Σκεπτικισμό προκαλεί η απόφαση της Κομισιόν να εγκρίνει την αποδέσμευση σχεδόν ενός δισ. ευρώ στην Ουγγαρία, τη στιγμή που η χώρα υπό την ηγεσία του Βίκτωρ Όρμπαν αντιμετωπίζει έντονη κριτική για τις παραβιάσεις του κράτους δικαίου.

Ειδικότερα, οι Βρυξέλλες ενέκριναν την Πέμπτη 23 Νοεμβρίου 2023 την αποδέσμευση 920 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της χώρας. Πρόκειται για κεφάλαια για τη στήριξη της μετάβασης από τα ορυκτά καύσιμα στο πλαίσιο του λεγόμενου RePowerEU.

Σημειώνεται ότι μέχρι σήμερα, όλα τα κονδύλια της ΕΕ που συνδέονται με το σχέδιο ανάκαμψης της Ουγγαρίας είχαν ανασταλεί λόγω ανησυχιών σχετικά με το κράτος δικαίου και τη δημοκρατική οπισθοδρόμηση στη χώρα.

Οι προκαταβολές των 920 εκατ. ευρώ, οι οποίες θα πραγματοποιηθούν σε δύο βήματα, εξακολουθούν να εξαρτώνται από το πράσινο φως των υπουργών Οικονομικών της ΕΕ. Αξιωματούχοι της ΕΕ δήλωσαν ότι το νέο σχέδιο ανάκαμψης της Ουγγαρίας αξίζει 10,4 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων 4,6 δισ. ευρώ στο κεφάλαιο RePowerEU. Μόλις εγκριθεί η απόφαση από το Συμβούλιο της ΕΕ, περίπου 90 εκατ. ευρώ θα εκταμιευθούν εντός δύο μηνών και τα υπόλοιπα 830 εκατ. ευρώ εντός ενός έτους.

Ωστόσο, φαίνεται ότι πίσω από την κίνηση αυτή της Κομισιόν ίσως υπάρχει μια βαθύτερη αιτία.

Αυτά τα κεφάλαια θα χρησιμοποιηθούν για τη βελτίωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας με την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών και την επένδυση στην ψηφιοποίηση των ενεργειακών εταιρειών, δήλωσαν αξιωματούχοι της ΕΕ.

Πέρα από τα 920 εκατ. ευρώ σε προχρηματοδότηση, η αποδέσμευση όλων των άλλων κεφαλαίων εξαρτάται από την επιτυχή εφαρμογή των 27 καθορισμένων κριτηρίων που καθόρισε η Κομισιόν για την κυβέρνηση της Ουγγαρίας για να ξεκλειδώσει τα κονδύλια για τη συνοχή και την ανάκαμψη από τον κορονοϊό. «Μόλις η Ουγγαρία υποβάλει το πρώτο της αίτημα πληρωμής [για κεφάλαια εκτός της προχρηματοδότησης], θα εξετάσουμε εάν έχουν εφαρμοστεί και τα 27 σούπερ βήματα. Καμία πληρωμή σε αυτό το στάδιο δεν θα γίνει εάν δεν έχουν επιτευχθεί όλα αυτά τα σούπερ ορόσημα», είπε επίσης ο εκπρόσωπος της Κομισιόν.

Το σκεπτικό της Κομισιόν

Παρά το γεγονός ότι η δέσμη αυτών προκαταβολών δεν συνδέεται με κανέναν όρο του κράτους δικαίου, η απόφαση έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις.

«Μεγάλο, μεγάλο λάθος», έγραψε ο Γερμανός ευρωβουλευτής των Πρασίνων Daniel Freund στο X, πρώην Twitter. «Κάθε σεντ των χρημάτων της ΕΕ θα πρέπει να καταβάλλεται υπό την προϋπόθεση του σεβασμού του κράτους δικαίου», δήλωσε η Βελγίδα ευρωβουλευτής του Renew Europe, Χίλντε Βότμανς.

Ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Charles Michel καλωσορίζουν τον Ούγγρο πρωθυπουργό Viktor Βίκτωρ Όρμπαν για τη συνάντηση των αρχηγών κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Καγκελαρία στο Βερολίνο, Γερμανία, 13 Νοεμβρίου 2023. (REUTERS/Fabrizio Bensch)

Σημειώνεται ότι την ίδια στιγμή στην Ουγγραρία πραγματοποιείται εκστρατεία για την ψήφιση νέου νόμου  για την «εθνική κυριαρχία» που για πολλούς θεωρείται «αυταρχικό εργαλείο» για να φιμώσει τις επικριτικές φωνές.

Έρχεται επίσης μετά τη συνάντηση του πρωθυπουργού Ορμπάν με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν στην Κίνα και την περίφημη φωτογραφία χειραψίας που επικρίθηκε έντονα στις Βρυξέλλες. Ωστόσο, η Κομισιόν είπε ότι μια τέτοια συνάντηση δεν είναι εκτός κανόνων της ΕΕ.

«Η λογική πίσω από αυτήν [την έγκριση αυτών των κονδυλίων] είναι η επείγουσα ανάγκη να προχωρήσουμε με τους στόχους του RePowerEU, δεδομένης της συνεχιζόμενης ενεργειακής κρίσης», δήλωσε εκπρόσωπος της Επιτροπής.

Ωστόσο, φαίνεται ότι πίσω από την κίνηση αυτή της Κομισιόν ίσως υπάρχει μια βαθύτερη αιτία.

Όπως αναφέρει ο EUοbserver, η κίνηση θεωρείται ευρέως ως μια προληπτική προσπάθεια της Κομισιόν να παρακάμψει το δικαίωμα αρνησικυρίας της Ουγγαρίας να εμποδίσει την πρόσθετη βοήθεια προς την Ουκρανία στο προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου.

Εξάλλου, πρόσφατα, οι Financial Times ανέφεραν για πρώτη φορά ότι ανώτεροι αξιωματούχοι της ΕΕ σκέφτονται την αποδέσμευση κεφαλαίων, εν μέρει για να πείσουν τη Βουδαπέστη να υποστηρίξει τη μακροπρόθεσμη υποστήριξη της ΕΕ στο Κίεβο στον πόλεμο κατά της Ρωσίας, εντάσσοντάς τη στον προϋπολογισμού της ΕΕ, κάτι στο οποίο αντιτάχθηκε ο Όρμπαν.

Υπενθυμίζεται ότι ο όσον αφορά και τις ενταξιακές συζητήσεις της Ουκρανίας ο Ούγγρος πρωθυπουργός έχει δείξει αποφασισμένος να ανατρέψει τα σχέδια της Ε.Ε.. «Η Ουκρανία δεν είναι σε καμία περίπτωση έτοιμη να μπει στην Ε.Ε.» ανέφερε αρχικά μιλώντας στο Ουγγρικό κρατικό ραδιόφωνο για να προσθέσει πως «οι ενταξιακές συνομιλίες δεν πρέπει να ξεκινήσουν» και να υπογραμμίσει πως αυτή «είναι η ξεκάθαρη ουγγρική θέση» γνωρίζοντας άριστα πως για να παρεθεί απόφαση απαιτεί ομοφωνία των «27» μελών του μπλοκ.

Ο ίδιος είχε μάλιστα σπεύσει να διευκρινίσει ότι η αντίδρασή του δεν σχετίζεται με τα παγωμένα κεφάλαια προς την χώρα του από την Ε.Ε.

Με πληροφορίες από Euobserver, Financial Times