Του Κώστα Ράπτη

Η περίσταση ήταν εκ πρώτης όψεως εορταστική: η συμπλήρωση 75 ετών από την ίδρυση του ΝΑΤΟ έφερε τους υπουργούς Εξωτερικών των κρατών-μελών στις Βρυξέλλες, αποφασισμένους όσο ποτέ να διατρανώσουν την ενότητα της συμμαχίας, η οποία άλλωστε με την πρόσφατη εισδοχή της Σουηδίας και της Φινλανδίας αύξησε τα μέλη της σε 32. Όμως, πίσω από τα χαμόγελα η ανησυχία κυριαρχούσε. Τα νέα από το μέτωπο της Ουκρανίας δεν είναι ενθαρρυντικά. 

Πρόκειται για την κορύφωση του παραδόξου που θέλει μια συμμαχία η οποία ιδρύθηκε εν μέσω του Ψυχρού Πολέμου να αντιμετωπίζει τρεισήμισι δεκαετίες μετά τη λήξη του τις μεγαλύτερες προκλήσεις της, συμπεριλαμβανομένου και του ρίσκου ενός μεγάλου συμβατικού πολέμου, τον οποίο δεν διεξήγαγε καθ’ όλη την προηγούμενη ύπαρξή της. Και που δοκιμάζει τις αντοχές της στο έδαφος μιας χώρας, την οποία υπόσχεται (αλλά δεν πρόκειται) να δεχθεί στους κόλπους της, πλειοδοτώντας σε μια σύγκρουση, στην οποία ομνύει ότι ποτέ δεν θα συμμετάσχει άμεσα, αλλά δεν έχει και κάποιο σχέδιο να την τερματίσει.

Όλα αυτά έγιναν εμφανή στις Βρυξέλλες, όπου ο μεν επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Άντονι Μπλίνκεν, προέβλεψε πως η Ουκρανία θα γίνει εντέλει μέλος του ΝΑΤΟ, ο δε γ.γ. της συμμαχίας Γενς Στόλτενμπεργκ δήλωσε ότι “το ΝΑΤΟ δεν είναι και δεν πρόκειται να γίνει μέρος του πολέμου στην Ουκρανία” και δεν έχει ούτε αίτημα ούτε σχεδιασμό ανάπτυξης συμμαχικών στρατευμάτων στην ουκρανική επικράτεια, παρά τα όσα περί του αντιθέτου πρότεινε προσφάτως ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν. Όσο για το Κρεμλίνο, αυτό τίμησε την επέτειο διά του εκπροσώπου του, Ντμίτρι Πεσκόφ, ο οποίος δήλωσε ότι η Ρωσία και το ΝΑΤΟ βρίσκονται σε “ευθεία αντιπαράθεση”.

Δει δη πυραύλων

Ο Στόλτενμπεργκ δεν έκρυψε την ανησυχία του, ζητώντας από τους συμμάχους να ανταποκριθούν γρήγορα στις “επείγουσες ανάγκες” της Ουκρανίας σε πυρομαχικά, πυροβολικό και κυρίως σε μέσα αντιαεροπορικής άμυνας.
“Η Ουκρανία είναι αυτή τη στιγμή η μόνη χώρα στον κόσμο που αμύνεται σχεδόν κάθε μέρα εναντίον βαλλιστικών πυραύλων”, δήλωσε ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών Ντμίτρο Κουλέμπα, κατά την άφιξή του στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες. Για τον λόγο αυτό, “όλοι οι (αντιαεροπορικοί) πύραυλοι Patriot που είναι διαθέσιμοι στον κόσμο” θα έπρεπε να σταλούν “αμέσως μόλις είναι δυνατό” στους Ουκρανούς, έγραψε στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης X.

Απέναντι στην έλλειψη αυτή, ο Στόλτενμπεργκ προτείνει μια σταθερή και μακροπρόθεσμη δέσμευση των συμμάχων υπέρ της Ουκρανίας. Αναφέρθηκε στη δημιουργία ενός ταμείου ύψους ενός δισεκατομμυρίου ευρώ σε πέντε χρόνια, για να σταθεροποιηθεί αυτή η δέσμευση, αριθμός που έγινε δεκτός με σκεπτικισμό από ορισμένους εξ αυτών, μεταξύ των οποίων η Γερμανία.

Η Γαλλία, η Γερμανία και η Πολωνία πρότειναν από την πλευρά τους με κοινή δήλωσή τους οι χώρες του ΝΑΤΟ να δεσμευθούν στο σύνολό τους να αφιερώσουν το 2% του ΑΕΠ τους σε στρατιωτικές δαπάνες. Μόνο περίπου 20 χώρες εκπληρώνουν αυτή τη στιγμή τον στόχο αυτό, τον οποίο είχαν εντούτοις όλες προσυπογράψει πριν από δέκα χρόνια.

Ο Στόλτενμπεργκ εξέφρασε επίσης τη λύπη του για το μπλοκάρισμα αμερικανικής βοήθειας άνω των 60 δισ. δολαρίων από το Κογκρέσο εξαιτίας του βέτο Ρεπουμπλικανών βουλευτών, που υποστηρίζουν τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.

Οι αβεβαιότητες σχετικά μ’ αυτή την αμερικανική δέσμευση επιβαρύνουν επίσης το μέλλον της συμμαχίας. Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ εκφράζουν ιδιαίτερα φόβους για την ενδεχόμενη επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο.

Χάρκοβο και Τσάσιβ Γιαρ

Στην ίδια την Ουκρανία, οι εξελίξεις σημαδεύονται αφενός από τις ρωσικές επιδρομές στις ενεργειακές υποδομές, που έχουν αφήσει δίχως ρεύμα πόλεις του μεγέθους του Χαρκόβου, κινητοποιώντας κύμα φυγής των κατοίκων, αφετέρου από την προσέγγιση των δυνάμεων της Ρωσίας στην πόλη Τσάσιβ Γιαρ, που αποτελεί κόμβο της ουκρανικής άμυνας στο Ντονιέτσκ.

Στο Χάρκοβο και σε περιοχές της επαρχίας περίπου 350.000 καταναλωτές έχουν αποσυνδεθεί, ανακοίνωσε η εταιρεία που διαχειρίζεται το δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας, Ukrenergo. Παράλληλα, οι συνεχιζόμενες επιθέσεις κόστισαν τη ζωή τεσσάρων αμάχων, με τον Ουκρανό πρόεδρο Ζελένσκι να καταγγέλλει την ενέργεια αυτή ως “επονείδιστη και κυνική”.

Οι δε ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας ανακοίνωσαν χθες ότι είναι “πολύ δύσκολη” η κατάσταση στο πεδίο των μαχών κοντά στην Τσάσιβ Γιαρ, αλλά διέψευσαν ότι οι ρωσικές δυνάμεις έφτασαν στα προάστιά της.

Οι ρωσικές δυνάμεις προελαύνουν προς τα ανατολικά, αφού κατέλαβαν την Αβντιίβκα, προπύργιο των ουκρανικών δυνάμεων στην ανατολική Ουκρανία, τον Φεβρουάριο. Η Ουκρανία προσπαθεί να προχωρήσει, αλλά αντιμετωπίζει ελλείψεις πυρομαχικών πυροβολικού, καθώς η αμερικανική βοήθεια δεν έχει εδώ και μήνες εγκριθεί από το Κογκρέσο.

Μια γρήγορη κατάληψη της Τσάσιβ Γιαρ, πόλης με πληθυσμό πριν από τον πόλεμο 12.200 κατοίκων, που βρίσκεται δυτικά της κατεστραμμένης και υπό ρωσική κατοχή πόλης Μπαχμούτ, θα σηματοδοτούσε ζοφερή οπισθοδρόμηση για το Κίεβο και αύξηση της δυναμικής των ρωσικών δυνάμεων στο πεδίο των μαχών.

Το επεισόδιο Σοϊγκού – Λεκορνύ

Μέσα σε αυτό το τοπίο σύγχυσης και αβεβαιότητας, η “σπάνια” και “τεταμένη”, όπως χαρακτηρίσθηκε από τα μέσα ενημέρωσης, τηλεφωνική επικοινωνία των υπουργών Άμυνας της Γαλλίας, Σεμπαστιάν Λεκορνύ, και της Ρωσίας, Σεργκέι Σοϊγκού, αποτέλεσε ένα άκρως ιδιόμορφο επεισόδιο.

Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι, σύμφωνα με την ανακοίνωση του ρωσικού υπουργείου Άμυνας, η επικοινωνία προέκυψε κατόπιν “επίμονου αιτήματος” της γαλλικής πλευράς, ενώ ο Σοϊγκού φέρεται να προειδοποίησε πως οποιαδήποτε “πρακτική εφαρμογή” της πρότασης Μακρόν για αποστολή στρατευμάτων στην Ουκρανία “θα δημιουργούσε προβλήματα στη Γαλλία”. Μάλιστα ο Ρώσος υπουργός έφθασε μέχρι του σημείου όχι απλώς να κατηγορήσει την Ουκρανία και τους δυτικούς “χειριστές” της για την πρόσφατη πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση στο Crocus City Hall της Μόσχας, αλλά και να εκφράσει την “πεποίθηση” ότι οι γαλλικές υπηρεσίες δεν έχουν ανάμιξη…

Η δε γαλλική πλευρά αισθάνθηκε την ανάγκη να διευκρινίσει την επομένη, μέσω πηγών πέριξ του Λεκορνύ, ότι το Παρίσι “ούτε αποδέχθηκε ούτε πρότεινε τίποτα” περί γαλλορωσικού διαλόγου με αντικείμενο την Ουκρανία.

capital.gr