Την Τρίτη ήρθε η πρώτη σοβαρή ένδειξη πως κάτι αλλάζει στις ΗΠΑ, με τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν να λέει ότι η κυβέρνηση του Μπενιαμίν Νετανιάχου «είναι η πιο συντηρητική κυβέρνηση στην ιστορία του Ισραήλ». Προειδοποίησε μάλιστα ότι το Ισραήλ χάνει τη διεθνή υποστήριξη και ως εκ τούτου πρέπει να αλλάξει την πολιτική του. (Διαβάστε εδώ περισσότερα)

Αντίστοιχες ήταν οι δηλώσεις του υπουργό Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν και της αντιπροέδρου Κάμαλα Χάρις, οι οποίοι προέτρεψαν το Ισραήλ να λάβει μεγαλύτερα μέτρα για να ελαχιστοποιήσει τις απώλειες αμάχων.

Αυτές οι τοποθετήσεις έρχονται σε μια κρίσιμη φάση κατά την οποία ο ισραηλινός στρατός εντείνει την ώθησή του στο νότιο τμήμα της Λωρίδας της Γάζας, επιμένονυας στην ανατροπή της Χαμάς και της ηγεσίας της.

Με την πίεση να αυξάνεται, το πολεμικό υπουργικό συμβούλιο του Ισραήλ και οι στρατιωτικοί διοικητές έχουν πλήρη επίγνωση του αναπόφευκτου: ότι θα έρθει μια αμερικανική έκκληση για τον τερματισμό της σύγκρουσης και τη δημιουργία ενός μηχανισμού για την επόμενη μέρα του πολέμου.

Βέβαια παραμένει πρόκληση το γεγονός ότι στο Ισραήλ εξακολουθεί να επικρατεί ασάφεια σχετικά με το τι θέλει η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου για τη Γάζα. Ξέρουμε μόνο αυτά που δεν θέλει:

• πρώτον, το Ισραήλ θέλει να διατηρήσει τον έλεγχο ασφαλείας στη Γάζα, και
• δεύτερον, η Παλαιστινιακή Αρχή, με επικεφαλής τον πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς, δεν πρέπει να αντικαταστήσει τη Χαμάς ως κυρίαρχη οντότητα στη Γάζα.

Με βάση αυτά, ο Γιακόφ Κατς, συνεργάτης στο Ινστιτούτο Εβραϊκής Πολιτικής, εκτιμάει ότι το Ισραήλ έχει μπροστά του τρεις, ατελείς, εναλλακτικές:

• Να διατηρήσει τον πλήρη έλεγχο στη Λωρίδα της Γάζας, όχι μόνο όσον αφορά την ασφάλεια. Βέβαια για τις ΗΠΑ είναι «κόκκινη» γραμμή» η ισραηλινή κατοχή του θύλακα. Πάντως το Ισραήλ έχει δηλώσει ότι δεν επιθυμεί μόνιμη παρουσία στον παλαιστινιακό θύλακα, κάτι που δεν απορρίπτουν, ωστόσο, οι πιο ριζοσπαστικοί δεξιοί θρησκευτικοί κύκλοι.
• Να διατηρήσει τον έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας και να περιμένει τη σύσταση μιας πολυεθνικής δύναμης που θα καλύψει το κενό στην εξουσία μόλις αποχωρήσει. Αυτή η περίπτωση θα έμοιαζε με την ειρηνευτική δύναμη των Ηνωμένων Εθνών στο νότιο Λίβανο, η οποία υποτίθεται ότι θα εμπόδιζε τη Χεζμπολάχ να αναπτύξει τις δυνάμεις της στην περιοχή κοντά στα ισραηλινά σύνορα, αλλά στην πραγματικότητα απέτυχε.

Αυτή τη φορά, το Ισραήλ ελπίζει να δει μια πρωτοβουλία Εμιράτων-Σαουδικής Αραβίας υπό την ηγεσία των Αμερικανών που θα εισέλθει στη Γάζα, θα δημιουργήσει κάποιο είδος πολιτικής ηγεσίας για να επιβλέπει την ανοικοδόμηση της Λωρίδας της Γάζας ενώ θα συνεργάζεται με το Ισραήλ για να αποτρέψει τον επανεξοπλισμό και την επανασύσταση της Χαμάς.

Δεδομένου ότι ούτε μία αραβική κυβέρνηση δεν έχει προσφέρει στους κατοίκους της Γάζας να μετεγκατασταθούν προσωρινά στις χώρες τους μέχρι να τελειώσει ο πόλεμος, γιατί να είναι διατεθειμένοι να αναλάβουν τα ηνία ολόκληρου του θύλακα, διερωτάται ο Κατς.

• Η τρίτη επιλογή, που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ, περιλαμβάνει την αναδιάταξη της Παλαιστινιακής Αρχής στη Γάζα μετά τη σύγκρουση. Αυτή η λύση είναι σύμφωνη με τη δέσμευση της κυβέρνησης Μπάιντεν για μια λύση δύο κρατών, παρά τον σκεπτικισμό του Ισραήλ σχετικά με την άμεση επίλυση της μακροχρόνιας σύγκρουσης με τους Παλαιστίνιους.

Ενώ αυτή η επιλογή απαλλάσσει το Ισραήλ από τις άμεσες πολιτικές ευθύνες, θα ενισχύσει την παγκόσμια θέση του Αμπάς ως ηγέτη και των δύο εδαφών που διεκδικούν οι Παλαιστίνιοι—της Δυτικής Όχθης και της Γάζας, διαπιστώνει ο Κατς, εκτιμώντας ότι ο Νετανιάχου, που απορρίπτει ένθερμα την ίδρυση ενός παλαιστινιακού κράτους, είναι απίθανο να υποστηρίξει αυτό το σενάριο.

Παραμερίζοντας την πολιτική συνιστώσα, για το Ισραήλ αυτή η επιλογή είναι κάπως ελκυστική, σχολιάζει ο αναλυτής. Το πλεονέκτημα, όπως αναφέρει, είναι ότι το Ισραήλ δεν χρειάζεται να επιβλέπει την καθημερινή ζωή των πολιτών — τη διαχείριση των λυμάτων, τη συλλογή σκουπιδιών, το εκπαιδευτικό σύστημα και τη συλλογή φόρων. Όλα αυτά μπορούν να γίνουν από την Παλαιστινιακή Αρχή.

Θα μπορούσε επίσης, συνεχίζει, το μοντέλο που θα υιοθετηθεί να μοιάζει με την κατάσταση που ισχύει στη Δυτική Όχθη, όπου η Παλαιστινιακή Αρχή ελέγχει τη ζωή των Παλαιστινίων αμάχων, αλλά το Ισραήλ μπορεί να εισέλθει στις παλαιστινιακές περιοχές όταν κρίνει ότι χρειάζεται, για να συλλάβει υπόπτους για τρομοκρατία και να σταματήσει τις επιθέσεις όταν είναι ακόμη στα αρχικά τους στάδια.

Ωστόσο, για να υλοποιηθεί αυτή η επιλογή, τονίζει ο Κατς, ο Αμπάς πρέπει να δεσμευτεί για ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, να αντιμετωπιστεί η διαφθορά και η αναποτελεσματική ηγεσία εντός των θεσμών της Παλαιστινιακής Αρχής.

Ναυτεμπορική με πληροφορίες από Newsweek