Η αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους από τις ΗΠΑ θα βελτίωνε την αξιοπιστία της Ουάσιγκτον στα μάτια των Παλαιστινίων και θα καθιστούσε πιο πιθανή τη λύση των δύο κρατών.

Είναι καιρός πια. Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να αναγνωρίσουν το κράτος της Παλαιστίνης και να συνταχθούν με τις άλλες 139 χώρες που το έχουν ήδη πράξει. Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, που έχει την εξουσία να προβεί στην αναγνώριση, οφείλει να γράψει Ιστορία και να διατηρήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο της λύσης των δύο κρατών για τους Ισραηλινούς και τους Παλαιστινίους.

Επί δεκαετίες, οι πρόεδροι των Ηνωμένων Πολιτειών προβάλουν το δέλεαρ μιας ανεξάρτητης Παλαιστίνης, που θα ζει δίπλα δίπλα με το Ισραήλ, με ειρήνη και ασφάλεια. Για τους Παλαιστινίους, η αναγνώριση από τις ΗΠΑ έχει καταστεί πλέον χίμαιρα. Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση του Ισραήλ έχει υπονομεύσει ενεργά τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους, αποδυναμώνοντας την Παλαιστινιακή Αρχή και καλλιεργώντας έναν βαθύ διχασμό στον παλαιστινιακό λαό.

Η αναγνώριση της Παλαιστίνης από τις ΗΠΑ θα είχε διπλωματικό αλλά και πολιτικό νόημα στην παρουσία συγκυρία, δεδομένου ότι η ομάδα εθνικής ασφάλειας του κ. Μπάιντεν επεξεργάζεται ένα σχέδιο για τη Γάζα μετά τη λήξη του πολέμου που προκάλεσε η επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ, στις 7 Οκτωβρίου. Η επακόλουθη εισβολή του Ισραήλ προκάλεσε τον θάνατο χιλιάδων Παλαιστινίων και ισοπέδωσε τον παλαιστινιακό θύλακα. Ο πρόεδρος την προηγούμενη εβδομάδα δήλωσε ότι η διεθνής υποστήριξη προς το Ισραήλ εξασθενεί λόγω των “αδιάκριτων βομβαρδισμών” της Γάζας.

Η αναγνώριση θα έχει τέσσερα οφέλη. Πρώτον, η αναγνώριση της Παλαιστίνης από τους Αμερικανούς θα έδειχνε στον παλαιστινιακό λαό ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες επιτέλους ευθυγραμμίζουν τη ρητορική τους με ουσιαστικές πράξεις. Το βέτο των ΗΠΑ, στις αρχές του μήνα, στο ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για κατάπαυση του πυρός και η έγκριση έκτακτων πωλήσεων στρατιωτικού υλικού στο Ισραήλ πριν την κοινοποίησή τους στο Κογκρέσο υποδηλώνουν τη συνεχιζόμενη υποστήριξη των πολεμικών στόχων του Ισραηλινού πρωθυπουργού, Μπενιαμίν Νετανιάχου.

Ο κ. Μπάιντεν θα μπορούσε να εξισορροπήσει το διπλωματικό παιχνίδι. Η αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους θα προσέδιδε εθνική νομιμότητα στον παλαιστινιακό λαό, ο οποίος θα αντιλαμβανόταν πλέον ότι ο 75ετής αγώνας του για ανεξαρτησία έχει γίνει αποδεκτός από τον στενότερο σύμμαχο του Ισραήλ και τον ηγέτη του ελεύθερου κόσμου. Σε πρακτικό επίπεδο, η εγκατάσταση πρέσβη των ΗΠΑ θα διασφάλιζε ότι οι Παλαιστίνιοι της Δυτικής Όχθης και της Γάζας θα είχαν άμεση γραμμή επικοινωνίας με τον πρόεδρο και τον υπουργό Εξωτερικών.

Δεύτερον, η αναγνώριση της Παλαιστίνης θα υπονόμευε τις φιλοδοξίες της Χαμάς για την εγκαθίδρυση ενός ισλαμικού κράτους “από τον ποταμό ως τη θάλασσα”. Η Χαμάς δείχνει να μην ενδιαφέρεται για τη διακυβέρνηση, την οικοδόμηση μιας σύγχρονης οικονομίας ή τη σύνδεση του παλαιστινιακού λαού με την κοινότητα των εθνών. Στόχος της παραμένει η καταστροφή του Ισραήλ. Η αναγνώριση από τις ΗΠΑ θα ενίσχυε το πολιτικό κεφάλαιο της Παλαιστινιακής Αρχής, αντίπαλο της Χαμάς, την κοινωνία των πολιτών, την επιχειρηματική κοινότητα αλλά και όσους είναι έτοιμοι να ζήσουν ειρηνικά με το Ισραήλ.

Τρίτον, η αναγνώριση θα έστελνε ένα ισχυρό μήνυμα αποκήρυξης της κυβέρνησης Νετανιάχου, η οποία έχει κάνει ό,τι περνά από το χέρι της για να αποδυναμώσει την Παλαιστινιακή Αρχή, αποστρέφει το βλέμμα της από τις βίαιες ενέργειες των εποίκων και έχει υπονομεύσει την προοπτική της λύσης των δύο κρατών.

Οι διαφωνούντες θα μπορούσαν να επικαλεστούν το επιχείρημα του ηθικού κινδύνου: Γιατί η Ουάσιγκτον να επιβραβεύσει την κακή συμπεριφορά των Παλαιστινίων; Με την αναγνώριση της Παλαιστίνης, ωστόσο, η κυβέρνηση θα αποδείξει ότι δεν αντιμετωπίζει όλους τους Παλαιστινίους ως υποστηρικτές της Χαμάς. Άλλωστε, σύμφωνα με επτά έρευνες κοινής γνώμης που διεξήχθησαν πριν την 7η Οκτωβρίου, η πλειοψηφία των Παλαιστινίων δήλωνε ότι θα προτιμούσε να ζει σε ένα ανεξάρτητο κράτος σε ειρήνη με το Ισραήλ. Η υποστήριξη αυτής της επιθυμίας από τις ΗΠΑ, που θα περιλαμβάνει και δεσμεύσεις να συνδράμει στην ανοικοδόμηση της Γάζας και στη βελτίωση των συνθηκών ζωής στον παλαιστινιακό θύλακα, θα έδινε στον εκεί πληθυσμό ένα κίνητρο να επιλέξει νέους ηγέτες που θα εργαστούν για την επίτευξη του παλαιστινιακού οράματος: την ανεξαρτησία.

Το όλο εγχείρημα δεν είναι τόσο περίπλοκο όσο φαντάζει. Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ επιβεβαίωσε, στο πλαίσιο της υπόθεσης “Ζιβοτόφσκι εναντίον Κέρι” το 2015, ότι ο πρόεδρος έχει την αποκλειστική, συνταγματική εξουσία να ανοίγει διπλωματικούς διαύλους και να αναγνωρίζει κράτη. Ο κ. Μπάιντεν δεν χρειάζεται την έγκριση του Κογκρέσου ή τη θέσπιση νέων νόμων.

Επίσης, δεν αποτελεί προϋπόθεση για την αναγνώριση ενός κράτους η επίλυση όλων των πολιτικών ζητημάτων και των θεμάτων ασφαλείας. Τον Μάιο του 1948, για παράδειγμα, ο πρόεδρος Χάρι Σ. Τρούμαν αναγνώρισε το κράτος του Ισραήλ παρά τις περιφερειακές συγκρούσεις. Μετά από μια συμφωνία εκεχειρίας, τα de facto σύνορα του Ισραήλ κατέληξαν να είναι αρκετά διαφορετικά από αυτά που προέβλεπε το σχέδιο διχοτόμησης των Ηνωμένων Εθνών.

Πιο πρόσφατα, τον Φεβρουάριο του 2008, η κυβέρνηση του Τζόρτζ Ο. Μπους αναγνώρισε επίσημα το Κόσοβο. Ακόμη και σήμερα, η Σερβία αρνείται να αποδεχθεί την ανεξαρτησία του Κοσόβου ή να αναγνωρίσει ότι έχουν κοινά σύνορα. Τον Ιούλιο του 2011 οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγνώρισαν το Νότιο Σουδάν ως ανεξάρτητο κράτος, παρότι οι εδαφικές διαφορές του με το Σουδάν παραμένουν ανεπίλυτες. Τα μη καθορισμένα σύνορα μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης δεν αποτέλεσαν εμπόδιο για την αναγνώριση του Ισραήλ το 1948 και δεν πρέπει να αποτελέσουν εμπόδιο ούτε στην αναγνώριση της Παλαιστίνης σήμερα.

Η αναγνώριση του Παλαιστινιακού κράτους θα προσέφερε όμως και εσωτερικά πολιτικά οφέλη στον κ. Μπάιντεν. Θα τον βοηθούσε να συσπειρώσει ορισμένα μέλη της εκλογικής του βάσης. Οι προοδευτικοί και πολλοί Αμερικανοί μουσουλμάνοι είναι τόσο απογοητευμένοι από την πολιτική της κυβέρνηση για τη Γάζα που ξεκίνησε μια προσπάθεια για την ήττα του προέδρου σε έξι κρίσιμες εκλογικά πολιτείες των ΗΠΑ – παρότι το αποτέλεσμα μπορεί να είναι τελικά η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις προεδρικές εκλογές του 2024.

Αν και ορισμένοι υποστηρικτές του Ισραήλ στις Ηνωμένες Πολιτείες αντιτάσσονται στην ύπαρξη ενός παλαιστινιακού κράτους, πολλοί άλλοι θα υποδέχονταν θετικά την προσπάθεια των ΗΠΑ να ωθήσει το Ισράηλ να αναγνωρίσει πως η λύση των δύο κρατών είναι ο μόνος δρόμος για την επίτευξη της ειρήνης. Η συσπείρωση των υποστηρικτών των Δημοκρατιών σε κρίσιμες εκλογικά πολιτείες με την αναγνώριση του Παλαιστινιακού κράτους θα μπορούσε ενδεχομένως να διασφαλίσει μια καθαρή εκλογική νίκη στον Μπάιντεν.

Η σύσταση παλαιστινιακού κράτους θα είχε φυσικά και τίμημα. Το Ισραήλ θα απαιτήσει την ουσιαστική αποδυνάμωση των υποδομών της Χαμάς και την απομάκρυνση των ανώτερων αξιωματούχων της. Η κυβέρνηση Μπάιντεν θα πρέπει στη συνέχεια να αποσοβήσει τις εύλογες ανησυχίες του Ισραήλ όσον αφορά την ασφάλειά του. Ο πρόεδρος θα πρέπει να συνδυάσει την αναγνώριση της Παλαιστίνης από τις ΗΠΑ με την επιβεβαίωση της σχέσης ΗΠΑ – Ισραήλ, συμπεριλαμβάνοντας τη δέσμευσή του να ενισχύσει τη ικανότητα αυτοπροστασίας του Ισραήλ.

Ας μιλήσουμε ξεκάθαρα. Η αναγνώριση της Παλαιστίνης από τις ΗΠΑ δεν θα διασφαλίσει την ειρήνη στη Μέση Ανατολή, αλλά θα ενισχύσει την προοπτική της λύσης των δύο κρατών με στόχο τον τερματισμό του πολέμου μεταξύ Παλαιστινίων και Ισραηλινών. Οι δύο πλευρές θα πρέπει επίσης να διαπραγματευθούν για την επίτευξη δίκαιων και ισότιμων λύσεων όσον αγορά τα σύνορα, την ασφάλεια, τους πρόσφυγες, το καθεστώς της Ιερουσαλήμ, το νερό και τις μελλοντικές οικονομικές τους σχέσεις.

Εντούτοις, η αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους από τις ΗΠΑ και η μακροπρόθεσμη δέσμευση προάσπισης της ασφάλειας του Ισραήλ θα συνέβαλαν σε μεγάλο βαθμό στην οικοδόμηση ενός μέλλοντος όπου οι δύο λαοί θα μπορούσαν να ζήσουν μαζί, ειρηνικά.

*Ο R. David Harden είναι πρώην υποδιευθυντής του γραφείου για τη δημοκρατία, τις συγκρούσεις και την ανθρωπιστική βοήθεια του Οργανισμού για τη Διεθνή Ανάπτυξη των ΗΠΑ (USAID), πρώην επικεφαλής της αποστολή του USAID στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα, και πρώην ανώτερος σύμβουλος του ειδικού απεσταλμένου για την ειρήνη στη Μέση Ανατολή του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα.  

* Ο Larry Garber διετέλεσε ανώτερος αξιωματούχος του USAID κατά τη διάρκεια των κυβερνήσεων Κλίντον και Ομπάμα, ενώ υπηρέτησε ως επικεφαλής της αποστολής του USAID στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα και ως παρατηρητής στις προεδρικές, βουλευτικές και δημοτικές εκλογές στην Παλαιστίνη.

© 2023 Διατίθεται από το “The New York Times Licensing Group”

Αναδημοσίευση από το capital.gr