Πώς πρέπει να αντιδράσουν οι ΗΠΑ

Του Ariel Cohen

Ο παγκόσμιος ανταγωνισμός μεταξύ Δύσης και του υπόλοιπου κόσμου διεξάγεται σε πολλά πεδία, μεταξύ άλλων και σε αυτό της ενέργειας, με ξεχωριστή θέση να καταλαμβάνει η βιομηχανία της πυρηνικής ενέργειας. Δυστυχώς, ΗΠΑ και Ευρώπη δεν τα πάνε καλά όταν θέλουν να κερδίσουν προσφορές στον αναπτυσσόμενο κόσμο.

Στα τέλη Μαΐου του 2024, το Ουζμπεκιστάν υπέγραψε συμφωνία με τη Ρωσία για να κατασκευάσει πυρηνικό σταθμό στη χώρα η υπό κυρώσεις Rosatom (Ρωσική Κρατική Εταιρεία Ατομικής Ενέργειας). Θα είναι ο πρώτος πυρηνικός σταθμός παραγωγής ενέργειας στην Κεντρική Ασία, παρέχοντας ηλεκτρική ενέργεια χωρίς εκπομπές σε ένα κράτος που “διψά” για ενέργεια. Η συμφωνία θα δώσει επίσης στη Μόσχα νέο έρεισμα σε μια περιοχή που χρησιμοποίησε τον πόλεμο στην Ουκρανία ως ευκαιρία για να ξεφύγει από τη σφαίρα επιρροής της Μόσχας. Αυτή η ρωσική επιτυχία δεν έχει εδραιωθεί πλήρως – το γειτονικό Καζακστάν αντιστέκεται τουλάχιστον προς το παρόν. Η Αστάνα εξετάζει τέσσερις επιλογές: Κίνα, Ρωσία, Νότια Κορέα και Γαλλία, και το θέμα θα τεθεί προς δημοψήφισμα αυτό το φθινόπωρο.

Αυτή η ρωσική πρόοδος στον ενεργειακό ανταγωνισμό της με τη Δύση δεν ήταν αναπόφευκτη. Την επέτρεψαν οι αυτοκαταστροφικές αμερικανικές πολιτικές για την πυρηνική ενέργεια. Το μεγαλύτερο μέρος του υπόλοιπου κόσμου συνειδητοποιεί αυτό που οι ΗΠΑ αγνοούν: η πυρηνική ενέργεια είναι απαραίτητη για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και παραμένει μια από τις πιο πράσινες και ασφαλείς μορφές ενέργειας, παρά τις παρανοήσεις. Πλέον αυτή η άγνοια παρέχει ένα βασικό γεωπολιτικό “άνοιγμα” στους αντιπάλους των ΗΠΑ.

Μέσω της Rosatom, η Ρωσία παραμένει η παγκόσμια ηγετιδα δύναμη στην κατασκευή πυρηνικών αντιδραστήρων. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Έκθεση Πυρηνικής Στρατηγικής, τον Ιούλιο του 2023, η Ρωσία διέθετε 24 πυρηνικούς αντιδραστήρες υπό κατασκευή σε επτά χώρες: Κίνα, Ινδία, Τουρκία, Αίγυπτο, Μπαγκλαντές, Ιράν και Σλοβακία. Στον αντίποδα, οι ΗΠΑ δεν έχουν ούτε έναν πυρηνικό αντιδραστήρα υπό κατασκευή. 

Η Ρωσία κυριαρχεί στην πυρηνική βιομηχανία και σε άλλους τομείες, πέραν των αντιδραστήρων. Διαθέτει τις μεγαλύτερες βιομηχανίες μετατροπής και εμπλουτισμού ουρανίου στον κόσμο, με 38% και 46% της διεθνούς δυναμικότητας, αντίστοιχα, το 2020. Αυτό την καθιστά επίσης σημαντικό εξαγωγέα καυσίμων. Η Ρωσία εξήγαγε προϊόντα που σχετίζονται με την πυρηνική ενέργεια αξίας άνω του 1 δισ. δολαρίων από τον Φεβρουάριο του 2022 έως τον Φεβρουάριο του 2024.

Δύο από τα κράτη όπου η Ρωσία κατασκευάζει πυρηνικούς σταθμούς, η Τουρκία και η Σλοβακία, είναι μέλη του ΝΑΤΟ. Δεν είναι οι μόνες χώρες μεταξύ των δυτικών συμμαχιών που δίνουν χώρο στην πυρηνική κυριαρχία της Ρωσίας, ενώ φαινομενικά δεσμεύονται να περιορίσουν το Κρεμλίνο.

Όπως έγραψε ο συνάδελφός μου Wesley A. Hill, η γεωπολιτική αναταραχή στην Αφρική, η οποία υποδαυλίζεται από τη Ρωσία και την οποία η Ρωσία χρησιμοποιεί για να προσπαθήσει να αποκτήσει πρώην γαλλικά περιουσιακά στοιχεία ουρανίου, ανάγκασε την Ευρώπη να διπλασιάσει την εισαγωγή ρωσικού ουρανίου το 2023. Οι ΗΠΑ δεν τα πήγαν καλύτερα, παραμένοντας εξαρτημένες από τις ρωσικές πυρηνικές εξαγωγές ακόμη και μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία το 2022. Οι ΗΠΑ εισήγαγαν ρωσικά πυρηνικά καύσιμα μέχρι τις 14 Μαΐου 2024, δύο χρόνια μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, από τις ίδιες οντότητες στις οποίες ο Λευκός Οίκος έχει επιβάλει κυρώσεις.

Δεν είναι μόνο η Ρωσία που ξεπέρασε τις ΗΠΑ. Η Κίνα επίσης βρίσκεται πολύ μπροστά από τις ΗΠΑ στη βιομηχανία πυρηνικής ενέργειας. Η Κίνα εστιάζει τις κινήσεις της στο εσωτερικό, αφού από τον Ιούλιο του 2023 διαθέται 23 σταθμούς παραγωγής ενέργειας υπό κατασκευή. Αυτό οφείλεται στην αυξανόμενη ζήτηση ενέργειας, καθώς η Κίνα συνεχίζει να αναπτύσσει την οικονομία της. Οι ΗΠΑ κατασκευάζουν μόλις έναν πυρηνικό σταθμό παραγωγής ενέργειας. Ενώ η Κίνα έχει τελειοποιήσει τη διαδικασία παραγωγής πυρηνικής ενέργειας, ο τελευταίος πυρηνικός σταθμός στις ΗΠΑ κατασκευάστηκε με 7 χρόνια καθυστέρηση και με κόστος επιπλέον 17 δισ. δολαρίων σε σύγκριση με τον αρχικό προϋπολογισμό: απόδειξη του δαιδαλώδους συστήματος αδειοδότησης και περιβαλλοντικής αξιολόγησης στις ΗΠΑ.

Η Κίνα έχει βασιστεί σε αυτή την τεχνογνωσία για να αρχίσει να προμηθεύει με αντιδραστήρες άλλες χώρες. Η China National Nuclear Corporation και η China General Nuclear Power Group έχουν αναπτύξει έναν αντιδραστήρα τρίτης γενιάς που ονομάζεται Hualong One. Αυτός ο αντιδραστήρας άρχισε να λειτουργεί το 2021 στο Fuqing. Το 2023, η Κίνα ξεκίνησε την κατασκευή του πυρηνικού σταθμού παραγωγής ενέργειας Chashma-5 στο Πακιστάν, ο οποίος θα χρησιμοποιεί αντιδραστήρες Hualong One. Τέτοιες ενέργειες συμβάλλουν στην ικανότητα της Κίνας να κατασκευάζει υποδομές στο εξωτερικό και να επεκτείνει την επιρροή της.

Η αμερικανική βιομηχανία πυρηνικής ενέργειας ήταν κάποτε η βιομηχανία που ζήλευε ο κόσμος. Στο απόγειό της, το 1990, λειτουργούσε 112 αντιδραστήρες, και οι ΗΠΑ φαίνονταν ικανές να πιάσουν τον στόχο του ουδέτερου αποτυπώματος σε άνθρακα πολύ νωρίτερα από ό,τι εκτιμάται σήμερα. Μετά από 34 χρόνια, οι ΗΠΑ έχουν χάσει σχεδόν το ένα τρίτο των λειτουργικών πυρηνικών αντιδραστήρων τους, δεν έχουν κατασκευάσει σχεδόν κανέναν νέο και η μέσος όρος ηλικίας των αντιδραστήρων τους είναι κάποιες δεκαετίες. Αν δεν αλλάξει αυτή η κατάσταση, τα επόμενα 10-15 χρόνια, δεκάδες πυρηνικοί αντιδραστήρες θα πρέπει να αποσυρθούν καθώς λήγει ο κύκλος ζωής τους και, ως αποτέλεσμα, οι ΗΠΑ θα πρέπει να αντεπεξέλθουν στην απώλεια περίπου του 20% της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγουν. 

Παρά τα εμπόδια αυτά, οι αλλαγές τελικά έρχονται. Η στάση της κοινής γνώμης απέναντι στην πυρηνική ενέργεια έχει μετατοπιστεί θετικά μεταξύ Δημοκρατικών, ανεξάρτητων και Ρεπουμπλικανών. Αμερικανοί αξιωματούχοι συνεργάζονται τώρα με την Τράπεζα Εξαγωγών-Εισαγωγών, τη Διεθνή Εταιρεία Χρηματοδότησης Ανάπτυξης των ΗΠΑ και τους προγραμματιστές μικρών αρθρωτών αντιδραστήρων για να εξασφαλίσουν συμβόλαια στο εξωτερικό, με τις προοπτικές να είναι πιο ευνοϊκές σε χώρες όπως η Βουλγαρία, η Γκάνα, η Ινδονησία, το Καζακστάν και οι Φιλιππίνες.

Στο Κογκρέσο, η Βουλή των Αντιπροσώπων ψήφισε τον νόμο για την προώθηση της ατομικής ενέργειας, ο οποίος θα λειάνει τα ρυθμιστικά εμπόδια για την αύξηση των προσλήψεων στην αρμόδια Επιτροπή και μειώσει το ύψος των τελών για υποβολή αιτήσεων. Θα δώσει επίσης κίνητρα για καινοτομία στην κατασκευή των πυρηνικών αντιδραστήρων μέσω οικονομικών επιβραβεύσεων. Μέχρι στιγμής, δεν έχει εξεταστεί το ζήτημα από τη Γερουσία.

Αμερικανικές επιχειρήσεις, όπως η General Atomics και η Bechtel, θα επωφεληθούν επίσης αν αρθούν τα εμπόδια στην ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας στις ΗΠΑ. Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας εκτιμά ότι η παγκόσμια ικανότητα παραγωγής πυρηνικής ενέργειας μπορεί να αυξηθεί στα 890 γιγαβάτ έως το 2050, από 371 γιγαβάτ το 2022. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Πυρηνικής Ενέργειας, οι αμερικανικές εξαγωγές πυρηνικής ενέργειας, τόσο σε υλικό όσο και σε τεχνογνωσία, θα μπορούσαν ξεπεράσουν το 1 τρισ. δολάρια κατά την περίοδο αυτή.

Η πυρηνική ενέργεια βρίσκεται σε σημείο καμπής, καθώς οι παγκόσμιες δυνάμεις συνειδητοποιούν ότι η πυρηνική ενέργεια θα διαδραματίσει κυρίαρχο ρόλο τόσο στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής όσο και στην οικονομική τους ισχύ. Στις ΗΠΑ, η Γερουσία θα πρέπει να ψηφίσει και ο Πρόεδρος Μπάιντεν να υπογράψει τον νόμο για την προώθηση της ατομικής ενέργειας, ώστε να δοθεί ώθηση στον πυρηνικό τομέα για εγχώρια και διεθνή έργα. Η συνέχιση της ιεράρχησης των SMR μέσω της ΕΤΕπ και του USIDFC είναι επίσης μια πολιτική που έχει καθυστερήσει. Η αποτυχία να δράσουμε τώρα δεν θα ήταν μόνο μια χαμένη οικονομική ευκαιρία για τις αμερικανικές επιχειρήσεις πυρηνικής ενέργειας, αλλά και μια σημαντική γεωπολιτική ήττα, καθώς όλο και περισσότερες χώρες εξαρτώνται ενεργειακά από τη Ρωσία και την Κίνα κατά την πράσινη μετάβαση.

Απόδοση-επιμέλεια: Μιχάλης Παπαντωνόπουλος

Πηγή: forbesgreece.gr