Του Marc Champion

Υπάρχουν τουλάχιστον δύο απόψεις τις οποίες μπορεί να έχει κανείς σχετικά με την απόφαση των ΗΠΑ, μαζί με τη Βρετανία, να χτυπήσουν στόχους των Χούθι στην Υεμένη νωρίς το πρωί της Παρασκευής. Αν και είναι εντελώς αντιφατικές μεταξύ τους, και οι δύο είναι σε τελική ανάλυση σωστές.

Η πρώτη είναι ότι αυτό που συνέβη ήταν αναπόφευκτο. Τόσο πολιτικά όσο και για να διατηρήσει αξιόπιστη αποτρεπτική δύναμη έναντι περαιτέρω εχθρικών ενεργειών από το Ιράν και τους πληρεξούσιους του, το να μην έκανε τίποτα απλώς δεν υπήρχε ως επιλογή για τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν. Η δεύτερη άποψη, και αναμφίβολα ο λόγος για τον οποίο δίστασε αρχικά, είναι ότι υπάρχει μικρή πιθανότητα επιτυχίας και ένας μικρός πλην υπαρκτός κίνδυνος κλιμάκωσης.

Δύσκολη μια “πλήρης νίκη” επί των Χούθι

Εάν οι στρατηγικοί στόχοι των ΗΠΑ είναι να αποκαταστήσουν την ελευθερία των εμπορικών ροών μέσω της Ερυθράς Θάλασσας, να αποτρέψουν ο πόλεμος μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ στη Γάζα να πυροδοτήσει μια περιφερειακή πυρκαγιά και να αποτρέψουν τις ιρανικές προσπάθειες να σταματήσουν την ομαλοποίηση των σχέσεων του Ισραήλ με μια νέα, περισσότερο σταθερή και ευημερούσα Μέση Ανατολή, τότε η φωτιά και το θειάφι που εκτοξεύτηκαν τα ξημερώματα της Παρασκευής είναι πιθανό να αποδειχθούν αντιπαραγωγικά.

Στην πραγματικότητα, δεν μπορεί κανείς παρά να αισθάνεται ότι οι ΗΠΑ, όπως και το Ισραήλ μετά τις 7 Οκτωβρίου, χορεύουν σε μια μελωδία που τους έχει γράψει μια πολιτοφυλακή-παρίας σε ένα οιονεί διαλυμένο κράτος, όπως η Υεμένη, που δεν έχει και πολλά να χάσει.

Η επιτυχία εδώ δε μετριέται με όρους ανατίναξης πραγμάτων. Θα προκαλούσε σοκ εάν οι πιλότοι και τα πληρώματα των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου δεν έκαναν καλά τη δουλειά τους. Είναι ίσως οι καλύτερα εκπαιδευμένοι και εξοπλισμένοι στον κόσμο. Ωστόσο οι πιθανότητες οι Χούθι να έχασαν όλες τις δυνατότητες πυραυλικών επιθέσεών τους μέσα σε μια νύχτα, μεγάλο μέρος των οποίων βασίζεται σε κινητά μέσα και επομένως είναι δύσκολο να στοχευθούν χωρίς σημαντικό αριθμό συμμαχικών μποτών στο έδαφος, είναι σίγουρα μηδενικές. Οι Χούθι έχουν επιβιώσει από χρόνια αεροπορικών βομβαρδισμών από προηγμένα αμερικανικά αεροσκάφη που τα πετούσαν πιλότοι της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Αν κάτι έχει αλλάξει, είναι ότι η Ερυθρά Θάλασσα μπορεί να είναι καθ’ οδόν στο να γίνει εμπόλεμη ζώνη.

Αντίκτυπος

Κάτι τέτοιο έχει τη δυναμική να αυξήσει τον αντίκτυπο στις παγκόσμιες αγορές. Αν και οι ναύλοι μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων αυξήθηκαν απότομα από τότε που οι Χούθι άρχισαν την παρενόχλησή τους στο διεθνές εμπόριο, οι σιίτες ισλαμιστές αντάρτες δεν έχουν ακόμη στοχοποιήσει πετρελαιοφόρα. Οι αγορές πετρελαίου έχουν επηρεαστεί ελάχιστα μέχρι σήμερα, με το αργό Brent να κερδίζει έως και 3,5% στα 80 δολάρια το βαρέλι στο Λονδίνο για πρώτη φορά μέσα στο 2024. Μετά τα πλήγματα της Παρασκευής, οι ΗΠΑ προειδοποίησαν όλες τις εμπορικές ναυτιλιακές εταιρείες να είναι προσεκτικές στην περιοχή.

Η προσέλκυση πυρών από τον “Μεγάλο Σατανά”, όπως είναι γνωστή η Αμερική στον λεγόμενο “Άξονα της Αντίστασης” υπό την ηγεσία του Ιράν, υπό το πρόσχημα της μάχης για την παλαιστινιακή υπόθεση, σίγουρα ήταν μέρος του παιχνιδιού των Χούθι. Οι Χούθι έχουν δεσμευτεί τώρα να απαντήσουν, κηρύσσοντας ως νόμιμους στόχους όλα τα συμφέροντα των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου και θα ήταν “ανόητο”, για να χρησιμοποιήσουμε τα λόγια τους, να αμφιβάλλουμε ότι το εννοούν. Όπως και η Χαμάς, οι Χούθι είναι πολύ κακοί στη διακυβέρνηση και αντιδημοφιλείς σε καιρό ειρήνης. Αυτή η μάχη αναμένεται να ανεβάσει το πρεστίζ τους στο εσωτερικό της Υεμένης, αλλά και στο εξωτερικό.

Το αμερικανικό think tank Defense Priorities, το οποίο συνδέεται με τον Rand Paul, είναι τόσο αξιόπιστο όσο ένα σταματημένο ρολόι στην αντίθεσή του στη χρήση αμερικανικής στρατιωτικής ισχύος στο εξωτερικό, ωστόσο αυτή είναι μια περίπτωση όπου ο σκεπτικισμός του τυχαίνει να είναι σωστός. “Υπογραμμίζοντας τον ισχυρισμό τους ότι πολεμούν το Ισραήλ και τους Αμερικανούς υποστηρικτές του για την υπεράσπιση της Γάζας, οι αεροπορικές επιδρομές πιθανόν στην πραγματικότητα να είναι ευπρόσδεκτες από τους ηγέτες των Χούθι” και, καθώς εκείνοι θα εντείνουν τα πλήγματά τους, θα καλούν σε περαιτέρω κλιμάκωση από πλευράς των ΗΠΑ, δήλωσε ο διευθυντής πολιτικής του think tank Benjamin H. Friedman το πρωί της Παρασκευής. Επιπλέον, η πραγματική απειλή δεν ήταν και τόσο ακρωτηριαστική για το παγκόσμιο εμπόριο. “Το γεγονός είναι ότι οι επιθέσεις των Χούθι στη ναυτιλία δεν ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματικές, ούτε αποτελούν μείζον οικονομικό ζήτημα”.

Στόχος η “αντιαμερικανική οργή”

Αυτή η κατάσταση θα μπορούσε κάλλιστα να αλλάξει αν επιτρεπόταν στους Χούθι να συνεχίσουν. Αλλά αν αμφιβάλλετε ότι ο κύριος στόχος του Ιράν και των πληρεξουσίων του είναι να πυροδοτήσουν την οργή για τις ΗΠΑ, ακούστε την απάντηση της Χεζμπολάχ στη δράση των ΗΠΑ. “Η αμερικανική επιθετικότητα επιβεβαιώνει για άλλη μια φορά ότι οι ΗΠΑ είναι πλήρως συνένοχες στις τραγωδίες και τις σφαγές που διαπράττει ο σιωνιστής εχθρός στη Γάζα και στην ευρύτερη περιοχή”, ανέφερε η οργάνωση η οποία εδρεύει στον Λίβανο σε ανακοίνωσή της την Παρασκευή.

Η Χαμάς, το Ιράν και οι σύμμαχοί τους προσπαθούν να πυροδοτήσουν τη δυσπιστία και το μίσος για το Ισραήλ και τις ΗΠΑ σε όλη τη Μέση Ανατολή, σε σημείο που οποιαδήποτε σχέση μαζί τους να γίνεται τόσο τοξική που οι ηγέτες από τη Σαουδική Αραβία μέχρι την Αίγυπτο να αναγκάζονται να αποστασιοποιηθούν. Ο λεγόμενος “αραβικός δρόμος”, δηλαδή οι λαϊκές μάζες των αραβικών χωρών, ήταν ήδη εξοργισμένος εναντίον του Ισραήλ και έβλεπε με συμπάθεια τις ενέργειες των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα ως υπεράσπιση του ταλαιπωρημένου παλαιστινιακού πληθυσμού της Γάζας. Το είδος της οικονομικής προσέγγισης και της προσέγγισης στο πεδίο της ασφάλειας που είχε ξεκινήσει πριν από τις 7 Οκτωβρίου θα καταστούν τελικά πολιτικά αδύνατες για τις αραβικές ηγεσίες.

Σε μια δημοσκόπηση σε 8.000 άτομα σε 16 αραβικές χώρες, η οποία δημοσιεύθηκε από το Αραβικό Κέντρο Έρευνας και Πολιτικών Μελετών με έδρα τη Ντόχα του Κατάρ στις 10 Ιανουαρίου, το 36% των ερωτηθέντων ανέφεραν την αναστολή των σχέσεων ή της οποιαδήποτε εξομάλυνσης με το Ισραήλ ως το κορυφαίο μέτρο για να πιεστεί το εβραϊκό κράτος να τερματίσει τον πόλεμο στο Γάζα.

Από τις άλλες οκτώ επιλογές που προσφέρθηκαν, η επόμενη πιο δημοφιλής – η παροχή βοήθειας στη Γάζα χωρίς την έγκριση του Ισραήλ – σημείωσε πολύ κάτω από το ήμισυ αυτού του ποσοστού. Εν τω μεταξύ, το 89% αντιτάσσεται στην αναγνώριση του Ισραήλ και το 77% θεωρεί είτε τις ΗΠΑ είτε το Ισραήλ ως τη μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλεια της περιοχής. Αντίθετα, μόνο το 7% βλέπει το Ιράν, ιστορικό και σημερινό αντίπαλο των Αράβων, ως την κορυφαία απειλή για τη σταθερότητα. Ο πόλεμος στη Γάζα έχει μετατοπίσει σημαντικά αυτά τα ποσοστά εναντίον των ΗΠΑ.

Η εξωτερική πολιτική δεν είναι διαγωνισμός δημοτικότητας, ωστόσο η ήπια δύναμη έχει σημασία και το μίσος για τις ΗΠΑ και το Ισραήλ περιορίζει το τι μπορούν να πουν και να πράξουν οι Άραβες ηγέτες. Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι το Ιράν υποκίνησε την αγριότητα της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, μέχρι στιγμής ωστόσο έχει επωφεληθεί από τις αντιδράσεις του Ισραήλ και των ΗΠΑ. Ανεξάρτητα από την ετυμηγορία, το γεγονός ότι το Ισραήλ – μεταξύ όλων των χωρών – δικάζεται σήμερα για φερόμενη ως “γενοκτονία” στο Διεθνές Δικαστήριο του ΟΗΕ στη Χάγη είναι άλλη μια νίκη για τους αντιπάλους του εβραϊκού κράτους.

Αντεπιχείρημα

Το αντεπιχείρημα σε όλα αυτά είναι, φυσικά, ότι το γεγονός πως οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους δεν ανέλαβαν στρατιωτική δράση στο παρελθόν δε λειτούργησε. Οι Χούθι γίνονταν πιο τολμηροί στα χτυπήματά τους κατά της διεθνούς ναυτιλίας, συμπεριλαμβανομένων των πολεμικών πλοίων που έστειλαν οι ΗΠΑ και άλλες χώρες για να προστατεύσουν περίπου το 12% του παγκόσμιου εμπορίου που διέρχεται από την Ερυθρά Θάλασσα καθημερινά. Και παρόλο που οι Χούθι έχουν αποδειχθεί εξαιρετικά ανθεκτικοί ως μαχητική δύναμη, δεν έχουν ανοσία και προφανώς υφίστανται απώλειες από τις επιθέσεις.

Όπως το έθεσε ο Seth Jones, διευθυντής των προγραμμάτων διεθνούς ασφάλειας και διακρατικών απειλών στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών που εδρεύει στην Ουάσιγκτον λίγες ώρες πριν από τις πρώτες αεροπορικές επιδρομές των ΗΠΑ, “η φιλοδοξία εδώ δεν είναι να σταματήσουν οι επιθέσεις των Χούθι –  δεν είμαι σίγουρος ότι αυτό μπορεί καν να γίνει – αλλά να υποβαθμιστεί η δυνατότητά τους να τις εξαπολύουν και να τιμωρηθούν γι’ αυτές”.

Ο Jones αναμένει ότι οι Χούθι θα εξαπολύσουν ξανά πλήγματα κατά των ναυτιλιακών διαδρομών και οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να χτυπούν εκτοξευτές και αποθήκες πυραύλων ως απάντηση, με στόχο να επιβάλουν αρκετό κόστος στις πυραυλικές ικανότητες των Χούθι, κάτι που θα μπορούσε τελικά να διαβρώσει τη βούλησή των ανταρτών να συνεχίσουν τις επιθέσεις. Αυτό, ταυτόχρονα, λογικά θα σηματοδοτήσει στο Ιράν και τη Χεζμπολάχ ότι όταν οι ΗΠΑ θέτουν κόκκινες γραμμές ενάντια στην επέκταση του πολέμου πέραν της Γάζας, αυτές θα επιβάλλονται. Αναμένω, καλώς ή κακώς, το ίδιο. Το ίδιο, αναμφίβολα, αναμένουν τόσο οι Ιρανοί όσο και οι Χούθι.

Απόδοση – Επιμέλεια – Επιλογή Κειμένων (2019-2024): Γ.Δ. Παυλόπουλος

Πηγή: Bloomberg