Από την ίδρυση της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας πριν από εβδομήντα πέντε χρόνια, η χώρα στηρίζεται σε τέσσερις πυλώνες. Σήμερα, κανείς από αυτούς δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένος.

Ο πρώτος πυλώνας είναι η ομπρέλα ασφαλείας που παρέχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες από το 1945. Χωρίς αυτήν, ούτε η Γερμανία ούτε η Ευρώπη θα είχαν ευημερήσει ούτε θα απολάμβαναν σταθερότητας.

Ο δεύτερος πυλώνας είναι η ΕΕ. Ψυχολογικά, πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά, η ΕΕ ενσωμάτωσε τη μεταπολεμική Δυτική Γερμανία και αργότερα την Ανατολική Γερμανία στη Δύση.

Ο τρίτος πυλώνας είναι —ή ήταν— η Ρωσία. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, η Γερμανία έγινε εταίρος Κρεμλίνο. Ήταν πρόθυμη να σφυρηλατήσει μια ειδική σχέση με τη Μόσχα, πιστεύοντας ότι οι στενοί οικονομικοί δεσμοί θα οδηγούσαν σε πιο σταθερές σχέσεις και πιθανώς θα προωθούσαν την αλλαγή στη Ρωσία. Η ενέργεια ήταν βασικό στοιχείο αυτής της προσέγγισης.

Η στήριξη στη ρωσική ενέργεια, εκ των υστέρων, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αναχαίτιση της Γερμανίας από τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας της. Οι φτηνές και αξιόπιστες πηγές ρωσικού φυσικού αερίου δεν παρείχαν κίνητρο για την απομάκρυνση από ένα μοντέλο στο οποίο οι ενεργοβόρες βιομηχανίες, όπως οι τομείς των χημικών, του χάλυβα και της αυτοκινητοβιομηχανίας δεν χρειαζόταν να ανησυχούν για τον ενεργειακό τους εφοδιασμό.

Ο τέταρτος πυλώνας είναι η ακλόνητη υποστήριξη της Γερμανίας στο Ισραήλ. Ο πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς δοκιμάζει αυτόν τον ιδιαίτερο δεσμό.

Αυτοί οι τέσσερις πυλώνες δεν είναι πλέον δεδομένοι. Και το πώς η Γερμανία θα προσαρμοστεί στις νέες πραγματικότητες θα επηρεάσει τη μελλοντική κατεύθυνση της ΕΕ.

Η δέσμευση των ΗΠΑ στην Ευρώπη θα συνεχιστεί, αλλά με διαφορετικό τρόπο. Η Ευρώπη θα πρέπει να αναλάβει πολύ μεγαλύτερη ευθύνη για την άμυνά της. Η Γερμανία, ωστόσο, δεν έχει ακόμη κατανοήσει το αναπόφευκτο και την αναγκαιότητα αυτού του γεγονότος. Το πολυδιαφημισμένο Zeitenwende του Καγκελαρίου Όλαφ Σολτς, που ανακοινώθηκε μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, παρεμποδίζεται από τη γραφειοκρατία, τη διαμάχη για τον εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεων και τις οργισμένες συζητήσεις για το πώς να χρηματοδοτηθεί η ασφάλεια. Η κυβέρνηση δεν έχει καν τα κεφάλαια για να χρηματοδοτήσει την υποσχεθείσα ταξιαρχία των 5.000 στρατιωτών για τη Λιθουανία ως μέρος των προσπαθειών του ΝΑΤΟ να ενισχύσει αυτή την πλευρά της συμμαχίας.

Ο πυλώνας της ΕΕ της Γερμανίας θα παραμείνει. Ωστόσο, η κατεύθυνση είναι ασαφής. Ο Σολτς, όπως και η προκάτοχός του Άνγκελα Μέρκελ, δεν έχει στρατηγική προοπτική όσον αφορά την περαιτέρω ενοποίηση του μπλοκ. Ούτε συνδέει το μέλλον της διατλαντικής σχέσης με το μέλλον της ΕΕ.

Αυτή η έλλειψη στρατηγικής πυξίδας για την Ευρώπη και την άμυνα της ηπείρου επηρεάζει τη σχέση με τη Ρωσία.

Όταν η πλήρους κλίμακας εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία ανάγκασε τη Γερμανία να τερματίσει την ενεργειακή της εξάρτηση από τη Ρωσία, οι τιμές της ενέργειας στη Γερμανία εκτινάχθηκαν στα ύψη και το Βερολίνο πίεσε να επιταχύνει τη μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Πάνω απ’ όλα, ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία εξέθεσε τα τεράστια τρωτά σημεία της γερμανικής οικονομίας.

Το φθηνό ρωσικό αέριο επέτρεψε στις βιομηχανίες έντασης ενέργειας να αναβάλουν την αποβιομηχάνιση. Καθώς η Κίνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα προχωρούσαν με ταχύτητα στην ανανέωση των αυτοκινήτων και άλλων βιομηχανιών τους, η Γερμανία κοιμόταν. Τώρα βρίσκεται σε έναν αγώνα δρόμου για την ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας. Ωστόσο, αμέτρητες μελέτες δείχνουν πώς μια γιγάντια γραφειοκρατία και ισχυρά λόμπι καταπνίγουν την καινοτομία και την ευελιξία. Η διαβόητα αργή ψηφιοποίηση, συμπεριλαμβανομένης της υπο-επένδυσης στην τεχνητή νοημοσύνη, είναι μόνο ένα παράδειγμα. Η Ρωσία χάλασε τη Γερμανία.

Ο τέταρτος πυλώνας, η σχέση της Γερμανίας με το Ισραήλ, δοκιμάζεται στο πλαίσιο του πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς. Οι διαδηλώσεις υπέρ των Παλαιστινίων στα γερμανικά πανεπιστήμια συχνά αναμιγνύονται με συνθήματα κατά του Ισραήλ. Το πιο σημαντικό, πώς θα αντιδράσει το Βερολίνο εάν οι δικαστές του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου συμφωνήσουν να υποστηρίξουν τα εντάλματα σύλληψης για τους ηγέτες τόσο του Ισραήλ όσο και της Χαμάς;

Πριν από τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς είναι η αυξανόμενη αντι-ισλαμική και αντιμεταναστευτική ρητορική καθώς και οι αντισημιτικές επιθέσεις. Η απόφαση της Μέρκελ να δώσει καταφύγιο σε πάνω από 1 εκατομμύριο ανθρώπους που εγκατέλειψαν τον πόλεμο στη Συρία ήταν ένα δώρο για το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία. Έχει παίξει το αντιμεταναστευτικό χαρτί, σε συνδυασμό με τις συμπάθειες των νεοναζί ενόψει των ευρωεκλογών.

Μια τέτοια ρητορική συνδέεται με την πολιτική βία. Δεν περνάει σχεδόν μέρα χωρίς τοπικούς πολιτικούς να δεχθούν επίθεση ή παρενοχλήσεις. Επιφανείς πολιτικοί δέχονται επίσης σωματική και λεκτική επίθεση. Η ρητορική της ακροδεξιάς Εναλλακτικής για τη Γερμανία και της άκρας αριστεράς τροφοδοτούν το μίσος και συμβάλλουν σε μια πόλωση της κοινωνίας που δεν έχει παρατηρηθεί εδώ και δεκαετίες.

Οι τέσσερις πυλώνες αντικατοπτρίζουν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Γερμανία.

Ο πυλώνας της ΕΕ δέχεται επίθεση από το AfD. Οι αφίσες του κόμματος για την προεκλογική εκστρατεία για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχουν θέμα τη Γερμανία για τους Γερμανούς. Ξεχάστε το γεγονός ότι ο κύριος υποψήφιος της έπρεπε να παραιτηθεί μετά από καταγγελίες για κατασκοπεία υπέρ της Ρωσίας και της Κίνας. Αυτές οι εκλογές αποκαλύπτουν τα ρήγματα σε μια χώρα στην οποία η υποστήριξη για την ΕΕ ήταν δεδομένη.

Η ευθύνη ανήκει στον Scholz να ηγηθεί. Η αδυναμία του να επικοινωνήσει με την “Ευρώπη” συνάδει με την αδυναμία του να οδηγήσει τη Γερμανία σε τέτοιες ταραχώδεις στιγμές. Ακόμα κι αν υπάρχει ευσεβής πόθος ότι τα πράγματα θα επιστρέψουν όπως ήταν, δεν υπάρχει επιστροφή στο status quo ante. Ο Scholz και ο συνασπισμός του δεν είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν αυτήν την πραγματικότητα. Αυτά είναι δυσάρεστα νέα για την Ευρώπη.

Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.  

Απόδοση-Επιμέλεια: Νικόλας Σαπουντζόγλου