Ψάχνοντας κατά τακτά χρονικά διαστήματα φωτογραφίες από το αρχείο μου για το Εθνικό Συμβούλιο και βλέποντας ποιοι παρίστανται σ’ αυτές, δεν σας κρύβω ότι πολλές φορές διερωτήθηκα εάν χρειάζεται ως θεσμός να συνεχίσει να λειτουργεί και πόσο άραγε σοβαρό μπορεί να θεωρείται ένα τέτοιο συμβουλευτικό σώμα. Πολλές ήταν οι φορές που τα ίδια τα κόμματα φρόντισαν με τα άτομα που έστελναν σε συνεδρίες, όχι απλώς να το υποβαθμίσουν αλλά και να το εξευτελίσουν.  

Το Εθνικό Συμβούλιο συστάθηκε από τον Πρόεδρο Μακάριο μετά τα τραγικά γεγονότα του 1974 και σ’ αυτό συμμετείχε η τότε πολιτική ηγεσία: Εζεκίας Παπαϊωάννου, Γλαύκος Κληρίδης, Σπύρος Κυπριανού και Βάσος Λυσσαρίδης. Κάποιοι (σε μεταγενέστερο στάδιο) υποστήριζαν πως το έκανε αυτό ο Μακάριος προκειμένου να καταστήσει συνυπεύθυνους όλους για τις αποφάσεις που λάμβανε. Μπορεί να ήταν και έτσι. Σε κάθε περίπτωση, και υπό τα δεδομένα της τότε εποχής, το Εθνικό Συμβούλιο λειτουργούσε και υποστηρικτικά στο να περάσει ένα θετικό μήνυμα προς την διχασμένη κυπριακή κοινωνία. Είτε τους άκουε ο Μακάριος, είτε όχι, το σημαντικό στην προκειμένη περίπτωση είναι πως διεξαγόταν μια συζήτηση, αντάλλαζαν απόψεις και μέσω αυτή της οδού λαμβάνονταν κάποιες αποφάσεις.

Σε κατοπινό στάδιο, από επόμενους Προέδρους της Δημοκρατίας, η συμμετοχή διευρύνθηκε ώστε εκτός από τους αρχηγούς των κομμάτων να παρίστανται και οι υπ’ αριθμό 2 στην κομματική ηγεσία. Περισσότερα άτομα, περισσότερες ιδέες και απόψεις. Όχι κι άσχημα για τη δημοκρατία!

Είχε όμως, στην πορεία των χρόνων, και τα αρνητικά του σημεία ιδιαίτερα όταν στα επόμενα χρόνια έφυγαν από το προσκήνιο οι ιστορικοί ηγέτες των κομμάτων και ήρθαν οι νεότερες γενιές. Υπήρξαν περιπτώσεις όπου το Εθνικό Συμβούλιο λειτούργησε ως όχημα προκειμένου να πληγούν πολιτικοί αντίπαλοι, με διαρροές θέσεων ή απόψεων που εκφράστηκαν στη διάρκεια μιας συνεδρίας. Ενίοτε χρησιμοποιήθηκε και για εξυπηρέτηση κομματικών παιγνίων μέσα από αποφάσεις διεύρυνσης του σώματος.

Παρ’ όλα ταύτα – και δεν έχει σημασία τί πιστεύω εγώ ή εσείς – ως θεσμός συνεχίζει μέχρι και σήμερα να υφίσταται και να μην έχει καταργηθεί. Και αποδείχθηκε σε κρίσιμες φάσεις των εξελίξεων για το Κυπριακό πως ήταν ένα χρήσιμο εργαλείο για όλους τους Προέδρους της Δημοκρατίας. Γιατί σε καθοριστικές στιγμές των εξελίξεων του Κυπριακού φάνηκε πόσο σημαντική είναι η συμμετοχή της πολιτικής ηγεσίας στο σύνολό της. Η ανταλλαγή απόψεων ανάμεσα βοήθησε σε καλύτερα συμπεράσματα ή να ληφθούν συγκεκριμένες αποφάσεις. Γιατί σ’ ένα σώμα, όπως το Εθνικό Συμβούλιο, δεν έχουν όλοι την ίδια άποψη και δεν προσεγγίζουν όλοι από την ίδια οπτική γωνία τα ζητήματα. Πολλές φορές οι τοποθετήσεις εντός του Εθνικού Συμβουλίου συνέβαλλαν και στο να έχει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μια καθαρή εικόνα και για τις παρεμβάσεις που γίνονταν στο παρασκήνιο από διάφορους τρίτους.

Τα τελευταία 24ωρα επανήλθε στο προσκήνιο μια νέα συζήτηση ως προς την ανάγκη σύγκλησης του Εθνικού Συμβουλίου. Δημοκρατικός Συναγερμός και ΑΚΕΛ επιμένουν πως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα πρέπει να συγκαλέσει το Εθνικό Συμβούλιο για να το ενημερώσει για τις τρέχουσες εξελίξεις στο Κυπριακό. Για την Πύλα, τον Άγιο Δομέτιο, για την «πρόσκληση» του Ερντογάν να πάει στην Άγκυρα κλπ. Από τον Λόφο τους απαντούν πως το Εθνικό Συμβούλιο θα συνέλθει ότι υπάρχουν εξελίξεις στο Κυπριακό. Εν ολίγοις, ο Πρόεδρος θέλει να ανακοινωθεί και ο διορισμός της νέας απεσταλμένης του ΓΓ ΟΗΕ ώστε να έχει και κάτι να τους πει. Να τους δείξει κάποια επιτυχία!

Από το Λόφο διαμήνυσαν προς την πολιτική ηγεσία πως όποιος θέλει ενημέρωση να πάρει τηλέφωνο και θα ενημερωθεί. Αυτή δεν είναι και η πλέον σωστή προσέγγιση από μέρους της Προεδρίας της Δημοκρατίας. Αν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κρίνει πως δεν χρειάζεται ο θεσμός του Εθνικού Συμβουλίου τότε μπορεί να τον καταργήσει και να αφήσει την ενημέρωση της πολιτικής ηγεσίας σε επίπεδο χωριστών επαφών στο προεδρικό γραφείο. Θα πρέπει όμως να επιμετρήσει και το κόστος της κατάργησης του θεσμού του Εθνικού Συμβουλίου. Να προχωρήσει δηλαδή μόνος του στη διαχείριση του Κυπριακού…

* Στη φωτογραφία συνεδρία του Εθνικού Συμβουλίου επί Προεδρίας Γιώργου Βασιλείου, όταν συμμετείχαν εκτός από τους αρχηγούς των κομμάτων και οι δεύτεροι στην κομματική ηγεσία.

Φιλελεύθερος