Η Ευρωπαϊκή Ένωση ξεπέρασε επιτέλους τον εκβιασμό της Ουγγαρίας για την αποδέσμευση βοήθειας 50 δισεκατομμυρίων ευρώ προς την Ουκρανία – και αυτό είναι σπουδαία νέα. Οι επόμενοι οι οποίοι θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα σε ένα ζωτικής σημασίας ζήτημα ασφάλειας έναντι μιας επιθετικής εσωτερικής αντιπολιτευτικής πολιτικής θα πρέπει να είναι οι Ρεπουμπλικανοί στο Κογκρέσο των ΗΠΑ και ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολόντιμιρ Ζελένσκι στο Κίεβο.

Προς απόλυση;

Πληθαίνουν οι αναφορές ότι ο Ουκρανός ηγέτης είναι πιθανό να απολύσει τον αρχιστράτηγό του, Βαλέρι Ζαλούζνι, αφού έκανε πίσω σε μια τέτοια προσπάθεια νωρίτερα αυτή την εβδομάδα. Πρόκειται για τον αξιωματικό ο οποίος επέβλεπε την άμυνα του Κιέβου, όταν το αμερικανικό Πεντάγωνο πίστευε ότι η ουκρανική πρωτεύουσα θα έπεφτε στα χέρια των Ρώσων σε 72 ώρες. Ο ίδιος τράβηξε τις ρωσικές δυνάμεις βαθιά στην Ουκρανία και χρησιμοποίησε τα στρατεύματά του που δεν είχαν μείνει άθικτα για να επιτεθούν στις γραμμές ανεφοδιασμού τους· εκείνος “τράβηξε” τους καλύτερους στρατιώτες που μπορούσε να αναπτύξει η Μόσχα γύρω από τη Χερσώνα στον νότο, ενώ σχεδίαζε μια τρομερά επιτυχημένη αιφνιδιαστική επίθεση στο βορρά. Εάν ο Ζελένσκι απολύσει τον Ζαλούζνι, ας ελπίσουμε ότι θα έχει έναν πολύ καλό λόγο για να επικαλεστεί.

Δεν είναι ανήκουστο για τους αρχηγούς χωρών να αλλάζουν τους αρχιστρατήγους τους στα μέσα ενός πολέμου. Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν άλλαζε τους διοικητές του στην Ουκρανία σαν να ήταν γραβάτες κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους της “δεν είναι πόλεμος αλλά ειδική στρατιωτική επιχείρηση” του, που άρχισε στις 24 Φεβρουαρίου 2022. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Χάρι Σ. Τρούμαν απέλυσε τον στρατηγό Ντάγκλας ΜακΆρθουρ κατά τη διάρκεια του πολέμου της Κορέας λόγω ανυπακοής που είναι πιθανό να οδήγησε στην είσοδο της Κίνας στη σύγκρουση, με σημαντικό κόστος για τις ζωές Αμερικανών και Κορεατών. Η λίστα είναι μακρά.

Ωστόσο, οι πόλεμοι δεν είναι γραμμικής εξέλιξης και ο μεγαλύτερος από τους στρατηγούς μπορεί να σημειώσει αποτυχίες, όπως συνέβη με τον Ζαλούζνι στην αντεπίθεσή του το περασμένο καλοκαίρι. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα εάν δεν τους δοθούν τα μέσα για να υπερκεράσουν τις εδραιωμένες χερσαίες άμυνες σε μια επιχείρηση συνδυασμένων όπλων, που θεωρείται από τα πιο δύσκολα – αν όχι το πιο δύσκολο καθήκον το οποίο μπορεί να αντιμετωπίσει ένας στρατός.

Πολλοί αμυντικοί αναλυτές προειδοποιούσαν πριν ο Ζαλούζνι ξεκινήσει την αντεπίθεση ότι μόνον εάν οι Ρώσοι δεν επάνδρωναν τα χαρακώματα που είχαν περάσει όλο τον χειμώνα να σκάβουν ή δεν είχαν εξαντληθεί από μονάδες εφέδρων για να κλείνουν “τρύπες”, το εγχείρημα θα ήταν σχεδόν αδύνατο να επιτύχει. Ακόμη και οι ΗΠΑ, για παράδειγμα, δεν θα τολμούσαν να το προσπαθήσουν χωρίς υπεροχή στον αέρα. Οι Ρώσοι αμύνθηκαν καλά, η μικρή αεροπορία της Ουκρανίας δεν μπορούσε να φτάσει και να παίξει ρόλο στο πεδίο της μάχης και ο Ζαλούζνι δεν μπόρεσε τελικά να επιτύχει ένα επίτευγμα το οποίο σίγουρα θα γραφόταν στα βιβλία της ιστορίας.

Η πολιτική ξαναέρχεται στο προσκήνιο

Σχεδόν δύο χρόνια μετά την έναρξη του πολέμου, οι συνηθισμένες σε ειρηνικές περιόδους πολιτικές διαμάχες και υπολογισμοί επιστρέφουν στην Ουκρανία και σε πολλές από τις δημοκρατίες οι οποίες την υποστηρίζουν.

Οι αντίπαλοι του Ζελένσκι τον κατηγορούν ότι θέλει να διώξει τον Ζαλούζνι από πολιτική ζήλια, κάτι που είναι πιθανό. Η δημοτικότητα του Ζελένσκι, αναπόφευκτα, έχει υποχωρήσει από τα εξαιρετικά υψηλά στα οποία είχε φτάσει τον πρώτο χρόνο της εισβολής της Ρωσίας. Ακόμη και ένθερμοι αντίπαλοί του αρνούνταν να τον επικρίνουν μέχρι τον περασμένο Αύγουστο, πριν εξαντληθεί η δυναμική της αντεπίθεσης. Αναγνώριζαν ότι χωρίς την επιτυχία του να εξασφαλίσει διεθνή υποστήριξη, η χώρα θα είχε χαθεί. Αυτός ο αγωγός χρημάτων και όπλων που έφταναν στο Κίεβο, ωστόσο, έχει πλέον μπλοκαριστεί από εσωτερικές διαμάχες εξουσίας στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Τα μαχαίρια βγαίνουν πια κατά του Ζελένσκι στο Κίεβο, ενώ ο Ζαλούζνι έχει γίνει η πιο σεβαστή φιγούρα στην Ουκρανία.

Υπάρχουν, για να είμαστε ειλικρινής, πολλοί γνωστοί και άγνωστοι παράγοντες εδώ, για να δανειστούμε τη φράση του πρώην υπουργού Άμυνας των ΗΠΑ Ντόναλντ Ράμσφελντ. Ωστόσο, ο Ζελένσκι θα πρέπει να σκεφτεί πολύ και σκληρά για το πιθανό κόστος της αντικατάστασης ενός διοικητή τόσο σεβαστού στα στρατεύματά του, γιατί αν πρόκειται απλώς για ζήτημα φθόνου, μόνο η Μόσχα θα έχει τελικά λόγο να πανηγυρίσει.

Επικίνδυνα “νερά”

Αυτή είναι η πιο επικίνδυνη περίοδος του πολέμου για την Ουκρανία από τους πρώτους μήνες της εισβολής του Πούτιν. Οι δυνάμεις του Ζαλούζνι βλέπουν τις οβίδες πυροβολικού τους, οι οποίες απαιτούνται για να συγκρατήσουν έναν ενισχυμένο εχθρό σε μια γραμμή μετώπου μήκους 1500 χιλιομέτρων, να εξαντλούνται. Η αντιαεροπορική άμυνα η οποία προστατεύει τις πόλεις της Ουκρανίας από ρωσικούς πυραύλους και drones είναι επίσης χαμηλά σε διαθέσιμα πυρομαχικά. Οι αποθήκες όπλων τις οποίες χρησιμοποιούσαν οι σύμμαχοι της Ουκρανίας για να προμηθεύουν την Ουκρανία αδειάζουν και οι κατασκευαστές τους δεν έχουν αυξήσει την παραγωγή τους έτσι που εκείνη να πλησιάζει την ταχύτητα παραγωγής την οποία έχει φτάσει η Ρωσία.

Εάν, όπως υποδηλώνουν ορισμένες αναφορές, ο Ζελένσκι πιστεύει ότι μπορεί να αναζωογονήσει την άμυνα της Ουκρανίας και την πίστη των συμμάχων ανανεώνοντας την ανώτατη διοίκηση του στρατού, είναι πολύ πιθανό να κάνει λάθος. Εκείνο που χρειάζεται η Ουκρανία είναι περισσότερα στρατεύματα για να αντικαταστήσουν τον μεγάλο αριθμό νεκρών και τραυματιών και περισσότερα πυρομαχικά και όπλα για να πολεμήσουν. Υπάρχει ένα εξαιρετικά περιορισμένο επίπεδο επιτυχιών το οποίο θα μπορούσε να επιτύχει μια νέα δομή διοίκησης των ενόπλων δυνάμεων με τα διαθέσιμα εργαλεία. Αντίθετα, η απόλυση του Ζαλούζνι θα έβλαπτε το ήδη φθαρμένο ηθικό στο μέτωπο.

Ως πολιτειακός και πολιτικός ηγέτης της Ουκρανίας, ο Ζελένσκι έχει και πρέπει να έχει τη διακριτική ευχέρεια να απολύει τους στρατηγούς του. Οι δύο άνδρες έχουν επίσης μια σημαντική διαφορά δημόσιας πολιτικής σχετικά με το εάν θα στρατολογήσουν άλλες 500.000 στρατιώτες, μια κίνηση η οποία δεν θα ήταν δημοφιλής για τον άνδρα που θα τη διέτασσε, δηλαδή τον Ζελένσκι. Το βράδυ της Πέμπτης, ο Ζαλούζνι δημοσίευσε κάτι που έμοιαζε να είναι ένα αξιοθαύμαστο δοκίμιο στον ιστότοπο του CNN, στο οποίο ανέφερε ότι η έκβαση του πολέμου εξαρτάται από την ικανότητα της Ουκρανίας να επανεκπαιδεύει το στρατιωτικό προσωπικό της, να καινοτομεί και να παράγει μαζικά drones και άλλες νέες τεχνολογίες πεδίου μάχης, επειδή δεν μπορεί να ανταγωνιστεί τους πόρους της Ρωσίας στο τρέχον στυλ πολέμου θέσεων. Επέκρινε την αδυναμία των κρατικών θεσμών να συγκεντρώσουν νέο ανθρώπινο δυναμικό και να σπάσουν τα εγχώρια μονοπώλια της αμυντικής βιομηχανίας, τα οποία πρέπει να ενισχύσουν την παραγωγή τώρα που η βοήθεια από τους συμμάχους έχει γίνει λιγότερο σίγουρη.

Δίκιο

Ο Ζαλούζνι, δυστυχώς, έχει δίκιο. Αν ο Ζελένσκι δεν γνωρίζει κάτι μεγάλο που δεν γνωρίζει ο υπόλοιπος κόσμος, θα πρέπει να αφήσει στην άκρη τις προσωπικές του δυστοκίες και να επουλώσει τη σχέση του με τον αρχηγό του στρατού του.

Είναι προς τιμήν του προέδρου της Ουκρανίας που ανέπτυξε έναν καταμερισμό εργασίας με τους στρατηγούς του, με βάση τον οποίο ο ίδιος συγκέντρωνε τη διεθνή υποστήριξη που απαιτείτο για να τους εξοπλίζει κι εκείνοι έδιναν τις μάχες. Θα πρέπει να επιμείνει σε αυτόν. Το πρόβλημα στου οποίου την επίλυση πρέπει να επικεντρωθεί τώρα ο Ζελένσκι δεν είναι η απόλυση του Ζαλούζνι και η διαχείρισή της. Είναι το να ασκήσει πίεση στην Ευρώπη για να ενισχύσει την ικανότητα παραγωγής όπλων και στους Ρεπουμπλικανούς του ρεύματος MAGA στην Ουάσιγκτον να αποδεσμεύσουν τα 60 δισεκατομμύρια δολάρια της απελπιστικά αναγκαίας βοήθειας για την Ουκρανία, τα οποία κρατούν “όμηρο” στο όνομα της εκστρατείας επανεκλογής του Ντόναλντ Τραμπ.

Απόδοση – Επιμέλεια – Επιλογή Κειμένων (2019-2024): Γ.Δ. Παυλόπουλος

Πηγή: Bloomberg