Φωτ. URS FLUEELER/Pool via REUTERS

Πώς αποτιμάται από διεθνή ΜΜΕ η Σύνοδος της Ελβετίας, δεδομένου ότι η απούσα Ρωσία επιμένει να θέτει σκληρότατους όρους για τερματισμό του πολέμου

Το Σαββατοκύριακο που πέρασε η συνήθως ήσυχη παραλίμνια περιοχή του Στάνσταντ στην Ελβετία γέμισε από ελικόπτερα, τα οποία μετέφεραν ηγέτες και αντιπροσωπείες από όλο τον κόσμο, για μία διήμερη Σύνοδο που είχε στόχο να ανοίξει τον δρόμο για τον τερματισμό του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Αυτή ήταν και η ευκαιρία του Κιέβου να δώσει μια πλήρους κλίμακας διπλωματική μάχη ενάντια στη ρωσική εισβολή, όπως το έθεσε ο ίδιος ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Στόχος του Ουκρανού προέδρου ήταν μάλιστα να συγκεντρώσει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη υποστήριξη για το ειρηνευτικό σχέδιο δέκα σημείων που έχει προταθεί από την ουκρανική πλευρά.

Το σκεπτικό ήταν να παρουσιαστεί το εν λόγω σχέδιο στη Ρωσία με την ισχυρή στήριξη της διεθνούς κοινότητας, έτσι ώστε η Μόσχα να αναγκαστεί να το αποδεχτεί. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, μοιάζει, αν όχι απίθανο, σίγουρα πολύ μακρινό.

Την παραμονή της Συνόδου, ο Βλαντιμίρ Πούτιν κατέστησε σαφές ότι δεν έχει καμία πρόθεση να αποσύρει τα στρατεύματά του, ενώ η ειρηνευτική πρόταση που κατέθεσε από την πλευρά του ο ίδιος περιελάμβανε σκληρούς όρους, ζητώντας μεταξύ άλλων από το Κίεβο να αποσύρει τις δυνάμεις του από τις περιοχές του Ντονέτσκ, της Χερσώνας, του Λουγκάνσκ και της Ζαπορίζια, καθώς και να απαρνηθεί την προοπτική ένταξης στο ΝΑΤΟ.

Αισθητή η επιρροή της Μόσχας
Στο τέλος της Συνόδου, υπεγράφη κοινό ανακοινωθέν το οποίο επιβεβαίωνε τη δέσμευση των υπογραφόμενων μερών να απέχουν από την απειλή ή τη χρήση βίας εναντίον της εδαφικής ακεραιότητας ή της πολιτικής ανεξαρτησίας οποιουδήποτε κράτους και να σέβονται τις αρχές της κυριαρχίας, της ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας όλων των κρατών, συμπεριλαμβανομένης της Ουκρανίας.

Από τις περίπου 90 χώρες που εκπροσωπούνταν, την υπογραφή τους έδωσαν οι 84, κάτι που κατέστησε αισθητή την επιρροή της Ρωσίας, παρά το γεγονός ότι δεν προσκλήθηκε στη Σύνοδο.

Ειδικότερα, από το κοινό ανακοινωθέν απουσίαζαν οι υπογραφές της Ινδίας, της Σαουδικής Αραβίας, της Νότιας Αφρικής και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, δηλαδή χωρών που έχουν σημαντικούς εμπορικούς δεσμούς με τη Ρωσία και είναι μέλη της ομάδας των BRICS.

Ο Ζελένσκι και η ομάδα του, ωστόσο, δεν φάνηκαν να αποκαρδιώνονται από αυτό το αποτέλεσμα. Ο Ουκρανός πρόεδρος δήλωσε μάλιστα ότι όσες χώρες δεν στήριξαν την κοινή δήλωση της Συνόδου θα μπορούσαν να το κάνουν στο μέλλον. Τονίζεται μάλιστα, ότι ορισμένες χώρες εκπροσωπούνταν σε χαμηλό επίπεδο και θα έπρεπε να συμβουλευτούν εκ νέου τις κυβερνήσεις τους για οποιεσδήποτε μελλοντικές αποφάσεις.

Αξιοσημείωτο είναι επίσης και το γεγονός ότι από τη Σύνοδο απουσίαζε η Κίνα, στενός σύμμαχος και σημαντικός εμπορικός εταίρος της Ρωσίας, που έχει βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό το Κρεμλίνο να αντέξει στις κυρώσεις της Δύσης μετά την εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.

Πριν μάλιστα λάβει χώρα η Σύνοδος, υπήρξαν ερωτήματα σχετικά με το αν θα μπορούσε πράγματι να επιτευχθεί κάποια ουσιαστική πρόοδος στην Ελβετία, απουσία των δύο αυτών χωρών.

Δύσκολη στιγμή για την Ουκρανία
Η Σύνοδος στην Ελβετία πραγματοποιήθηκε σε μια δύσκολη χρονική περίοδο για τους Ουκρανούς στο πεδίο της μάχης. Οι δυνάμεις του Κιέβου βρίσκονται υπό πίεση λόγω μιας νέας προέλασης των Ρώσων γύρω από το Χάρκοβο στα βορειοανατολικά.

Παράλληλα, η μεταφορά δυτικής στρατιωτικής βοήθειας, στην οποία βασίζεται η Ουκρανία για να αντιμετωπίσει τις δυνάμεις της Μόσχας, παραμένει απογοητευτικά αργή.

Παράλληλα, με τις προεδρικές εκλογές να αναμένονται εντός ολίγων μηνών στις ΗΠΑ και με την Ευρώπη να βλέπει αύξηση στη δημοφιλία ακροδεξιών κομμάτων, συχνά φίλα προσκείμενων προς τη Ρωσία, η στήριξη στην Ουκρανία ίσως συναντήσει νέα εμπόδια κατά τους επόμενους μήνες.

Είναι επίσης γεγονός ότι η ίδια η χώρα έχει πλέον εξαντληθεί μετά από δύο και πλέον χρόνια πολέμου. Οι τάφοι στρατιωτών στα ουκρανικά νεκροταφεία αυξάνονται και οι εθελοντές δεν σπεύδουν πλέον τόσο μαζικά στα γραφεία στρατολόγησης.

Αυτό όμως, σύμφωνα με τον Ζελένσκι, δεν σημαίνει ότι το Κίεβο θα τα παρατήσει. «Δεν κάνουμε συζητήσεις για ειρήνη, επειδή είμαστε πιο αδύναμοι», δήλωσε, απαντώντας σε ερώτηση του BBC.

«Πάντοτε απευθύναμε εκκλήσεις για ειρήνη. Στο αποκορύφωμα του πολέμου, μιλούσαμε για ειρήνη. Θέλαμε ο πλανήτης να πιέσει τη Ρωσία ώστε να τερματίσει αυτόν τον πόλεμο. Και να σταματήσει να μας σκοτώνει… να σκοτώνει αμάχους», είπε ο Ουκρανός πρόεδρος.

Εγιναν βήματα προς την ειρήνη;
Η Σύνοδος στην Ελβετία αξιολόγησε τρεις τομείς ως τους λιγότερο αμφιλεγόμενους προς συζήτηση: την προστασία των εξαγωγών τροφίμων, την ασφάλεια των πυρηνικών εγκαταστάσεων στην Ουκρανία και την επίσπευση της επιστροφής κρατουμένων και παιδιών, που απομακρύνθηκαν με τη βία από κατεχόμενα εδάφη.

Οι συζητήσεις που ξεκίνησαν το Σαββατοκύριακο αναμένεται να συνεχιστούν από ομάδες εργασίες, αλλά παραμένει ασαφές το πώς θα μπορούσε αυτή η προσπάθεια να οδηγήσει στο ειρηνευτικό σχέδιο που οραματίζονται η Ουκρανία και η διοργανώτρια της Συνόδου, Ελβετία.

Και οι δύο χώρες αναφέρουν ότι σε μια δεύτερη Σύνοδο –που η Ουκρανία αναφέρει ότι ίσως να φιλοξενηθεί στη Σαουδική Αραβία– θα μπορούσε να δώσει το «παρών» και η Ρωσία. Η ελβετική πλευρά εμφανίζεται πρόθυμη να ενθαρρύνει μία τέτοια εξέλιξη.

Ο Πούτιν, ωστόσο, δεν έχει δείξει ακόμη κάποιο ειλικρινές σημάδι ότι επιθυμεί να κινηθεί προς την κατεύθυνση της ειρήνης. Σύμφωνα με το BBC, η Σύνοδος του Σαββατοκύριακου τελείωσε κάπως απότομα και αρκετές ώρες νωρίτερα από ό,τι αναμενόταν και δεν αποτέλεσε μια ξεκάθαρη επιτυχία για το Κίεβο.

Ηταν όμως μια ευκαιρία για τον Ζελένσκι να καταστήσει ακόμη πιο ξεκάθαρο το βασικό του μήνυμα: ότι η Ρωσία –σαν το βίαιο παιδί στο σχολείο– καταλαβαίνει μόνο από ισχύ, είτε αυτή ασκείται στο πεδίο της μάχης είτε σε διπλωματικό επίπεδο.

Με πληροφορίες από BBC, CNN