Της Gwendolyn Sasse

Είναι μόλις τέλος Ιανουαρίου και ο κατάλογος των ανησυχητικών εξελίξεων σχετικά με την Ουκρανία είναι ήδη πολύ μεγάλος: η ανανεωμένη ένταση των ρωσικών αεροπορικών επιδρομών σε ουκρανικές πόλεις· την προοπτική ενός παρατεταμένου πολέμου φθοράς κατά μήκος του ανατολικού μετώπου· την αναγνώριση ότι η αντεπίθεση του 2023 δεν διέκοψε τις ρωσικές οδούς εφοδιασμού στο νότο· την αποτυχία των χωρών της ΕΕ να παράγουν και να παραδώσουν πυρομαχικά που υποσχέθηκαν· καθυστερήσεις των συζητήσεων για την παράδοση του Taurus· το μπλοκάρισμα από τη Γερουσία της βοήθειας πριν να ξεκινήσει η προεκλογική εκστρατεία· και τις επικείμενες ρωσικές προεδρικές εκλογές τον Μάρτιο, πριν από τις οποίες ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα θέλει να επιδείξει την αποφασιστικότητά του όσον αφορά την Ουκρανία.

Προσθέστε σε αυτό το σενάριο την επιστροφή της πολιτικής στο Κίεβο, με διαφωνίες μεταξύ του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι και του αρχιστράτηγου Βαλέρι Ζαλούζνι να δημοσιοποιούνται στα τέλη του 2023. Είναι, λοιπόν, όλα καταστροφή και κατήφεια;

Σύμφωνα με στοιχεία δημοσκοπήσεων που συνέλεξε το Ινστιτούτο Διεθνούς Κοινωνιολογίας του Κιέβου (KIIS) τον Νοέμβριο-Δεκέμβριο 2023 σε όλη την ελεγχόμενη από την Ουκρανία επικράτεια, η απαισιοδοξία για το μέλλον της Ουκρανίας έχει αυξηθεί, με 19% – από 5% τον Οκτώβριο του 2022 – να συμφωνεί με τη δήλωση ότι σε δέκα χρόνια από τώρα, η Ουκρανία θα είναι μια χώρα με κατεστραμμένη οικονομία και μαζική μετανάστευση. Ωστόσο, όπως και πριν, η συντριπτική πλειοψηφία – 3%, από 88% τον Οκτώβριο του 2022 – αντιμετωπίζει την Ουκρανία ως μια ευημερούσα χώρα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ακόμα κι αν μια ερώτηση όπως αυτή μπορεί να εκμεταλλευτεί τις ελπίδες ή την αίσθηση του πολιτικού καθήκοντος παρά τις πραγματικές προσδοκίες, τα αποτελέσματα σηματοδοτούν ξεκάθαρα τη συνεχιζόμενη συναίνεση για την πολιτική κατεύθυνση της Ουκρανίας. Μια σχετική ερώτηση διαπίστωσε ότι το ποσοστό εκείνων που πιστεύουν ότι οι υποθέσεις πηγαίνουν προς τη λάθος κατεύθυνση έχει αυξηθεί από 16% τον Μάιο του 2022 σε 33% τον Δεκέμβριο του 2023. Ένας μακροχρόνιος πόλεμος επιβαρύνει την κοινωνία, οπότε η πραγματική έκπληξη – και μια πηγή αισιοδοξίας από μόνη της – είναι ότι πάνω από το 50% εξακολουθεί να εκφράζει μια αισιόδοξη προοπτική.

Από τότε που ο Ζαλούζνι έδωσε συνέντευξή στον Economist, υπάρχουν εικασίες στη Δύση για πιθανή ρήξη μεταξύ Ζαλούζνι και Ζελένσκι. Η προβολή από κάτω προς τα πάνω παρέχει μια σημαντική διόρθωση: Σύμφωνα με μια έρευνα του KIIS, τον Δεκέμβριο του 2023, μόνο το 8% θεώρησε ότι υπήρχαν πολύ σοβαρές διαφωνίες ή παρεξηγήσεις μεταξύ Ζελένσκι και Ζαλούζνι. Εν τω μεταξύ, το 35% πίστευε ότι υπήρχαν ορισμένες διαφωνίες που, ωστόσο, δεν ήταν πολύ σοβαρές, και το 39% πίστευε ότι υπήρχε μικρή ή καθόλου διαφωνία. Αυτά τα αποτελέσματα είναι μια υπενθύμιση της σημασίας της παρακολούθησης της κοινωνικής διάθεσης. Η κοινωνία απλώς περιμένει από τον Ζελένσκι και τον Ζαλούζνι να συνεργαστούν – και οι δύο ηγέτες το γνωρίζουν αυτό. Επιπλέον, οι συζητήσεις για πολιτικούς διαχωρισμούς ενισχύονται εύκολα από τη Ρωσία και τους πολιτικούς αντιπάλους του Ζελένσκι, πάνω απ’ όλα τον προκάτοχό του Πέτρο Ποροσένκο που υστερεί στις δημοσκοπήσεις.

Η εμπιστοσύνη στον στρατό στο σύνολό του και στον Ζαλούζνι ειδικότερα παρέμεινε πολύ υψηλή. Συγκριτικά, έχει γίνει πολλή συζήτηση για τη φθίνουσα δημόσια υποστήριξη του Ζελένσκι. Και πάλι, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η επίδραση της σημαίας γύρω από τη σημαία μειώνεται με την πάροδο του χρόνου σε έναν μακρύ πόλεμο. Ωστόσο, σε σύγκριση με άλλους πολιτικούς ηγέτες – εξαιρουμένου του Ζαλούζνι που δεν έχει δηλώσει ακόμη πολιτικές φιλοδοξίες – ο Ζελένσκι ξεκάθαρα βρίσκεται στην κορυφή της λίστας των αξιόπιστων πολιτικών.

Εάν η εμπιστοσύνη μετριέται σε διαφορετικούς θεσμούς και άτομα, τα μοτίβα πριν από την εισβολή συνεχίζονται: Ο στρατός και ο Ζαλούζνι συγκεκριμένα σκοράρουν περίπου ή πάνω από 90% σε διαφορετικές δημοσκοπήσεις, ακολουθούμενοι στενά από τους εθελοντές και τον πρόεδρο – επί του παρόντος περίπου 60%. Εάν η ερώτηση γίνει πιο λεπτή για να τεθεί σχετικά με τα καθήκοντα με τα οποία το κοινό εμπιστεύεται τον πρόεδρο, αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει απλώς εναλλακτική λύση στον Ζελένσκι κατά την άποψη του κοινού.

Κοιτάζοντας το μέλλον, όπως δείχνουν τα δεδομένα από το πρότζεκτ MOBILIZE, υπάρχει σαφής κατανομή των ευθυνών στο μυαλό των ανθρώπων: ο Ζελένσκι εκτιμάται ιδιαίτερα για τον μελλοντικό του ρόλο στην ανασυγκρότηση, την προετοιμασία για ένταξη στην ΕΕ και τη διατήρηση της δημοκρατίας της Ουκρανίας, ενώ ο Ζαλούζνι συνδέεται με την εξασφάλιση στρατιωτικής νίκης. Οι προσδοκίες που συνδέονται με αυτούς τους δύο άντρες είναι τεράστιες αλλά και συμπληρωματικές – αρκεί να επιλέξουν να το διατηρήσουν έτσι.

Συνολικά, λοιπόν, υπάρχουν λόγοι ελπίδας ότι οι εσωτερικές πολιτικές προκλήσεις της Ουκρανίας μπορούν να αντιμετωπιστούν το 2024. Στρατιωτικά, είναι ένα κρίσιμο έτος που θα δοκιμάσει την ικανότητα της Ουκρανίας να υπερασπιστεί τις τρέχουσες γραμμές του μετώπου και να εξαπολύσει περαιτέρω επιθέσεις στον πιο δυναμικό πόλεμο γύρω από την Κριμαία και την Μαύρη Θάλασσα γενικότερα. Η στρατιωτική δυναμική της Ουκρανίας θα εξαρτηθεί από το αν η Δύση, ειδικά η Ευρώπη, θα απορρίψει τον ρόλο της ως παρατηρητής του δράματος που εκτυλίσσεται στην Ουκρανία – και τις ΗΠΑ.

Το αν η Ευρώπη μπορεί να αντικαταστήσει τις ΗΠΑ όσον αφορά τη στρατιωτική και οικονομική βοήθεια σε περίπτωση νίκης του Ντόναλντ Τραμπ είναι ένα ανοιχτό ερώτημα, αλλά η εντατικοποίηση και η συγκέντρωση της στρατιωτικής παραγωγής τώρα για να καταστεί δυνατή η σταθερή παροχή στην Ουκρανία θα πρέπει να είναι ένα ρεαλιστικό σημείο εκκίνησης.

Δείτε τη δημοσίευση του πρωτότυπου άρθρου εδώ