Σε μια σπάνια παρουσία υπουργού της Κυπριακής Δημοκρατίας σε επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η υπουργός Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας Αθηνά Μιχαηλίδου είχε την ευκαιρία να αναπτύξει, ενώπιον των βουλευτών-μελών της επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας, την κατάσταση που επικρατεί στα κατεχόμενα εδάφη μας από την Τουρκία και τις απαράδεκτες ενέργειες της κατοχικής δύναμης σε ό,τι αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα των εγκλωβισμένων συμπατριωτών μας, με επικέντρωση, όπως θα αναμενόταν, στο δικαίωμα της πλήρους πρόσβασης στην εκπαίδευση.

Η κ. Μιχαηλίδου δεν μάσησε τα λόγια της και με τρόπο γλαφυρό και παραστατικό περιέγραψε, ενώπιον δεκάδων ευρωβουλευτών, τις συνεχόμενες παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου από το κατοχικό καθεστώς.

Η ομιλία της υπουργού, την οποία ο «Φ» κατέχει αποκλειστικά, παρουσιάστηκε κεκλεισμένων των θυρών και κινήθηκε σε τέσσερεις κυρίως άξονες, οι οποίοι καταγράφονται πιο κάτω, μαζί με αυτούσιες τις αναφορές της Αθηνάς Μιχαηλίδου σε σχέση με τον κάθε άξονα:

Συνέπειες της τουρκικής εισβολής και των διαχρονικών παραβιάσεων των ανθρώπινων δικαιωμάτων των εγκλωβισμένων μας από την Τουρκία.

● Η βίαιη εκδίωξη των νόμιμων κατοίκων του νησιού μας από τα σπίτια τους, η δημιουργία 200.000 προσφύγων, ο θάνατος 3.000 συμπατριωτών μας (μεταξύ των οποίων και πολλών άμαχων) και η δημιουργία ενός θλιβερού καταλόγου με εκατοντάδες αγνοούμενα πρόσωπα, πολλά εκ των οποίων ακόμα αγνοούνται, είναι μόνο μερικές από τις συνέπειες εισβολής της Τουρκίας στην Κύπρο και της συνεχιζόμενης παράνομης κατοχής μεγάλου μέρους του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας.

● 50 χρόνια μετά την τουρκική εισβολή, η Τουρκία συνεχίζει την παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων μας, τον σφετερισμό των περιουσιών μας, την καταστροφή της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, τον εποικισμό και την αλλοίωση του δημογραφικού χαρακτήρα των κατεχόμενων εδαφών μας, καθώς και την ενίσχυση του κατοχικού στρατού.

● 20.000 συμπατριώτες μας επέλεξαν να μην εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και παρέμειναν, αρχικά, εγκλωβισμένοι στις κατεχόμενες από τον τουρκικό στρατό περιοχές. Οι άνθρωποι αυτοί υπήρξαν θύματα απαράδεκτων ενεργειών των κατοχικών Αρχών, με συνεχή παρενόχληση και σημαντικούς περιορισμούς στην ελεύθερη διακίνηση τους, στην ενάσκηση των θρησκευτικών τους δικαιωμάτων και στην παροχή επαρκούς ιατρικής φροντίδας και εκπαίδευσης. Η Τουρκία εξανάγκασε έτσι τη συντριπτική πλειονότητα των εγκλωβισμένων μας να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.

Αντιπαραβολή των ενεργειών της Κυπριακής Δημοκρατίας για πλήρη πρόσβαση στην εκπαίδευση των τουρκοκύπριων μαθητών και μαθητριών που διαβιούν, φοιτούν και δραστηριοποιούνται στις ελεύθερες περιοχές.

● Η Κυπριακή Δημοκρατία σέβεται και διασφαλίζει τα δικαιώματα όλων των πολιτών που διαβιούν νόμιμα στο έδαφος που βρίσκεται υπό την κυριαρχία της, ανεξαρτήτως φύλου, φυλής, χρώματος, θρησκείας, εθνικότητας ή άλλων χαρακτηριστικών.

● Ειδικά για τα δικαιώματα των Τουρκοκύπριων μαθητών και μαθητριών που διαβιούν στις ελεύθερες περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας, επισημαίνεται με έμφαση ότι αυτοί απολαμβάνουν ίσα δικαιώματα όσον αφορά στην απρόσκοπτη πρόσβαση στην εκπαίδευση, όπως και όλοι οι μαθητές οι οποίοι φοιτούν σε σχολεία στις περιοχές υπό τον αποτελεσματικό έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας.

● Κατά τον ίδιο τρόπο αναμένεται από την Τουρκία να διασφαλίσει τα ανθρώπινα δικαιώματα των Ελληνοκύπριων και Μαρωνιτών συμπολιτών μας – πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που διαβιούν στα κατεχόμενα εδάφη μας, οι οποίοι θα πρέπει να μπορούν να απολαμβάνουν απρόσκοπτα, μέχρι την ημέρα της επανένωσης του νησιού μας ελεύθερη διακίνηση, πλήρη εκπαίδευση, ενάσκηση θρησκευτικών καθηκόντων, υπηρεσίες υγείας και άλλα αγαθά που απολαμβάνουν οι υπόλοιποι ευρωπαίοι πολίτες.

Παραβιάσεις του δικαιώματος των εγκλωβισμένων

Απαγορεύσεις για πλήρη πρόσβαση στην εκπαίδευση και άλλες μη αποδεκτές ενέργειες του κατοχικού καθεστώτος

● Μετά τις πρωτοφανείς απαγορεύσεις που επέβαλαν οι κατοχικές Αρχές από την πρώτη στιγμή μετά την τουρκική εισβολή, λειτούργησαν στις κατεχόμενες περιοχές μόνο τρία δημοτικά σχολεία, ένα στο Ριζοκάρπασο, ένα στην Αγία Τριάδα και ένα στον Κορμακίτη. Τα σχολεία σε Αγία Τριάδα και Κορμακίτη έκλεισαν κατά τη δεκαετία του 1990.

● Μετά από επίμονες προσπάθειες της Κυπριακής Δημοκρατίας και παρά τα εμπόδια που προέβαλλαν και συνεχίζουν να προβάλλουν οι κατοχικές Αρχές, το 2004 επαναλειτούργησε το εξατάξιο γυμνάσιο Ριζοκαρπάσου. Προς το τέλος της ίδιας σχολικής χρονιάς, έγινε κατορθωτή και η λειτουργία του νηπιαγωγείου Ριζοκαρπάσου.

● Στο νηπιαγωγείο Ριζοκαρπάσου φοιτούν φέτος 10 παιδιά, στο δημοτικό σχολείο Ριζοκαρπάσου 18 παιδιά και στο εξατάξιο γυμνάσιο Ριζοκαρπάσου 15 παιδιά. 

● Ενώ αναμενόταν να λειτουργήσουν φέτος το δημοτικό σχολείο και το νηπιαγωγείο στον κατεχόμενο Κορμακίτη, το κατοχικό καθεστώς δεν επιτρέπει, ακόμα και σήμερα, στο μέσο της σχολικής χρονιάς, τη μετάβαση των επιλεγέντων εκπαιδευτικών στα δύο σχολεία.

● Οι κατοχικές Αρχές συνεχίζουν να παρεμποδίζουν την ομαλή λειτουργία των σχολείων στο κατεχόμενο Ριζοκάρπασο. Τον Μάιο του 2023 ενημέρωσαν ότι όσοι και όσες επιθυμούν να μεταβούν στα σχολεία του Ριζοκαρπάσου θα έπρεπε να εξασφαλίσουν «ειδική» άδεια από το λεγόμενο «υπουργείο εξωτερικών» του κατοχικού καθεστώτος.

● Οι ενέργειες του παράνομου καθεστώτος που παραβιάζουν το θεμελιώδες δικαίωμα της πρόσβασης στην εκπαίδευση για τις εγκλωβισμένες μαθήτριες και τους εγκλωβισμένους μαθητές μας, περιλαμβάνουν και άλλες διαχρονικές και μόνιμες προκλήσεις, που αφορούν κυρίως απαγορεύσεις και λογοκρισία στα σχολικά βιβλία και «απόρριψη» εκπαιδευτικών που διορίζει η αρμόδια Αρχή της Κυπριακής Δημοκρατίας, χωρίς να δίνονται επεξηγήσεις.

● Άλλη μια απόδειξη της απαράδεκτης γενικότερης στάσης της Τουρκίας είναι η απόφαση της να αποχωρήσουν μονομερώς οι Τουρκοκύπριοι από το βραβευμένο δικοινοτικό πρόγραμμα IMAGINE, το οποίο, ως Κυπριακή Δημοκρατία, είχαμε εντάξει με επιτυχία στα σχολεία μας και το οποίο περιλάμβανε κοινές δράσεις ελληνοκύπριων και τουρκοκύπριων εκπαιδευτικών και μαθητών, προωθώντας την καλλιέργεια της κατανόησης, της ειρήνης και τη συνύπαρξης.

● Είναι ξεκάθαρο ότι η στάση της Τουρκίας και του κατοχικού καθεστώτος στοχεύει στην εκδίωξη των εγκλωβισμένων μας από τα κατεχόμενα εδάφη μας, καθώς και στην απόρριψη και αποτυχία κάθε προσπάθειας για επανένωση του νησιού μας.

Πρόθεση ευρωβουλευτών να επισκεφτούν το Ριζοκάρπασο

Ευαισθητοποίηση των ευρωβουλευτών για να ενεργοποιηθούν με στόχο την αλλαγή στάσης από την Τουρκία.

● Η πρωτοβουλία της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας, συνάδει με τη διαχρονική ευαισθητοποίηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τις παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων των εγκλωβισμένων μαθητών μας από την Τουρκία. 

● Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί να διαδραματίσει πολύ σημαντικό ρόλο προς την πιο πάνω κατεύθυνση, αξιοποιώντας τα διαθέσιμα εργαλεία άσκησης πιέσεων προς την Τουρκία. Έκκληση να συνδράμουν τα μέλη της Επιτροπής αποφασιστικά στη διασφάλιση των αναφαίρετων δικαιωμάτων των εγκλωβισμένων μαθητών μας – πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σύμφωνα με ενημέρωση στην οποία προέβη επί του θέματος ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, οι βουλευτές – μέλη της επιτροπής επέδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε όλες τις αναφορές της Υπουργού, ζητώντας μάλιστα και περισσότερα στοιχεία επί του θέματος. Μάλιστα, τη θετική τους αντίδραση στην παρέμβαση της Υπουργού ακολούθησε η πρόθεσή τους να επισκεφθούν τη χώρα μας και να επιδιώξουν να μεταβούν στο κατεχόμενο Ριζοκάρπασο, για να διαπιστώσουν «ιδίοις όμμασι» την κατάσταση.

Φιλελεύθερος