιστική, αντιαμερικανική, αντι-ΝΑΤΟική στάση, με συχνά διφορούμενες θέσεις για τη Ρωσία και την Κίνα. Στο πλαίσιο του συνασπισμού NFP, το LFI έπρεπε να μειώσει ορισμένες από τις θέσεις του και η υποστήριξη προς την Ουκρανία ήταν μόνο στο μανιφέστο του NFP μετά από πιέσεις από πρόσωπα όπως ο ευρωβουλευτής Raphaël Glucksmann, ο οποίος ηγήθηκε της λίστας των Σοσιαλιστών κατά την εκστρατεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Προς το παρόν, το αριστερό μπλοκ απολαμβάνει την απροσδόκητη νίκη του, αλλά οι έντονες αποκλίσεις στα οράματα της εξωτερικής πολιτικής ενδέχεται να επανεμφανιστούν πολύ σύντομα.

Η βραχυπρόθεσμη ανακούφιση του να βλέπεις τους ακροδεξιούς να ηττούνται θα είναι μόνο προσωρινή. Οι εκλογές άνοιξαν ένα νέο κεφάλαιο αβεβαιότητας και αστάθειας, όπου τα κόμματα θα περιοριστούν να κάνουν συνασπισμούς και παραχωρήσεις για να φτάσουν στην πλειοψηφία, κάτι αφύσικο για τη γαλλική πολιτική κουλτούρα.

Πίσω από τα πρωτοσέλιδα των εκλογών, το κόμμα του Μακρόν έχασε ακόμα το ένα τρίτο των εδρών του στο κοινοβούλιο, ενώ το RN και οι σύμμαχοί του αύξησαν το μερίδιό τους κατά 60%. Εν τω μεταξύ, η αριστερά, παρά τις προσπάθειές της να διατηρήσει την ενότητα, παραμένει βαθιά διχασμένη, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την εξωτερική και ευρωπαϊκή πολιτική, και χωρίς ηγέτες. Οι Ρεπουμπλικάνοι βγήκαν από τις εκλογές μελανιασμένοι από τη συγκέντρωση ορισμένων μελών του στο RN, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου του, Éric Ciotti.

Η στρατηγική του Μακρόν για “εγώ ή το χάος” έχει δημιουργήσει αυξανόμενη απογοήτευση σε μέρος του πληθυσμού που βλέπει αυτή την προσέγγιση ως αντιδημοκρατική.

Τέλος, η βαθιά δυσαρέσκεια δημιουργείται μεταξύ των ψηφοφόρων του RN που πιστεύουν ότι τους έχει κλαπεί η νίκη. Το RN και οι σύμμαχοί του έλαβαν πράγματι μεγαλύτερο μερίδιο ψήφων στον δεύτερο γύρο (37%), πολύ μπροστά από το 26% του NFP και το 23% του συνόλου του Μακρόν – αλλά κατέληξαν με πολύ λιγότερες έδρες λόγω της συνένωσης των αντιπάλων: Μόνο η αμοιβαία απόσυρση υποψηφίων και οι εκκλήσεις για υποστήριξη “ρεπουμπλικανών” υποψηφίων άλλων κομμάτων ενάντια στην ακροδεξιά απέτρεψαν το RN να κερδίσει την πλειοψηφία των εδρών.

Εάν δεν αντιμετωπιστεί σωστά, αυτή η απογοήτευση, μαζί με τον συνεχή κατακερματισμό του πολιτικού τοπίου και την αυξανόμενη τοξικότητα της συζήτησης, μπορεί κάλλιστα να οδηγήσει σε μια νίκη του RN μακροπρόθεσμα – ενδεχομένως αμέσως μετά τις προεδρικές εκλογές του 2027 – ή σε άλλες λιγότερο δημοκρατικές οδούς έκφρασης απογοήτευσης.

Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.  

Απόδοση-Επιμέλεια: Νικόλας Σαπουντζόγλου

capital.gr