Κάποτε τους τρόμαζαν οι συμμορίες. Τώρα τους τρομάζει το κράτος. Οι δρόμοι είναι πιο ήσυχοι από ποτέ. Το ποσοστό ανθρωποκτονιών αγγίζει ιστορικά χαμηλά.

Η νύχτα δεν ανήκει πια στις maras. Ανήκει σε ένα καθεστώς που υποσχέθηκε να προστατεύσει τη χώρα — και την κλείδωσε. Αλλά όλο αυτό το σκηνικό της ασφάλειας έχει χτιστεί…με τρόμο. Κυρίες και κύριοι, καλώς ήλθατε στο Ελ Σαλβαδόρ.

Ο Ναγίμπ Μπουκέλε ανεβαίνει στην εξουσία ως λαμπερός μεταρρυθμιστής. Νέος, άφθαρτος, τεχνολογικά savvy, καταγγέλλει τα παλιά κόμματα και υπόσχεται κάτι ριζικά διαφορετικό. Το 2019 εκλέγεται πρόεδρος με την υπόσχεση να εξαλείψει τη βία των συμμοριών που επί δεκαετίες λυμαίνονταν τη χώρα. Και το κάνει.

Κατάσταση εξαίρεσης… για πάντα

Μόνο που το τίμημα είναι η Δημοκρατία.Το 2022 κηρύσσει «κατάσταση εξαίρεσης» με πρόσχημα την εγκληματικότητα — και δεν την αίρει ποτέ. Η καταστολή γίνεται μόνιμο καθεστώς.

Όποιος μοιάζει ύποπτος, όποιος έχει τατουάζ, όποιον υποψιαστεί ένας αστυνομικός, μπορεί να συλληφθεί και να κρατηθεί επ’ αόριστον. Πάνω από 85.000 άνθρωποι φυλακίζονται χωρίς δίκη. Η χώρα φτάνει να έχει το υψηλότερο ποσοστό εγκλεισμού στον κόσμο. Η βία στους δρόμους υποχωρεί. Η βία στις φυλακές θεριεύει.

Καταστολή παντού

Το 2024 επανεκλέγεται με 85% των ψήφων, παραβιάζοντας απροκάλυπτα το Σύνταγμα. Το δικαστικό σώμα, έχοντας ήδη περάσει από διαδικασία εκκαθάρισης και διορισμένο από την κυβέρνησή του, εγκρίνει την επανεκλογή. Όποια φωνή αντιδρά — δημοσιογράφοι, δικηγόροι, αγρότες, ακτιβιστές — συλλαμβάνεται. Η επιλεκτική καταστολή γίνεται καθολική.

Ο Μπουκέλε δεν χρειάζεται πια να φορέσει τη μάσκα του μεταρρυθμιστή. Αρπάζει την ευκαιρία. Στέλνει την αστυνομία να συλλάβει τη Ρουθ Λόπες, μία από τις σημαντικότερες δικηγόρους ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Δύο μέρες μετά, το κοινοβούλιο – απολύτως ελεγχόμενο από το κόμμα του – ψηφίζει έναν «νόμο ξένων πρακτόρων»: κάθε οργάνωση που χρηματοδοτείται από το εξωτερικό καταγράφεται, φορολογείται και μπορεί να διαλυθεί οποτεδήποτε.

Deals με τις συμμορίες;

Η στροφή στον αυταρχισμό δεν είναι προϊόν ατυχήματος. Είναι στρατηγική. Και στηρίζεται σε συμφωνίες με τις ίδιες τις συμμορίες που υποτίθεται ότι πολεμά. Σύμφωνα με αποκαλύψεις του El Faro και αμερικανικές δικαστικές καταθέσεις, το καθεστώς του Μπουκέλε είχε συνάψει μυστική συμφωνία με την MS-13 ώστε να μειώνονται οι δολοφονίες, να εξαφανίζονται τα πτώματα και να στηρίζεται το κόμμα του στις εκλογές.

Σε αντάλλαγμα, όπως καταγγέλεται, τα ηγετικά στελέχη των συμμοριών έπαιρναν όπλα, σπίτια, ακόμη και πρόσβαση στη συνοριακή έξοδο. Όσοι μίλησαν κινδυνεύουν. Όσοι αποκάλυψαν το σκάνδαλο, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα.

Το bromance με τον Τραμπ

Και οι ΗΠΑ; Ο Τραμπ υποδέχεται τον Μπουκέλε σαν εταίρο. Του αναθέτει να κρατά εκατοντάδες απελαθέντες σε φυλακές εκτός κάθε έννομης τάξης, με αντάλλαγμα εκατομμύρια δολάρια. Οι απελάσεις μεταναστών προς τις φυλακές Cecot γίνονται εργαλείο γεωπολιτικής συναλλαγής. Οι κρατούμενοι απομονώνονται. Κανείς δεν ξέρει πού βρίσκονται ή αν ζουν.

Στο εσωτερικό, η οικονομία φυτοζωεί. Η φτώχεια αυξάνεται, οι επενδύσεις δεν έρχονται. Το πείραμα του Bitcoin αποτυγχάνει, και ο Μπουκέλε ποντάρει τώρα στην εξόρυξη χρυσού, ανατρέποντας την απαγόρευση του 2017. Περιβαλλοντικές οργανώσεις και κοινότητες αντιδρούν. Η απάντηση: συλλήψεις, ποινικές διώξεις, εκκενώσεις με στρατιωτικά μέσα.

Και πώς έγινε… παράδειγμα (προς αποφυγή)

Ο Μπουκέλε παραμένει δημοφιλής. Έχει μετατρέψει το Twitter σε όπλο μαζικής αποδοχής. Στρέφεται εναντίον των «εχθρών του κράτους», των «πρακτόρων», των «παλιών διεφθαρμένων κομμάτων». Το αφήγημα είναι γνωστό. Η κατάληξή του, επίσης.

Στην πράξη, κυβερνά μία χώρα όπου ο νόμος υποχωρεί μπροστά στο θέλημα του ενός. Η ασφάλεια έγινε το προπέτασμα. Η ελευθερία, το θύμα. Και ο κόσμος, σε αναζήτηση παραδειγμάτων, τον κοιτά.

Γιατί η περίπτωση Μπουκέλε προσφέρει ένα μάθημα που δεν πρέπει να αγνοηθεί: όταν κάποιος υπόσχεται να σε σώσει από το έγκλημα, αναστέλλοντας το κράτος δικαίου, υπάρχει μια πιθανότητα — πολύ μεγάλη — να μη σε σώσει από τον ίδιο.

ΠΗΓΗ: Ναυτεμπορική

Για τον ρόλο που παίζει η Τουρκία στη Μεσόγειο, καθώς και για το πώς η Ινδία και η Ελλάδα μπορούν να ενισχύσουν τις σχέσεις τους για να αντιμετωπίσουν συγκεκριμένα τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μίλησε ο πρέσβης ε.τ. Λεωνίδας Χρυσανθόπουλος σε συνέντευξή του στην ινδική ιστοσελίδα “Sunday Guardian“.

Πρέσβη, με τη μεγάλη σας γνώση για την Τουρκία ως ανώτερος Έλληνας διπλωμάτης, ποιον ρόλο θα λέγατε ότι παίζει η Τουρκία στην περιοχή σας;

«Η Τουρκία παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην περιοχή μας. Αυτό οφείλεται κυρίως στην ισορροπημένη προσέγγιση που υιοθέτησε η Άγκυρα στην ουκρανική κρίση, όπου, παρά το γεγονός ότι είναι μέλος του ΝΑΤΟ, αρνήθηκε να επιβάλει κυρώσεις κατά της Μόσχας, προμήθευσε drones στο Κίεβο και προσφέρθηκε να φιλοξενήσει, και φιλοξένησε, ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ Μόσχας και Κιέβου. Η Τουρκία έχει επίσης αναπτύξει μια πολύ ισχυρή πολεμική βιομηχανία και εξάγει όπλα σε όλο τον κόσμο. Επεκτείνει την επιρροή της στην Αφρική και διατηρεί στρατιωτικές βάσεις στη Λιβύη και το Σουδάν. Η Άγκυρα υποστηρίζει τον παλαιστινιακό αγώνα και έχει καταδικάσει την πολιτική γενοκτονίας που διαπράττει το Ισραήλ στη Γάζα. Η Δύση θεωρεί την Τουρκία πολύ σημαντικό μέλος του ΝΑΤΟ και δεν αντιδρά στις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συμβαίνουν πάντα στη χώρα. Υπήρξαν χλιαρές αντιδράσεις από τη Δύση όταν συνελήφθη ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου. Ένα άλλο σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι Τούρκοι είναι το κουρδικό ζήτημα. Μεταξύ 30 και 46 εκατομμυρίων Κούρδων κατοικούν στην Τουρκία. Ο κουρδικός πληθυσμός υφίσταται διακρίσεις, και οι κουρδικές πόλεις της Ανατολικής Τουρκίας συνήθως στερούνται αποτελεσματικών ιατρικών εγκαταστάσεων ή κοινωνικής πρόνοιας. Οι κουρδοι δήμαρχοι έχουν αντικατασταθεί από κρατικούς αξιωματούχους. Το PKK, ένα κουρδικό απελευθερωτικό κίνημα, που θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση στην Τουρκία και από τη Δύση, διεξήγαγε πόλεμο από το 1984 μέχρι πρόσφατα, όταν αποφάσισε να διαλυθεί και να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση για την ορθή ενσωμάτωση της κουρδικής κοινότητας στην τουρκική κοινωνία. Υπάρχει επίσης μεγάλη κουρδική κοινότητα στη Συρία και το Ιράκ. Στην τελευταία, έχει επιτύχει καθεστώς ημιαυτονομίας».

Τι είδους δύναμη θεωρείτε την Τουρκία; Αναθεωρητική, υπέρ του status quo, ή κάτι άλλο;

«Θα έλεγα ότι η Τουρκία είναι μια αναθεωρητική δύναμη, καθώς προσπαθεί να αλλάξει τις υπάρχουσες πεποιθήσεις για το πώς συνέβησαν ιστορικά γεγονότα και αρνείται να ερμηνεύσει σωστά το περιεχόμενο των διεθνών συνθηκών που αφορούν και την Ελλάδα».

Θα λέγατε ότι η Τουρκία, και συγκεκριμένα ο Ερντογάν, προσπαθεί να τοποθετηθεί ως ηγέτης του ισλαμικού κόσμου; Σκέφτεται σε όρους ισλαμικού Χαλιφάτου;

«Ναι, ο Ερντογάν προσπαθεί να καθιερωθεί ως ηγέτης του ισλαμικού κόσμου και μπορεί να πει κανείς ότι έχει σχεδόν πετύχει αυτόν τον στόχο. Ωστόσο, ο στόχος του πηγαίνει πέρα από αυτό, καθώς θέλει η Τουρκία να έχει τη δύναμη και την επιρροή που είχε κατά την Οθωμανική Αυτοκρατορία, η οποία κατέρρευσε μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο».

Στο σχέδιο του Ερντογάν, ποιος ρόλος έχουν παίξει οι τρομοκρατικές ομάδες, ξεκινώντας, αλλά όχι περιοριζόμενες, στο ISIS;

«Η Τουρκία εντάχθηκε στον πόλεμο κατά του ISIS το 2016, μόνο μετά από επιθέσεις του ISIS στην Τουρκία. Διατηρεί εξαιρετικές σχέσεις με την παλαιστινιακή οργάνωση Χαμάς, ενώ έχει χλιαρές έως αρνητικές σχέσεις με τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου, που υποστηρίζεται από το Ιράν. Ο Ερντογάν έχει υποστηρίξει ανοιχτά τη Χαμάς και τη χρησιμοποίησε για να αυξήσει την επιρροή του στη Μέση Ανατολή, με επιτυχία».

Πώς είναι οι σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας;

«Οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας δεν είναι καλές, παρά το γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση θέλει να τις παρουσιάζει ως τέτοιες. Η Τουρκία έχει θέσει πολλά ζητήματα με την Ελλάδα, κυρίως σχετικά με την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων στο Αιγαίο, τον εναέριο χώρο, καθώς και θέματα μειονοτήτων. Το νομικό καθεστώς των σχέσεων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας καθορίζεται από τη Συνθήκη της Λωζάνης του 1923, την οποία η Άγκυρα έχει καταστρατηγήσει. Η Τουρκία κατηγορεί την Ελλάδα ότι έχει στρατιωτικοποιήσει τα νησιά του Αιγαίου, κάτι που είναι ψευδές. Η Συνθήκη της Λωζάνης αναφέρει ότι δεν πρέπει να υπάρχουν στρατιωτικές βάσεις σε ορισμένα από τα νησιά, και δεν υπάρχουν. Η Τουρκία επιμένει ότι τα χωρικά μας ύδατα δεν πρέπει να επεκτείνονται πέρα από τα έξι ναυτικά μίλια, ενώ έχουμε το δικαίωμα να τα επεκτείνουμε στα 12, σύμφωνα με τη Συνθήκη του Δικαίου της Θάλασσας. Η Άγκυρα έχει ψηφίσει νόμο σύμφωνα με τον οποίο, αν η Ελλάδα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια, αυτό θα θεωρηθεί casus belli (λόγος κήρυξης πολέμου). Η Τουρκία υποστηρίζει επίσης ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα, κάτι που είναι λανθασμένο, καθώς η Συνθήκη του Δικαίου της Θάλασσας (UNCLOS) λέει το αντίθετο. Επιπλέον, η Τουρκία παρενοχλεί τις ελληνικές προσπάθειες για υποθαλάσσια ηλεκτρική σύνδεση μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου, λέγοντας ότι η Αθήνα πρέπει πρώτα να ζητήσει άδεια από την Άγκυρα, και στέλνει πολεμικά πλοία για να εμποδίσει την τοποθέτηση του καλωδίου. Πρέπει, ωστόσο, να ληφθεί υπόψη ότι μέχρι το 1972 δεν υπήρχε πρόβλημα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για το ζήτημα των χωρικών υδάτων. Το ζήτημα ξεκίνησε όταν η Ελλάδα ανακάλυψε πετρέλαιο στο βόρειο Αιγαίο. Η Τουρκία θα ήθελε να πάρει τον έλεγχο ορισμένων ελληνικών νησιών που βρίσκονται κοντά στην Τουρκία, και ίσως την περιοχή της Βόρειας Ελλάδας όπου υπάρχει μουσουλμανική μειονότητα. Η συνεχιζόμενη κατοχή του βόρειου τμήματος της Κυπριακής Δημοκρατίας μετά την τουρκική εισβολή του 1974 δεν βοηθά την κατάσταση».

Πώς είναι οι σχέσεις Ινδίας-Ελλάδας και πώς μπορούν να βελτιωθούν;

«Οι σχέσεις μεταξύ Ινδίας και Ελλάδας ανθίζουν και δεν θα μπορούσαν να είναι καλύτερες. Οι σχέσεις μας πηγαίνουν βαθιά στην ιστορία, ακόμη και πριν από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Υπάρχει συνεχής ανταλλαγή επισκέψεων υψηλού επιπέδου σε Αθήνα και Δελχί. Τον περασμένο Φεβρουάριο, ο Έλληνας Πρωθυπουργός επισκέφθηκε την Ινδία, ενώ τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στο Νέο Δελχί. Ο Πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι επισκέφθηκε την Ελλάδα το 2023. Οι σχέσεις μας ενισχύονται από πολλές διμερείς συμφωνίες που καλύπτουν ακόμη και τη στρατιωτική συνεργασία. Οι σχέσεις ανθίζουν στον τομέα του πολιτισμού και η Ινδία προσκλήθηκε επίσης να συμμετάσχει στο Φόρουμ Αρχαίων Πολιτισμών, μια ελληνική πρωτοβουλία που ξεκίνησε το 2018. Υπάρχουν επίσης 300-350.000 Ινδοί που διαμένουν στην Ελλάδα και αποτελούν μια σεβαστή κοινότητα. Η υλοποίηση όλων των διμερών συμφωνιών είναι ο καλύτερος τρόπος για περαιτέρω βελτίωση των διμερών μας σχέσεων».

Μπορούν οι σχέσεις Ινδίας-Ελλάδας να λειτουργήσουν ως ανάχωμα κατά του Ερντογάν, ειδικά δεδομένου ότι συνεργάζεται ενεργά με το Πακιστάν για να αποσταθεροποιήσει την Ινδία; Αν ναι, πώς;

«Η Ελλάδα και η Ινδία μπορούν να λειτουργήσουν ως ανάχωμα κατά του Ερντογάν. Μερικές πρακτικές προτάσεις: Ενισχυμένη συνεργασία στον στρατιωτικό τομέα, ιδιαίτερα στη συνεργασία των Πολεμικών Αεροποριών. Θα ήταν χρήσιμο για την Ελλάδα αν η Ινδική Πολεμική Αεροπορία μπορούσε να παρέχει στην Αθήνα πληροφορίες για την απόδοση των Rafale κατά τη διάρκεια της πρόσφατης σύντομης σύγκρουσης που είχε η Ινδία με το Πακιστάν. Κοινές στρατιωτικές ασκήσεις στον Ινδικό Ωκεανό και στις Μεσογειακές και Αιγαιακές Θάλασσες θα αποτελούσαν προειδοποίηση για την Τουρκία και το Πακιστάν να ενεργούν σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Πιο ανοιχτή υποστήριξη της Ελλάδας προς την Ινδία στο ζήτημα του Κασμίρ και της Ινδίας προς την Ελλάδα σε ζητήματα και απειλές που χρησιμοποιεί η Τουρκία κατά της Ελλάδας. Στενότερη συνεργασία μεταξύ Αθήνας και Δελχί στα Ηνωμένα Έθνη και σε άλλα διεθνή φόρα. Τέλος, μια αποτελεσματική συνεργασία στον τομέα της πυρηνικής τεχνολογίας μεταξύ των δύο πλευρών θα έκανε την Τουρκία και το Πακιστάν να το σκεφτούν διπλά πριν δημιουργήσουν συνθήκες για ένοπλες συγκρούσεις».

Διπλή επίθεση από την εθνικιστική αντιπολιτευτική εφημερίδα Σοζτζού και τον Τούρκο απόστρατο αντιναύαρχο Τζιχάντ Γιαϊτζί δέχτηκε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος επειδή έλαβε ως δώρο από τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Στρατού Δημήτριο Χούπη τον ιστορικό Χάρτη της Θράκης, Thraciae Veteris Typus του Αβραάμ Ορτέλιους, το 1585. Σοζτζού και Γιαϊτζί ισχυρίζονται ότι ο χάρτης παραπέμπει στη μεγάλη ιδέα.

Η Σοζτζού, υπό τον τίτλο στο πρωτοσέλιδό της «Ο Έλληνας διοικητής στην Κων/πολη…Αυθάδης πρόκληση», γράφει ότι «κατά τη διάρκεια της συνάντησης, η οποία πραγματοποιήθηκε μόλις δύο ημέρες πριν από την επέτειο της κατάκτησης (σ.σ. άλωσης) της Κωνσταντινούπολης, ο Έλληνας Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού, Χούπης, προσέφερε στο Βαρθολομαίο ένα χάρτη που κέντρισε πολύ την προσοχή καθώς παραπέμπει στο όνειρο της Μεγάλης ιδέας. Το γεγονός ότι στον χάρτη η Θράκη, συμπεριλαμβανομένης της Κωνσταντινούπολης, απεικονιζόταν ως ελληνικό έδαφος τράβηξε την προσοχή. Τον περασμένο Απρίλιο ο Χούπης είχε απειλή σει την Τουρκία και είχε πει ότι οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις είναι έτοιμες να απαντήσουν σε οποιαδήποτε απειλή εντός πέντε λεπτών».

Ο Τζιχάντ Γιαϊτζί μέσω της ιστοσελίδας του Turk Degs γράφει: «Πώς τολμά ο αρχι-ηγούμενος να πάρει ή να δώσει τον χάρτη που παραπέμπει στη μεγάλη ιδέα ως δώρο στον Έλληνα Αρχηγό του Επιτελείου;».Από την Τρίτη 27 έως την Τετάρτη 28 Μαΐου 2025, ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ Στρατηγός Δημήτριος Χούπης συμμετείχε στη 18η Σύνοδο των Αρχηγών των Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΔ) των Βαλκανικών Χωρών στην Κωνσταντινούπολη.