Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο βασικός πολιτικός του εταίρος, αρχηγός του Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος (MHP) και ηγέτης των Γκρίζων Λύκων, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, εξέφρασαν διαφορετικές απόψεις σχετικά με το “50% συν μία ψήφος” για την εκλογή του προέδρου, πυροδοτώντας μια συζήτηση για το μέλλον του προεδρικού συστήματος. 

Ο Ερντογάν είπε πρόσφατα ότι η Τουρκία πρέπει να εγκαταλείψει τον κανόνα του “50% συν μία ψήφο” γιατί “ωθεί σε συμμαχίες” και δημιουργεί πολιτική αστάθεια. Πρότεινε ότι ένα σύστημα όπου ο υποψήφιος που θα συγκεντρώσει τις περισσότερες ψήφους να εκλέγεται πρόεδρος, θα ήταν καταλληλότερο για την Τουρκία. Ο πρόεδρος αναφέρθηκε συγκεκριμένα στο αποκαλούμενο “Τραπέζι των Έξι”, μια συμμαχία των έξι κομμάτων της αντιπολίτευσης που αμφισβήτησε την παντοδυναμία του στις εκλογές του Μαΐου, προτού χάσουν σε δεύτερο γύρο. 

Ωστόσο, ο Μπαχτσελί δήλωσε σήμερα ότι ο κανόνας “50% συν μία ψήφος” πρέπει να διατηρηθεί και υπερασπίστηκε το προεδρικό σύστημα ως την καλύτερη επιλογή για την Τουρκία και εξέφρασε την αισιοδοξία ότι μπορούν να “βρουν κοινό έδαφος” με το AKP: “Η προσπάθεια να ανοίξει το ‘50% συν μία ψήφος’ προς συζήτηση είναι ξεκάθαρα επίθεση στη βούληση του λαού”, παρατήρησε κατά τη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος. “Εκείνοι που αισθάνονται άβολα με τον λαό να επιλέγει την κυβέρνηση με ψήφο χωρίς αποκλεισμούς είναι πρόθυμοι να κατακερματίσουν τη βούληση του λαού και να ελέγξουν εύκολα την Τουρκία. Δεν θα έχουν ποτέ τη δύναμη να το κάνουν”. 

Ο Μπαχτσελί υποστήριξε περαιτέρω ότι το “50% συν μία ψήφος” διασφαλίζει τη νομιμότητα και τη λογοδοσία του προέδρου και αποτρέπει τον κατακερματισμό του πολιτικού συστήματος. Ωστόσο, ο Μπαχτσελί παραδέχτηκε επίσης ότι οι δηλώσεις του Ερντογάν ήταν “συνεπείς και ουσιαστικές” λαμβάνοντας υπόψη την κατακερματισμένη δομή της πολιτικής και των συμμαχιών. Ωστόσο, τόνισε ότι οι δικές του απόψεις για αυτό το θέμα δεν έχουν αλλάξει.

Φυσικά δεν πρέπει να παροράται το γεγονός ότι σε όλη την πολιτική του πορεία και ιδιαιτέρως δίπλα στον Ερντογάν, ο Μπαχτσελί μιλούσε εναντίον κάποιας φράσης, ή κάποιας πρότασης του Τούρκου προέδρου, όταν είχε κάποια συγκεκριμένη ατζέντα επί αυτού ή επί άλλου θέματος και η αντίδρασή του ήταν μέθοδος πίεσης για να αποκτήσει αυτό που θέλει, όπως το γεγονός της απελευθέρωσης μαφιόζων από τις φυλακές, μεταξύ των οποίων και ο διαβόητος Αλαατίν Τσακιτζί. 

Ιστορικό

Ο κανόνας “50% συν μία ψήφος” εισήχθη το 2017, όταν η Τουρκία πέρασε σε προεδρικό σύστημα μέσω δημοψηφίσματος. Σύμφωνα με τον κανόνα, ένας υποψήφιος πρόεδρος πρέπει να συγκεντρώσει πάνω από το 50% των ψήφων στον πρώτο γύρο των εκλογών, διαφορετικά διεξάγεται δεύτερος γύρος μεταξύ των δύο υποψηφίων με τις περισσότερες ψήφους. 

Ο Ερντογάν κέρδισε τις προεδρικές εκλογές του 2018 με περίπου 52% των ψήφων, αλλά με την υποστήριξη του MHP, το οποίο σχημάτισε συμμαχία με το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP). Το MHP υπήρξε από τότε πιστός εταίρος του ΑΚΡ στο κοινοβούλιο και την κυβέρνηση. 

Ωστόσο, ορισμένοι παρατηρητές εκφράζουν την άποψη ότι ο Ερντογάν μπορεί να θέλει να αλλάξει τον κανόνα “50% συν μία ψήφο” για να μειώσει την εξάρτησή του από το MHP και να απευθύνει έκκληση σε μια ευρύτερη βάση ψηφοφόρων, καθώς έχει καταστεί εμφανές σε πλείστες περιπτώσεις, όπως αυτές του Τσακιτζί ή της συμμαχίας με το κόμμα της τουρκικής Χεζμπολάχ, ότι ο Ερντογάν άγεται και φέρεται από τον υπερήλικα, ακραίως εθνικιστή, πολιτικό του εταίρο.  

Από την άλλη πλευρά, ο Μπαχτσελί φυσικά και θέλει να διατηρήσει το “50% συν μία ψήφος” για να διασφαλίσει ότι ο Ερντογάν θα χρειάζεται τη στήριξή του για να κερδίσει τις εκλογές.

Πέτρος Κράνιας

ΠΗΓΗ: Capital.gr