Τις δυσκολίες που συνάντησε για τη συγγραφή του λεξικού της μητρικής του γλώσσας, των Ρωμαίικων, όπως τα αποκαλούν οι Ελληνόφωνου του Πόντου, των εκδοτικών του έργων στην ποντιακή, περιέγραψε ο ακούραστος ερευνητής και συγγραφέας, που γεννήθηκε στο ελληνόφωνο χωριό Ώτσενα (Ώκενα) του Όφεως στην Τραπεζούνταν του Πόντου, και ζει στην Αττική, Βαχίτ Τουρσούν (Vahit Tursun), σε μία συναισθηματικά φορτισμένη εκδήλωση που πραγματοποίησαν από κοινού τα σωματεία, Δράσης «Νίκος Καπετανίδης» και ο Ποντιακός Πολιτιστικός Σύλλογος Νικόπολης Θεσσαλονίκης «Φίλων Κτενίδης», το βράδυ του Σαββάτου 11 Νοεμβρίου 2023 σε αίθουσα ξενοδοχείου στη Βορειοδυτική Θεσσαλονίκη.

Ο Βαχίτ Τουρσούν, η Αρχοντούλα Κωνσταντινίδου και ο Αιμίλιος Σαπρανίδης

Ομιλητές της εκδήλωσης ήταν ο Vahit Tursun, συγγραφέας και η Αρχοντούλα Κωνσταντινίδου, Φιλόλογος – Πιστοποιημένη Εκπαιδεύτρια Ποντιακής Διαλέκτου, Υποψήφια Διδάκτορας Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδας, ενώ συντονιστής ήταν ο Αιμίλιος Σαπρανίδης, δημοσιογράφος ΕΡΤ 3, στην αφήγηση ο Γιώργος Συμεωνίδης, ηθοποιός – σκηνοθέτης και στη λύρα Δημήτρης Ξενιτόπουλος.

Στη διάρκεια της εκδήλωσης παρουσιάστηκαν τα δύο βιβλία του Vahit Tursun, που έχουν ως τίτλο: Romeika – Türkçe Sözlük, Ρωμέικο -Τουρκικό Λεξικό εκδόσεις Heyamola, 2019, στην Κωνσταντινούπολη και Romeika – Edebiyat, Gramer Bilgileri ve Ağızlar Arası Karşılaştırma, Ρωμέικα – Λογοτεχνία, Γραμματικές Πληροφορίες και Συγκρίσεις μεταξύ Διαλέκτων.

Ο Χάρης Σιδηρόπουλος και ο Γεώργιος Γεωργιάδης

Τους συμμετέχοντες στην εκδήλωση καλωσόρισαν εκ μέρους των δυοργανωτών των σωματείων, Νίκος Καπετανίδης και Φίλων Κτενίδης Νικοπόλεως οι πρόεδροι Γεώργιος Γεωργιάδης και Χάρης Σιδηρόπουλος.

Η Αρχοντούλα Κωνσταντινίδου

Η Αρχοντούλα Κωνσταντινίδου

Στην ομιλία της η Αρχοντούλα Κωνσταντινίδου, παρουσίασε τα δύο βιβλία του Βαχίτ Τουρσούν, επισημαίνοντας πως είναι ένα επίγευγμα που πραγματοποιήθηκε από έναν κυνηγό των λέξεων των κατοίκων του τόπου που γεννήθηκε και ήταν η μητρική του γλώσσα μέχρι να πάει στο δημοτικό και πως αυτό είναι ένας άθλος από έναν άνθρωπο ο οποίος ήθελε να προσφέρει ως παρακαταθήκη στις σύγχρονες και στις επόμενες γενιές για να μη χαθεί η γλώσσα του και των προγόνων του που επέζησε για περισσότερο από 3000 χρόνια.

Ο Βαχίτ Τουρσούν

Ο Βαχίτ Τουρσούν

Ο συγγραφέας των δύο σημαντικών και πρωτότυπων βιβλίων, Βαχίτ Τουρσούν αναφέρθηκε σε μια από καρδιάς εξομολόγηση για την τιτάνια προσπάθεια του επί 30 χρόνια με αμέτρητες προσωπικές δυσκολίες, προβλήματα με το Τουρκικό καθεστώς, αλλά και την αδιαφορία της Αθήνας να δημιουργήσει από το μηδέν την Κιβωτό της Διάσωσης του τοπικού γλωσσικού πλούτου της Τραπεζούντας και της εκεί γλώσσας των γηγενών Τραπεζουντίων. Γιατί αυτή η γλώσσα έπρεπε να καταγραφεί και εάν κάποτε χαθεί να θυμίζει ότι είναι ελληνική και έχει πορεία χιλιάδων χρόνων στον τόπο που γεννήθηκε, έζησε και μεγαλούργησε.

Μια γλώσσα αρχαϊκά Ελληνική με πλήθος στοιχείων αδιάκοπης επί 3000 χρόνια επιμονής να βρίσκεται στα χείλη των ανθρώπων στα χωριά και βουνά της Τραπεζούντας που τώρα όμως φθίνει και φυλοροεί.

Όπως είπε ο Βαχίτ Τουρσούν «Το Ρωμέικο – Τουρκικό Λεξικό είναι ένα ιστορικό λεξικό που έχει εκδοθεί για πρώτη φορά μετά από χιλιάδες χρόνια στον τόπο που έχουν αναπτυχθεί τα Ποντιακά. Αποτελείται από 590 σελίδες και περιέχει 14.400 λέξεις και 8.500 διάφορες φράσεις που αφορούν την καθημερινότητα του Ελληνόφωνου πληθυσμού. Δηλαδή δίνει αρκετές πληροφορίες για τον Ποντιακό πολιτισμό του τόπου που δεν έχουν καταγραφεί ποτέ πουθενά. Επίσης περιέχει τουλάχιστον 4.000 – 5.000 λέξεις που για πρώτη φορά έχουν καταγραφεί. Δηλαδή δεν τις περιέχουν τα υπάρχοντα Νεοελληνικά και Ποντιακά λεξικά. Άρα, το λεξικό αυτό, έρχεται και συμπληρώνει αυτές τις λέξεις σε όλη την Ελληνική γλώσσα.

Οι λέξεις αυτές, είναι παραγόμενες, σε μεγάλο μέρος τους από σύνθετες λέξεις, οι οποίες δεν παράχθηκαν πάνω στο τραπέζι όπως χιλιάδες νεοελληνικές λέξεις αλλά παράχθηκαν μέσα από τη φύση και γενικά μέσα από τη ζωή. Για παράδειγμα, η χλωρίδα περιέχει τουλάχιστον 5.000 λέξεις. Όλες αυτές τις λέξεις δεν τις έχω περάσει στο λεξικό αλλά έδωσα το σύστημα παραγωγής τους. Αν πάρουμε για παράδειγμα την Οξυά, θα παράγουμε τις παρακάτω λέξεις: Οξόξυλο, οξόκορμο, οξοκούταλο, οξόκλαδο, οξόφυλλο, οξόγλεπο, οξοκούκουτσο, οξόρριζο κ.λπ.

Αν πάρουμε όλη τη χλωρίδα, θα παράγουμε χιλιάδες όπως τις παρακάτω λέξεις: Οξωτή, αχαντωτή, φτερωτή, αλεξανδρωτή, κομαρωτή, τσιφηνωτή, κ.λπ.

Εκτός αυτές τις λέξεις, υπάρχουν και άλλες σύνθετες λέξεις όπως, χοντροκοίλης, ζαροπόδαρος, κρεπομήτης, προβάτωμα (Μερικώς συννεφιασμένος ουρανός), χιαφοκόπαλο, δρομόχειλια, ορμοχείλια, ποταμόχειλα».

Ο Γιώργος Συμεωνίδης και Δημήτρης Ξενιτόπουλος

Την εκδήλωση ομόρφυνε η παρουσία των καλλιτεχνών Γιώργου Συμεωνίδη και Δημήτρη Ξενιτόπουλου στην αφήγηση κειμένων του Βαχίτ Τουρσούν και στην λύρα συγκινώντας τον ίδιο και το κοινό.

Ο Αλκίνοος Βλαχόπουλος

Σημαντική στιγμή ήταν ο χαιρετισμός του υποτρόφου Νίκος Καπετανίδης Αλκίνοου Βλαχόπουλου ο οποίος μίλησε με θερμά λόγια για την οργάνωση και την συνεργασία του με το σωματείο Δράσης Νίκος Καπετανίδης.

Ο Ξενής Ξενοφώντος

Στην έκπληξη της βραδιάς ο Ξένης Ξενοφώντος πρόεδρος του Ινστιτούτου Ελληνικού Πολιτισμού Κύπρου από την Λευκωσία ζήτησε τον λόγο και με μεγάλη χαρά και συγκίνηση υποσχέθηκε αυτή η εκδήλωση να επαναληφθεί σύντομα στην Κύπρο.

Η Χρύσα Αράπογλου

Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους η νέα Δήμαρχος Καλαμαριάς Χρύσα Αράπογλου που τόνισε ότι μαζί με το Σωματείο Δράσης Νίκος Καπετανίδης θα υπάρξουν παρεμβάσεις σημαντικές για τα θέματα αυτά σε κοινή συνεργασία.

Ο βουλευτής Νίκος Παπαδόπουλος του Δημοκρατικού Πατριωτικού Κινήματος ΝΙΚΗ. Μέλη του Δημοτικού συμβουλίου του Παύλου Μελά. Ο πρώην βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Θεσσαλονίκης Αλέξανδρος Τριανταφυλλίδης. Ο πρώην γενικός γραμματέας των υπουργείων Μακεδονίας – Θράκης και Αθλητισμού και τέως πρόερος της Ευξείνου Λέσχης Θεσσαλονίκης Γιώργος Λυσαρίδης. Μέλη και φίλοι Ποντιακών Οργανώσεων.

Η εκδήλωση προβλήθηκε απευθείας στο Διαδίκτυο με την χορηγία της PapMedia – epontos. Η παρουσίαση έγινε με την ευγενική υποστήριξη: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ, PapMedia, e-Pontos, Εύξεινος Πόντος, Πόρτα Ανοιχτή, Eordaia Gas, Flash tv με τον Κώστα Περτσινίδη και Τεχνικό Γραφείο, Ελισσαίου Σπυρίδη. Ηχητική κάλυψη Δαμιανός Ακριτίδης. Γραμματεία Απόστολος Κουγιουμτζίδης.

Με ανακοίνωσή τους, τα σωματεία Δράσης Νίκος Καπετανίδης και το σωματείο Φίλων Κτενίδης Νικοπόλεως, ευχαριστούν όλους τους χορηγούς και την διεύθυνση του Ξενοδοχείου Lazart για την εκτίμηση και ευγενική διάθεση συνεργασίας.

ΠΗΓΗ: Εύξεινος Πόντος