Η Ινδία αναδύεται ως παγκόσμιος ηγέτης στην προώθηση και εφαρμογή της μετάβασης από τη γραμμική στην κυκλική οικονομία.

Για τις αναδυόμενες οικονομίες της αγοράς, η σύγχρονη αναπτυξιακή δυσκολία είναι να υποστηρίξει την ανάπτυξη με συμμετοχικότητα, προστατεύοντας παράλληλα το περιβάλλον και δημιουργώντας πολιτικές προσανατολισμένες στη δράση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Ο ΟΗΕ, μέσω της Ατζέντας 2030, εξέφρασε αυτή την ανησυχία προωθώντας τις πρακτικές μιας κυκλικής οικονομίας, που προβλέπονται στον στόχο 12 (βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή), τον στόχο 13 (κλιματική αλλαγή) και τον στόχο 8 (για την οικονομική ανάπτυξη), μεταξύ άλλων. Σε αντίθεση με τα δημοφιλή σχέδια οικονομικής ανάπτυξης, τα οποία είναι κυρίως γραμμικά στην εκτέλεσή τους, το μοντέλο κυκλικής οικονομίας είναι εξαιρετικά πολυδιάστατο και χωρίς αποκλεισμούς. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το μοντέλο κυκλικής οικονομίας δεν περιλαμβάνει εξωτερικές επιπτώσεις, όπως η ρύπανση και τα απόβλητα στον εγγενή σχεδιασμό του και, ως εκ τούτου, η εστίαση είναι στην επέκταση του κύκλου ζωής των προϊόντων.

^{Μια τυπική διαδικασία παραγωγής και κατανάλωσης δημιουργεί εγγενώς αρνητικές εξωτερικές επιπτώσεις για διάφορους ενδιαφερόμενους, αυξάνοντας το κόστος για τα άτομα, τις επιχειρήσεις και το περιβάλλον. Αντίθετα, το μοντέλο της κυκλικής οικονομίας βασίζεται στις πρακτικές της κοινής χρήσης, της μίσθωσης, της επαναχρησιμοποίησης, της επισκευής, της ανακαίνισης και της ανακύκλωσης[1]}, ελαχιστοποιώντας και εξαλείφοντας τις αποτυχίες της αγοράς των αρνητικών εξωτερικών επιπτώσεων. Αν και η ιδέα ακούγεται πολύ καλή, το κύριο μέλημα έγκειται στη μετάβαση της οικονομίας από ένα γραμμικό πρότυπο κατανάλωσης και παραγωγής σε ένα κυκλικό, ιδιαίτερα για τα αναπτυσσόμενα έθνη που αγωνίζονται να επιτύχουν ισορροπία μεταξύ ανάπτυξης και βιωσιμότητας.

Σε αυτό το πλαίσιο, μεταξύ του Παγκόσμιου Νότου, η Ινδία αναδύεται γρήγορα ως το πρόσωπο αφίσας του μοντέλου κυκλικής οικονομίας, χρησιμοποιώντας μια αποκαταστατική προσέγγιση στην παραγωγή και την κατανάλωση με τον επανασχεδιασμό, την ανάκτηση και την επαναχρησιμοποίηση προϊόντων και υλικών και τον περιορισμό της αναποτελεσματικής χρήσης των πόρων.

Όταν λέμε οικονομία, συνεπάγεται εννοιολογικά τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων, είτε παραγωγών, καταναλωτών, χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων είτε του κράτους. Κατανοώντας αυτό, η Ινδία έχει υιοθετήσει μια προσέγγιση πολλών ενδιαφερομένων, όπου όλοι ενθαρρύνονται να είναι ενεργοί συμμετέχοντες και όχι παθητικοί αποδέκτες στην επίτευξη περιβαλλοντικής βιωσιμότητας. Ο στόχος είναι να φέρει μεταρρυθμίσεις τόσο στην πλευρά της ζήτησης όσο και στην πλευρά της προσφοράς της οικονομίας, αντιμετωπίζοντας έτσι τα ζητήματα στο μοντέλο “λήψη-παραγωγή-απόβλητα” σε όλους τους ενδιαφερόμενους.

Αυτό είναι όπου η Ινδία έχει αναδειχθεί στην πρώτη γραμμή μεταξύ των αναπτυσσόμενων χωρών. Από την πλευρά της παραγωγής, η Ινδία ενθαρρύνει προληπτικά τις επιχειρήσεις και χαιρετίζει τις επενδύσεις που υποστηρίζουν επιχειρηματικά μοντέλα κυκλικής οικονομίας. Για τους επενδυτές, η Ινδία έχει γίνει ένας σημαντικός στόχος καθώς προσφέρει μια ταχύτερη και ευέλικτη μετάβαση σε βιώσιμες πρακτικές παραγωγής, σε αντίθεση με τις ανεπτυγμένες αγορές, όπου η γραμμική διαδικασία είναι άκαμπτη και το κόστος μεταγωγής είναι υψηλό. Ένα διάσημο παράδειγμα της Ινδίας Inc.η δέσμευση του Ομίλου για την κυκλική οικονομία είναι η συνεργασία των πρωτοβουλιών του Ομίλου Aditya Birla στη βιομηχανία βωξίτη εντός των ορίων του οργανισμού του. Για να αξιοποιήσει τα υποπροϊόντα της διύλισης βωξίτη, η Hindalco του Ομίλου Aditya Birla συνεργάστηκε με τη θυγατρική του Ομίλου Ultratech Cement για να χρησιμοποιήσει το υπόλειμμα ως εισροή στη διαδικασία παραγωγής τσιμέντου ^[2].  Όσο για την αναφορά του FICCI (σ.σ. Ομοσπονδία Ινδικών Επιμελητηρίων Εμπορίου και Βιομηχανίας) ’^[3], περίπου το 97% των ηγετών από μεγάλες εταιρείες 100 στην Ινδία δεσμεύονται να συνδέσουν τους στόχους βιωσιμότητας με τις οικονομικές τους επιδόσεις. Οι περισσότερες εταιρείες υιοθετούν αντικείμενα κυκλικής οικονομίας μέσω της ανακυκλοφορίας προϊόντων/υπηρεσιών, των απόλυτων στόχων μείωσης της κατανάλωσης και της χρήσης μη παρθένων / βιώσιμων υλικών, μεταξύ άλλων.

^{Κατά τη διάρκεια της Προεδρίας των G20, η Ινδία τόνισε τέσσερις σημαντικές αρχές: κυκλική οικονομία στον τομέα του χάλυβα, Εκτεταμένη Ευθύνη του Παραγωγού (EPR), κυκλική οικονομία και δημιουργία ενός συνασπισμού βιομηχανίας αποδοτικότητας πόρων και κυκλικής οικονομίας υπό την ηγεσία της βιομηχανίας. Στο πλαίσιο της EPR, η Ινδία έχει αποφασίσει για την αειφόρο ανάπτυξη και την κυκλική οικονομία ενθαρρύνοντας την αντικατάσταση της χρήσης φυσικών πόρων με πολύτιμα απόβλητα. Από την πλευρά της πολιτικής, μέσω της EPR, η Ινδία σκοπεύει να καταστήσει τους παραγωγούς υπεύθυνους για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των προϊόντων τους καθ ‘ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους, να προωθήσει την καλύτερη διαχείριση των αποβλήτων και να μειώσει την επιβάρυνση των Δήμων. Στην περίπτωση των πλαστικών συσκευασιών, η κυβέρνηση έχει παράσχει ένα πλαίσιο για την ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας των πλαστικών απορριμμάτων συσκευασίας και την ανάπτυξη νέων εναλλακτικών λύσεων έναντι των πλαστικών. Δίνει επίσης έμφαση στην επαναχρησιμοποίηση άκαμπτων πλαστικών υλικών συσκευασίας και επιβάλλει τη συνταγογράφηση ενός ελάχιστου επιπέδου ανακύκλωσης πλαστικών απορριμμάτων συσκευασίας[4]}.

Πρόσφατα, τον Δεκέμβριο του 2023, η Ινδία συνέταξε έναν χάρτη πορείας για τη μείωση των πλαστικών αποβλήτων στη χώρα, σε συνεργασία με αυστραλιανά ερευνητικά ιδρύματα, για την προώθηση εταιρικών σχέσεων έρευνας και βιομηχανίας για τη μετάβαση της Ινδίας σε μια κυκλική οικονομία στον τομέα των πλαστικών^[5]. Η κυβέρνηση έκανε ένα βήμα κυκλικής οικονομίας (CECell) στο Think tank της, το NITI Aayog, το 2022, εστιάζοντας σε Τομεακά Σχέδια Δράσης για την κυκλική οικονομία^[6].

^{Σε διεθνές επίπεδο, η Ινδία έχει σταθεί υποδειγματική στις πρωτοβουλίες της, αποτελώντας σημαντικό μέρος της παγκόσμιας συμμετοχής με τη διεθνή ηλιακή Συμμαχία (ISA), τον Συνασπισμό για την ανθεκτική σε καταστροφές υποδομή (CDRI), τη δημιουργία LeadIT, την υποδομή για ανθεκτικά νησιωτικά κράτη (IRIS) και τη Συμμαχία Big Cat, μεταξύ άλλων[7]}.

^{Όχι μόνο η πλευρά της προσφοράς, η Ινδία ενθαρρύνει επίσης τους ενδιαφερόμενους από την πλευρά της ζήτησης να συμμετέχουν ενεργά στην ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας. Για να μπορέσουν τα άτομα, η έκκληση του Πρωθυπουργού για την αποστολή LIFE – τρόπου ζωής για το περιβάλλον, είναι μια ανθρωποκεντρική, προσανατολισμένη στη δράση προσέγγιση. Όπως και οι παραγωγοί, κάνει τους πολίτες να λαμβάνουν υπόψη τις επιλογές τους, αποθαρρύνοντας την κουλτούρα των απορριμμάτων, αυξάνοντας την ευαισθητοποίηση των καταναλωτών σχετικά με τα προβλήματα της παραγωγής αποβλήτων και μειώνοντας τα περιβαλλοντικά αποτυπώματα. To LIFE ζωή έχει γίνει ένα παγκόσμιο μαζικό κίνημα υπό την ηγεσία της Ινδίας[8]}  που προωθεί περιβαλλοντικά συνειδητές και φιλο-φυτικές επιλογές. Ζητεί την αναθεώρηση βιώσιμων παραδοσιακών πρακτικών που έχουν τις ρίζες τους στον αυτόχθονο πολιτισμό και τις αξίες. Αυτό είναι όπου τα έθνη του Παγκόσμιου Νότου από την Αφρική και τη Νότια Ασία επωφελούνται, επανεξετάζοντας τις παραδοσιακές βιώσιμες πρακτικές τους και ανταλλάσσοντας παραδοσιακές πρακτικές κυκλικής οικονομίας των αυτόχθονων κοινοτήτων σε ολόκληρο τον παγκόσμιο Νότο. Με την αλλαγή του τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι απαιτούν εμπορεύματα, ο στόχος είναι να τεθεί σε κίνηση μια προσέγγιση από τη βάση προς την κορυφή, όπου οι ατομικές απαιτήσεις για προϊόντα φιλικά προς το περιβάλλον πείθουν τις βιομηχανίες και τις κυβερνήσεις να αλλάξουν τα πρότυπά τους και να υιοθετήσουν μοντέλα παραγωγής και διαμόρφωσης πολιτικής χωρίς αποκλεισμούς και πιο πράσινα. Με λίγα λόγια, δεδομένης της αυξανόμενης σημασίας της οικονομικής, πολιτιστικής και διπλωματικής παρουσίας της Ινδίας διεθνώς, έχει, μέσω των προσπαθειών της, αποκτήσει ένα ξεχωριστό καθεστώς ως παγκόσμιος ηγέτης στις πρακτικές βιωσιμότητας. Η Ινδία έχει δεσμευτεί να επιτύχει την Ατζέντα 2030 και να υιοθετήσει γρήγορα ανθεκτικές πρακτικές κυκλικής οικονομίας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η Ινδία αναμένεται να αποκομίσει ετήσια οφέλη ύψους 624 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ μειώνοντας τις αρνητικές εξωτερικές επιπτώσεις αγκαλιάζοντας την κυκλική οικονομία έως το 2050^[9]. Έτσι, το εξελισσόμενο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας της Ινδίας έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία για τον παγκόσμιο Νότο^[10], ενώ η Ινδία αναδύεται ως παγκόσμιος ηγέτης στην προώθηση και εφαρμογή της μετάβασης από τη γραμμική στην κυκλική οικονομία.

^[1] https://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/economy/20151201STO05603/circular-economy-definition-importance-and-benefits#:~:text=The%20circular%20economy%20is%20a,cycle%20of%20products%20is%20extended.

^[2] https://www.cnbctv18.com/economy/why-circular-economy-is-imperative-for-businesses-in-india-anirban-mukherjee-bcg-17929111.htm

^[3] https://www.ficcices.in/Ficci_Accenture_CES_REPORT_2022.pdf

^[4] https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=1799170

^[5] https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=1983269

^[6] https://www.niti.gov.in/circular-economy-cell

^[7] https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=1984434

^[8] https://missionlife-moefcc.nic.in/

^[9] https://www.ibef.org/blogs/circular-economy-for-sustainable-development-in-india

^[10] https://theprint.in/ani-press-releases/india-circular-economy-forum-featured-journey-from-waste-to-wealth-india-leading-the-global-south/1654185/

ΠΗΓΗ: Financial Post