Ομιλία του Πρωθυπουργού της Αρμενίας κ. Νικόλ Πασινιάν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Αξιότιμη κυρία Πρόεδρε του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου,

Αξιότιμα Μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου,

Αγαπητοί παρευρισκόμενοι,

Είναι μεγάλη τιμή για μένα να εκφωνώ από αυτό το υψηλό βήμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και σας ευχαριστώ για μια τέτοια ευκαιρία. Η Κυβέρνησή μας και ο λαός της Δημοκρατίας της Αρμενίας βλέπουν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ως έναν θεσμό που μίλησε και μιλά τη γλώσσα της αλήθειας κατά τη διάρκεια όλων των δοκιμασιών που έπληξαν τη Δημοκρατία της Αρμενίας και τους Αρμένιους του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Σας ευχαριστώ επίσης όλους για αυτό, επειδή η αλήθεια είναι δύναμη και κάθε φορά είχαμε ένα μερίδιο αυτής της δύναμης που σχηματίζεται από εσάς.

Τώρα συνηθίζεται να λέμε ότι η δημοκρατική Αρμενία περνά δύσκολες δοκιμασίες και αυτή είναι η αλήθεια. Είναι όμως εξίσου αλήθεια ότι η Αρμενική δημοκρατία περνάει δύσκολες δοκιμασίες. Και όμως η μεγαλύτερη αλήθεια είναι ότι η δημοκρατία στην Αρμενία περνάει από σκληρές δοκιμασίες, όχι μόνο η Δημοκρατία της Αρμενίας, αλλά η Δημοκρατία γενικότερα, επειδή μια σειρά γεγονότων που λαμβάνουν χώρα στη Δημοκρατία της Αρμενίας και σε διάφορα μέρη του κόσμου εγείρουν τα εξής ερώτηση: και μπορεί η Δημοκρατία να προσφέρει ασφάλεια, ειρήνη, ενότητα, ευημερία και ευτυχία;

Αλλά δεν ήρθα εδώ για να ρωτήσω, ήρθα εδώ για να απαντήσω, και η απάντησή μου είναι ένα κατηγορηματικό “Ναι”.

Πολλοί λένε ότι η Αρμενία υποφέρει σήμερα λόγω δημοκρατίας. Πρέπει όμως να τονίσω την πεποίθησή μου ότι η Δημοκρατία της Αρμενίας θα είχε απλώς παραλύσει από τις σε μεγάλο βαθμό αναπόφευκτες δοκιμασίες που της έπληξαν τα τελευταία χρόνια, θα είχε χάσει την ανεξαρτησία και την κυριαρχία της, εάν δεν ήταν δημοκρατική.

Αυτά μαρτυρούν τα γεγονότα του 2020-2021. Μετά την υπογραφή της Τριμερούς δήλωσης κατάπαυσης του πυρός στο τέλος του πολέμου των 44 ημερών, όταν οι κρατικοί θεσμοί της Αρμενίας έγιναν στόχος επιθέσεων από εξτρεμιστικές ομάδες, όταν η κοινωνία διχάστηκε και ήταν σε οργή, οι δημοκρατικά διαμορφωμένοι θεσμοί παρέμειναν σταθεροί στις θέσεις προστασίας του κράτους, μη παραβιάζοντας ταυτόχρονα καμία αρχή της δημοκρατίας. Η ελευθερία του λόγου και του να συνέρχεσθαι δεν περιορίστηκε στην Αρμενία. Δεν καταγράφηκαν περιπτώσεις δυσανάλογης χρήσης βίας και το κράτος δικαίου δεν υποτιμήθηκε.

Και παρά το γεγονός ότι συνεχίσαμε να έχουμε πλειοψηφία στη βουλή, για να ξεπεράσουμε την κοινωνικο-ψυχολογική κρίση που προκλήθηκε από τις σοβαρές συνέπειες του πολέμου, η κυρίαρχη δύναμη, το κόμμα «Συμβόλαιο Πολιτών», αποφάσισε να πάει σε πρόωρες βουλευτικές εκλογές και για το σκοπό αυτό παραιτήθηκα από τη θέση του Πρωθυπουργού και η Κυβέρνηση και η Βουλή διαλύθηκαν με την καθιερωμένη διαδικασία.

Στις 12 Μαΐου του 2021, δύο ημέρες μετά την έναρξη ισχύος της διάλυσης του Κοινοβουλίου, τα στρατεύματα του Αζερμπαϊτζάν παραβίασαν τα σύνορα με την Αρμενία, εισβάλλοντας σε βάθος έως και 4 χιλιομέτρων στο κυρίαρχο έδαφος της Αρμενίας, σε ένα τμήμα 100 χιλιομέτρων της συνοριακής γραμμής.

Σε αυτήν την κατάσταση, ο Οργανισμός Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας, ο οποίος θεωρείται το σύστημα ασφαλείας της Αρμενίας, και οι χώρες που έχουν διμερείς υποχρεώσεις ασφάλειας έναντι της Αρμενίας δεν μας βοήθησαν καθόλου.

Σκοπός αυτής της πρόκλησης, που έγινε πριν από τις βουλευτικές εκλογές, ήταν να ματαιώσει τις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές και να παραλύσει το κράτος της Αρμενίας, ή τουλάχιστον να σχηματίσει μια κυβέρνηση μαριονέτα. Αλλά σε αυτό το περιβάλλον, ο λαός της Αρμενίας μπόρεσε να υπερασπιστεί σταθερά την ανεξαρτησία, την κυριαρχία και τη δημοκρατία της Αρμενίας και διεξήχθησαν βουλευτικές εκλογές, οι οποίες αναγνωρίστηκαν διεθνώς ως ελεύθερες, δημοκρατικές, διαφανείς και ανταγωνιστικές.

Για πρώτη φορά στην ιστορία της Δημοκρατίας της Αρμενίας, οι εκλογές έγιναν τρόπος υπέρβασης της εσωτερικής κρίσης και όχι το αντίστροφο. Αυτή είναι η βασική διαφορά μεταξύ της Αρμενίας μετά και πριν από τη λαϊκή, μη βίαιη, βελούδινη επανάσταση του 2018. Εάν πριν από την επανάσταση, οι εκλογές συνήθως γίνονταν αιτία εσωτερικών κρίσεων λόγω της έλλειψης εμπιστοσύνης του κοινού στα αποτελέσματά τους, μετά την επανάσταση, οι εκλογές αποτρέπουν ή ξεπερνούν την κρίση, γιατί οι πολίτες έχουν όχι μόνο μια θεωρητική αλλά και μια πρακτική ευκαιρία να λάβουν αποφάσεις και να εφαρμόσουν αυτές τις αποφάσεις.

Από τη λαϊκή, μη βίαιη, βελούδινη επανάσταση του 2018, καμία εκλογή σε κανένα επίπεδο δεν έχει νοθευθεί στην Αρμενία, και αν πριν από 6 χρόνια οι άνθρωποι θα γελούσαν με τους ισχυρισμούς σχετικά με το δικαίωμά τους να σχηματίσουν κυβέρνηση μέσω εκλογών, τώρα θα δεν καταλαβαίνουν τι σημαίνει παραποίηση ή νοθεία των εκλογικών αποτελεσμάτων. Αυτό είναι που άλλαξε στη Δημοκρατία της Αρμενίας τα τελευταία 5 χρόνια.

Όμως, η δημοκρατία στην Αρμενία συνέχισε και συνεχίζει να δέχεται ισχυρά πλήγματα, τα οποία λειτουργούν με σχεδόν ακριβώς επαναλαμβανόμενη φόρμουλα: εξωτερική επιθετικότητα, μετά η αδράνεια των συμμάχων της Αρμενίας στον τομέα της ασφάλειας, στη συνέχεια απόπειρες χρήσης του πολέμου ή της ανθρωπιστικής κατάστασης ή της εξωτερικής απειλής ασφάλειας για να υπονομεύσει τη δημοκρατία και την κυριαρχία της Αρμενίας, η οποία εκφράζεται με την υποκίνηση εσωτερικής αστάθειας με υβριδικές τεχνολογίες που κατευθύνονται από εξωτερικές δυνάμεις.

Τέτοιες καταστάσεις είχαμε αρκετές φορές από το 2020, η μεγαλύτερη από τις οποίες ήταν η μεγάλης κλίμακας επίθεση του Αζερμπαϊτζάν στην Αρμενία στις 13 Σεπτεμβρίου 2022, η οποία οδήγησε στην κατοχή κυρίαρχων εδαφών της Αρμενίας.

Τα πιο πρόσφατα και πιο τραγικά περιστατικά αυτού του είδους σημειώθηκαν πολύ πρόσφατα, όταν το Αζερμπαϊτζάν, εκπληρώνοντας τη μακροχρόνια πολιτική της εθνοκάθαρσης, πραγματοποίησε μια μεγάλης κλίμακας επίθεση κατά του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Την εποχή που εκατοντάδες χιλιάδες Αρμένιοι κατέφυγαν από το Ναγκόρνο Καραμπάχ στη Δημοκρατία της Αρμενίας, οι σύμμαχοί μας στον τομέα της ασφάλειας, όχι μόνο δεν μας βοήθησαν, αλλά έκαναν και δημόσιες εκκλήσεις για αλλαγή εξουσίας στην Αρμενία, για την ανατροπή της δημοκρατικής Κυβέρνησης.

Αλλά ο λαός της Δημοκρατίας της Αρμενίας εδραιώθηκε για τη δική του ανεξαρτησία, κυριαρχία, δημοκρατία και μια άλλη συνωμοσία κατά του κράτους μας απέτυχε. Η Κυβέρνηση και ο λαός της Δημοκρατίας της Αρμενίας συνδύασαν τις προσπάθειες για να λύσουν το πρόβλημα της αποδοχής και στέγασης περισσότερων από 100.000 Αρμενίων που έπεσαν θύματα της εθνοκάθαρσης στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Και πρέπει να καταγράψω ότι το κάναμε με αξιοπρέπεια, που η διεθνής μας εταίροι παραδέχονται ότι δεν έχουν δει περίπτωση 100 χιλιάδες πρόσφυγες να εισέρχονται σε μια χώρα, σε μια εβδομάδα και η χώρα αυτή μπορεί να τους δεχτεί όλους, χωρίς να δημιουργήσει καταυλισμούς προσφύγων και σκηνών.

Το καταφέραμε χάρη στον Αρμενικό λαό και τη Δημοκρατία. Οι άνθρωποι, επειδή μερικές φορές ο κόσμος δεν περίμενε καν να δει τι θα κάνει η Κυβέρνηση. Ήταν αυτοί που παρείχαν στους αναγκαστικά εκτοπισμένους είδη πρώτης ανάγκης και μάλιστα προσωρινά καταφύγια. Πολλοί τους φιλοξένησαν απλώς στα σπίτια τους.

Δημοκρατία, επειδή μετά την επανάσταση του 2018, όλα τα εμπόδια για την ελεύθερη οικονομική δραστηριότητα και τα τεχνητά μονοπώλια στην Αρμενία έχουν εξαφανιστεί. Η διαφάνεια και η λογοδοσία της Κυβέρνησης έχει αυξηθεί. Υπάρχει ένας ασυμβίβαστος, θεσμικός αγώνας κατά της διαφθοράς. Το κράτος δικαίου έχει καθιερωθεί και χάρη σε όλα αυτά η Αρμενία, παρά τις καταστροφές και τις απειλές, συνεχίζει να βρίσκεται στη ζώνη υψηλής οικονομικής ανάπτυξης και από το 2018 τα φορολογικά έσοδα στη χώρα μας έχουν αυξηθεί κατά 70% περίπου.

Με τις αποφάσεις που έχουν ήδη ληφθεί και έχουν τεθεί σε ισχύ σήμερα, πρόκειται να διαθέσουμε περίπου 100 εκατομμύρια δολάρια για τη στήριξη των βίαια εκτοπισθέντων από το Ναγκόρνο Καραμπάχ. Και χρειαζόμαστε διεθνή βοήθεια, μεταξύ άλλων με τη μορφή δημοσιονομικής στήριξης. Θεωρώ απαραίτητο να τονίσω ότι έχουμε δημιουργήσει έναν τέτοιο μηχανισμό για την υποστήριξη των εκτοπισθέντων ατόμων, ώστε τα κονδύλια που τους διατίθενται να μεταφέρονται χωρίς μετρητά, δηλαδή η κατανομή των κεφαλαίων να είναι διαφανής, επαληθεύσιμη και ανιχνεύσιμη, και ο μηχανισμός θα συνεχίσει να λειτουργούν με αυτόν τον τρόπο.

Και είμαστε ευγνώμονες στους διεθνείς εταίρους μας, την ΕΕ και τα κράτη μέλη, που έχουν ήδη κάνει και/ή θα συνεχίσουν να διαθέτουν κονδύλια για την υπέρβαση της ανθρωπιστικής κρίσης που προκλήθηκε από τον αναγκαστικό εκτοπισμό Αρμενίων του Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Αξιότιμη κυρία Πρόεδρε του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου,

Αξιότιμα Μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου,

Αγαπητοί παρευρισκόμενοι,

Είναι λυπηρό, εξαιρετικά λυπηρό, που παρά εκατοντάδες προειδοποιητικά μηνύματα, τις αποφάσεις του Διεθνούς Δικαστηρίου, τα ψηφίσματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ΚΣΣΕ και των Κοινοβουλίων μεμονωμένων χωρών, τις εκκλήσεις εκτελεστικών οργάνων, τη διεθνή κοινότητα, όλοι δεν μπορέσαμε να αποτρέψουμε την εθνοκάθαρση των Αρμενίων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Η Κυβέρνηση της Αρμενίας και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχουν επανειλημμένα προειδοποιήσει για την επικείμενη εθνοκάθαρση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Η κυβέρνηση της Αρμενίας έχει απευθύνει πολλές εκκλήσεις στα Ηνωμένα Έθνη, τον ΟΑΣΕ και την ΕΕ να στείλουν ομάδα διερεύνησης στον παράνομα αποκλεισμένο διάδρομο του Λατσίν και Ναγκόρνο Καραμπάχ, αλλά καμία οργάνωση δεν πήρε σχετική απόφαση. Κινήσαμε τρεις συζητήσεις σχετικά με το θέμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, αλλά οι συζητήσεις δεν είχαν κανένα πρακτικό αποτέλεσμα και εδώ, το Ναγκόρνο Καραμπάχ έχει ήδη ερημώσει. Στις συνθήκες αδράνειας της ρωσικής ειρηνευτικής δύναμης, περισσότεροι από 100 χιλιάδες Αρμένιοι εγκατέλειψαν τα σπίτια και την πατρίδα τους στο Ναγκόρνο Καραμπάχ μέσα σε μια εβδομάδα, άλλοι 20 χιλιάδες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το Ναγκόρνο Καραμπάχ αμέσως μετά τον πόλεμο των 44 ημερών και ένα μέρος δεν είχε καμία πιθανότητα να επιστρέψει στο Ναγκόρνο Καραμπάχ λόγω του παράνομου αποκλεισμού του διαδρόμου του Λατσίν, που ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2022.

Και σήμερα κάποιοι προσποιούνται ότι δεν καταλαβαίνουν γιατί οι Αρμένιοι του Ναγκόρνο Καραμπάχ εγκατέλειψαν τα σπίτια τους μαζικά. Αυτό είναι κυνισμός από μόνο του, γιατί η απάντηση είναι κάτι παραπάνω από ξεκάθαρη. Το Αζερμπαϊτζάν έδειξε ξεκάθαρα και κατηγορηματικά την απόφασή του να κάνει αδύνατη τη ζωή των Αρμενίων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Από τον Δεκέμβριο του 2022, κατά την περίοδο του παράνομου αποκλεισμού του διαδρόμου του Λατσίν, οι Αρμένιοι του Ναγκόρνο Καραμπάχ στερήθηκαν εξωτερικές προμήθειες – φυσικό αέριο, ηλεκτρισμό, καύσιμα, τρόφιμα, παιδικές τροφές, φάρμακα, είδη υγιεινής και άλλα είδη πρώτης ανάγκης, ενώ οι πολίτες που ασχολούνται με γεωργικές εργασίες έχουν γίνει στόχος των ΕΔ του Αζερμπαϊτζάν.

Από τον Δεκέμβριο του 2022, έχουμε ειδοποιήσει δεκάδες φορές για το σχέδιο του Αζερμπαϊτζάν: κλείσιμο του διαδρόμου του Λατσίν, λιμοκτονία ανθρώπων, αύξηση στρατιωτικής, πληροφοριακής και ψυχολογικής πίεσης και στη συνέχεια άνοιξαν τον διάδρομο του Λατσίν, αναγκάζοντας όλους τους Αρμένιους να φύγουν.

Μιλήσαμε για ένα τέτοιο σενάριο τον Ιανουάριο, τον Φεβρουάριο, τον Μάρτιο, τον Απρίλιο, τον Μάιο, τον Ιούνιο, τον Ιούλιο, τον Αύγουστο του 2023. Μιλήσαμε δυνατά και δημόσια. Και δεν αποδέχομαι τα έκπληκτα πρόσωπα ορισμένων διεθνών αξιωματούχων σχετικά με την ερήμωση του Ναγκόρνο Καραμπάχ που έλαβε χώρα τον Σεπτέμβριο. Ταυτόχρονα, οφείλω να ευχαριστήσω το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που ονομάτισε ότι συνέβη στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Αυτό είναι σημαντικό όσον αφορά την προστασία των μελλοντικών δικαιωμάτων των ανθρώπων που έχουν στερηθεί την πατρίδα τους.

Αξιότιμη κυρία Πρόεδρε του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου,

Αξιότιμα Μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου,

Αγαπητοί παρευρισκόμενοι,

Παρά όλους τους πολέμους, τις επιπλοκές, τις κρίσεις, ήρθα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με το εξής κύριο μήνυμα. Η περιοχή μας, ο Νότιος Καύκασος, χρειάζεται ειρήνη, δηλαδή ένα κράτος όπου όλες οι χώρες της περιοχής ζουν με ανοιχτά σύνορα, συνδέονται με ενεργούς οικονομικούς, πολιτικούς, πολιτιστικούς δεσμούς, με συσσωρευμένη εμπειρία και παράδοση επίλυσης όλων των ζητημάτων διπλωματικά και μέσω διαλόγου. Θέλω να τονίσω ιδιαίτερα ότι δεν αντιθέτουμε τις ιδέες μας για την ειρήνη στα συμφέροντα της περιοχής μας με κανέναν τρόπο, επειδή η χώρα μας μπορεί να είναι ειρηνική εάν η περιοχή είναι ειρηνική. Και θεωρώ ότι η υποστήριξη της οικοδόμησης ειρήνης είναι η κύρια πολιτική μου δέσμευση.

Δεν είναι εύκολο να αναλάβει κανείς μια τέτοια δέσμευση, λαμβάνοντας υπόψη τη μακροχρόνια σύγκρουση με το Αζερμπαϊτζάν, τα πολυάριθμα θύματα, τους αγνοούμενους, τους κρατούμενους, τα βάσανα και την απόγνωση.

Αλλά είναι δυνατή η ειρήνη και αν ναι, πώς; Στις αρχές Οκτωβρίου, πριν από τη Σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας στη Γρανάδα, είχαμε μια σοβαρή ευκαιρία να κάνουμε μια σημαντική πρόοδο στην ειρηνευτική διαδικασία, αλλά ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, δυστυχώς, αρνήθηκε να έρθει στη Σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας και να υιοθετήσουμε μια κοινή δήλωση με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τον Πρόεδρο της Γαλλίας, τον Καγκελάριο της Γερμανίας και εμού, η οποία θα επρέπει να εκφράζει τις αρχές της ειρήνης και των σχέσεων μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν. Αυτές οι αρχές και το περιεχόμενο δεν είναι καθόλου καινούργια και διαμορφώθηκαν με βάση τα αποτελέσματα της τετραμερούς συνάντησης που πραγματοποιήθηκε στην Πράγα στις 6 Οκτωβρίου του 2022, στην οποία συμμετείχαμε ο Πρόεδρος της Γαλλίας, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν και εγώ.

Αυτές οι αρχές συγκεκριμενοποιήθηκαν περαιτέρω το 2023, κατά τη διάρκεια των συναντήσεων στις Βρυξέλλες μεταξύ του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, του Προέδρου του Αζερμπαϊτζάν και εμού, και υπάρχουν δημόσιες δηλώσεις σχετικά με αυτές τις αρχές.

Η πρώτη από τις αρχές εκφράζεται στην Τετραμερή Διακήρυξη της Γρανάδας ως ακολούθως. Παραθέτω: «Παραμένουν προσηλωμένοι σε όλες τις προσπάθειες για την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, με βάση την αμοιβαία αναγνώριση της κυριαρχίας, το απαραβίαστο των συνόρων και την εδαφική ακεραιότητα της Αρμενίας (29.800 km2) και του Αζερμπαϊτζάν (86.600 km2), όπως αναφέρεται στις δηλώσεις του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου από 14 Μαΐου και της 15ης Ιουλίου 2023. Ζήτησαν την αυστηρή τήρηση της αρχής της μη χρήσης βίας και της απειλής της χρήσης βίας». Τέλος του αποσπάσματος.

Η ίδια αρχή εκφράζεται ως εξής στη δήλωση του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Charles Michel μετά την τριμερή συνεδρίαση που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες στις 14 Μαΐου με τη συμμετοχή του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, του Προέδρου του Αζερμπαϊτζάν και εμού. Παραθέτω. «Οι ηγέτες (Πρόκειται για τον πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν και εμένα) επιβεβαίωσαν την κατηγορηματική δέσμευσή τους στη Διακήρυξη της Άλμα Άτα του 1991 και στην αντίστοιχη εδαφική ακεραιότητα της Αρμενίας (29.800 km2) και του Αζερμπαϊτζάν (86.600 km2)». Τέλος του αποσπάσματος.

Αγαπητοί παρευρισκόμενοι, αυτό που πρέπει να γνωρίζετε επιπλέον για το θέμα αυτό είναι το εξής. Μετά από αυτές τις συμφωνίες, επανειλημμένα επιβεβαίωσα ότι η Δημοκρατία της Αρμενίας αναγνωρίζει την εδαφική ακεραιότητα των 86600 τετραγωνικών χιλιομέτρων του Αζερμπαϊτζάν, αλλά ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν δεν έκανε ποτέ μια τέτοια δήλωση. Πρόσφατα, ανακοίνωσε ότι αναγνωρίζει την εδαφική ακεραιότητα της Αρμενίας, αλλά δεν ανέφερε 29800, κάτι που εγείρει ανησυχίες ότι σκόπιμα αφήνει ασάφειες για να προβάλει εδαφικές διεκδικήσεις κατά της Αρμενίας. Η συμφωνία αναγνώρισης της εδαφικής ακεραιότητας με ακριβείς αριθμούς επιτεύχθηκε ακριβώς, έτσι ώστε, ούτε η Αρμενία, ούτε το Αζερμπαϊτζάν να αφήνουν ασάφειες όταν αναγνωρίζουν ο ένας την εδαφική ακεραιότητα του άλλου, λέγοντας για παράδειγμα ότι ένα μέρος της επικράτειας της συγκεκριμένης χώρας δεν ανήκει στην πραγματικότητα σε αυτήν.

Η επόμενη αρχή της ειρήνης και της ομαλοποίησης των σχέσεων μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν εκφράζεται στη Διακήρυξη της Γρανάδας ως εξής. Παραθέτω: «Τόνισαν την επείγουσα ανάγκη να εργαστούν για την οριοθέτηση των συνόρων με βάση τους πιο πρόσφατους χάρτες του Γενικού Επιτελείου της ΕΣΣΔ που έχουν παραχωρηθεί στις πλευρές, οι οποίοι θα πρέπει επίσης να αποτελέσουν βάση για την αποστασιοποίηση των δυνάμεων και την οριστικοποίηση της συνθήκης ειρήνης και την αντιμετώπιση όλων των ανθρωπιστικών ζητημάτων». Τέλος του αποσπάσματος.

Αυτή η αρχή εκφράστηκε από τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κ. Charles Michel στη δήλωσή του μετά την Τριμερή που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες στις 15 Ιουλίου, με τη συμμετοχή του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, του Προέδρου του Αζερμπαϊτζάν και εμού. Παραθέτω: «Και οι δύο ηγέτες (πρόκειται πάλι για τον Πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν και εμένα) επιβεβαίωσαν την κατηγορηματική δέσμευσή τους στη Διακήρυξη της Άλμα Άτα του 1991 ως πολιτικό πλαίσιο για την οριοθέτηση». Τέλος του αποσπάσματος.

Η ίδια αυτή αρχή καταγράφηκε με βάση τα αποτελέσματα της τετραμερούς συνάντησης στην Πράγα στις 6 Οκτωβρίου 2022 ως εξής. Παραθέτω: «Η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και στη Διακήρυξη της Άλμα-Άτα του 1991, μέσω της οποίας και οι δύο πλευρές αναγνωρίζουν η μία την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία της άλλης. Επιβεβαίωσαν ότι αυτό θα αποτελέσει τη βάση για τις εργασίες των επιτροπών για την οριοθέτηση». Τέλος του αποσπάσματος.

Θα πρέπει να γνωρίζετε τις παρακάτω πρόσθετες πληροφορίες σχετικά με αυτήν την αρχή. Η Διακήρυξη της Άλμα Άτα υπογράφηκε από τις 12 δημοκρατίες της Σοβιετικής Ένωσης στις 21 Δεκεμβρίου 1991. Η εν λόγω δήλωση κατέγραψε τα ακόλουθα δύο σημαντικά στοιχεία στο πλαίσιο του θέματος που συζητείται.

1. Η Σοβιετική Ένωση παύει να υφίσταται.

2. Οι Δημοκρατίες αναγνωρίζουν η μία την εδαφική ακεραιότητα, την κυριαρχία, το απαραβίαστο των υφιστάμενων, δηλαδή διοικητικών συνόρων της άλλης, και επομένως τα υπάρχοντα διοικητικά σύνορα μεταξύ των Σοβιετικών Δημοκρατιών γίνονται κρατικά σύνορα.

Το Αζερμπαϊτζάν δηλώνει ότι δεν υπάρχουν σύνορα μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με τη Διακήρυξη της Άλμα Άτα και τις προαναφερθείσες συμφωνίες. Το Αζερμπαϊτζάν διατηρεί επίσης ασάφειες όσον αφορά την αποδοχή των τελευταίων χαρτών της Σοβιετικής Ένωσης ως βάση για την οριοθέτηση, γεγονός που δίνει επίσης σε ορισμένους εμπειρογνώμονες λόγο να υποθέσουν ότι το Αζερμπαϊτζάν προετοιμάζει έδαφος για εδαφικές διεκδικήσεις κατά της Αρμενίας και για να ξεκινήσει μια νέα στρατιωτική επίθεση.

Η επόμενη αρχή της ειρήνης και της ομαλοποίησης των σχέσεων μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν εκφράζεται στη Διακήρυξη της Γρανάδας ως εξής. Παραθέτω: «Ζήτησαν μεγαλύτερη περιφερειακή συνεργασία και το άνοιγμα όλων των συνόρων, συμπεριλαμβανομένων των συνόρων μεταξύ Αρμενίας και Τουρκίας, καθώς και το άνοιγμα περιφερειακών συνδέσεων συνδεσιμότητας με βάση τον πλήρη σεβασμό της κυριαρχίας και δικαιοδοσίας των χωρών, καθώς και των αρχών της ισότητας και της αμοιβαιότητας». Τέλος του αποσπάσματος.

Αυτή η αρχή εκφράστηκε από τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κ. Charles Michel στη δήλωσή του μετά την Τριμερή που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες στις 15 Ιουλίου του τρέχοντος έτους με τη συμμετοχή του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, του Προέδρου του Αζερμπαϊτζάν και εμού. Παραθέτω: «Εμείς (δηλαδή, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν και εγώ) συζητήσαμε τις λεπτομέρειες των μελλοντικών μεταφορικών ρυθμίσεων που θα σέβονται τις αρχές της κυριαρχίας, της δικαιοδοσίας και της αμοιβαιότητας». Τέλος του αποσπάσματος.

Πρέπει να γνωρίζετε τις παρακάτω πρόσθετες πληροφορίες σχετικά με αυτήν την αρχή. Το Αζερμπαϊτζάν επιμένει συνεχώς ότι η Αρμενία είναι υποχρεωμένη να δώσει στο Αζερμπαϊτζάν έναν διάδρομο μέσω της δικής της επικράτειας. Στην καθημερινή διεθνή γλώσσα που είστε εξοικειωμένοι, η λέξη διάδρομος σημαίνει απλώς διακρατικούς δρόμους. Όμως υπάρχει μια ιδιαιτερότητα στην περίπτωση της περιοχής μας. Στην Τριμερή δήλωση της 9ης Νοεμβρίου 2020, η λέξη «διάδρομος» χρησιμοποιείται μόνο για τον διάδρομο του Λατσίν, ο οποίος υποτίθεται ότι συνδέει το Ναγκόρνο Καραμπάχ με την Αρμενία. Η ιδιαιτερότητα είναι ότι σύμφωνα με αυτό το έγγραφο, ο διάδρομος του Λατσίν δεν είναι απλώς ένας δρόμος, αλλά και ένα έδαφος πλάτους 5 χιλιομέτρων, το οποίο θα έπρεπε να ήταν εκτός ελέγχου του Αζερμπαϊτζάν, υπό τον έλεγχο των ειρηνευτικών δυνάμεων. Ως εκ τούτου, σε αυτό το πλαίσιο, η λέξη διάδρομος έχει την έννοια εξωεδαφικότητας.

Η Δημοκρατία της Αρμενίας ποτέ, πουθενά, δεν συμφώνησε σε οποιονδήποτε περιορισμό της κυριαρχίας και της δικαιοδοσίας της σε οποιοδήποτε από τα εδάφη της, δεν έχει δώσει τέτοια υπόσχεση. Ως εκ τούτου, τι σημαίνει η αρχή που αναφέρθηκε παραπάνω;

Σημαίνει κάτι απλό. Με βάση την κυριαρχία και τη δικαιοδοσία τους, η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν θα πρέπει να ανοίξουν τους δρόμους ο ένας για τον άλλον χωρίς την προαναφερθείσα λογική του διαδρόμου. Στα σημεία ελέγχου αυτών των δρόμων, θα πρέπει να λειτουργούν συνοριακές και άλλες σχετικές υπηρεσίες ελέγχου, βάσει της δικαιοδοσίας, της κυριαρχίας και της νομοθεσίας των χωρών. Αυτό θα πρέπει να γίνει με βάση την αρχή της αμοιβαιότητας και της ισότητας, και είμαστε έτοιμοι να πάμε για τέτοιες λύσεις, είμαστε έτοιμοι να αποκαταστήσουμε τον σιδηρόδρομο Meghri, που θα συνδέει όχι μόνο το Αζερμπαϊτζάν και την Αρμενία, αλλά και τις νότιες περιοχές της Αρμενίας με την βορειοδυτικές περιοχές, οι νοτιοδυτικές περιοχές του Αζερμπαϊτζάν, με την Αυτόνομη Δημοκρατία του Ναχιτσεβάν, με την περαιτέρω συνέχισή της θα συνδέει την Αρμενία με την Τουρκία, το Αζερμπαϊτζάν με την Τουρκία, τη Γεωργία, το Αζερμπαϊτζάν, την Αρμενία με την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, την Ανατολή με τη Δύση, εκτείνεται από την Κασπία Θάλασσα στη Μεσόγειο, Βόρεια με Νότο, από τον Κόλπο στη Μαύρη Θάλασσα. Στην Αρμενία, αυτό το έργο ονομάζουμε Αρμενικό Σταυροδρόμι. Αλλά νομίζω ότι είναι καιρός να περιφερειοποιήσουμε περαιτέρω αυτό το έργο, να το ονομάσουμε Σταυροδρόμι Ειρήνης. Και αυτό το όνομα είναι εξίσου σημαντικό και αποδεκτό για εμάς. Στην ίδια λογική είμαστε έτοιμοι και για το άνοιγμα των δρόμων. Η Δημοκρατία της Αρμενίας είναι έτοιμη να διασφαλίσει την ασφάλεια φορτίου, οχημάτων, ανθρώπων, αγωγών, ηλεκτρικών γραμμών στην επικράτειά της, επειδή το Σταυροδρόμι της Ειρήνης συνεπάγεται επίσης τη διέλευση αγωγών και γραμμών μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

Αυτού του είδους οι λύσεις είναι επίσης πολύ σημαντικές για τη Δημοκρατία της Αρμενίας, επειδή η χώρα μας τελεί υπό αποκλεισμό από το Αζερμπαϊτζάν και την Τουρκία εδώ και 30 χρόνια.

Όπως μπορείτε να δείτε, δεν υπάρχει λόγος να κατηγορηθεί η Αρμενία ότι παρεμπόδισε το άνοιγμα των συγκοινωνιακών επικοινωνιών στην περιοχή, αλλά υπάρχουν αναλύσεις ότι το επίσημο Μπακού χειραγωγεί την αφήγηση του διαδρόμου για να προκαλέσει νέο πόλεμο στην περιοχή, για να καταλάβει νέα εδάφη. Αρμενία ή να κρατήσει την Αρμενία υπό αποκλεισμό.

Αυτό δεν θα έπρεπε να επιτρέπεται. Όπως είδατε, όλες οι αρχές που προαναφέρθηκαν αναπτύχθηκαν και συμφωνήθηκαν με τη συμμετοχή του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Προέδρου του Αζερμπαϊτζάν, και είμαστε έτοιμοι να εφαρμόσουμε αυτές τις συμφωνίες. Επιπλέον, όσον αφορά τις μεταφορικές επικοινωνίες, τηρώντας τις προαναφερθείσες αρχές, συμπεριλαμβανομένης της αρχής της αμοιβαιότητας, είμαστε έτοιμοι να διευκολύνουμε τις διαδικασίες, είμαστε έτοιμοι να διασφαλίσουμε την ασφάλεια της διέλευσης των εμπορευμάτων του Αζερμπαϊτζάν και των Αζέρων από το έδαφός μας. Ελπίζοντας επίσης στην αμοιβαιότητα, είμαστε έτοιμοι για ταυτόχρονη απόσυρση στρατευμάτων από τη συνοριακή γραμμή του 1991, κάτι που θα σημαίνει ότι το Αζερμπαϊτζάν δεν θα έχει στρατεύματα σε κανένα έδαφος της Αρμενίας και η Αρμενία δεν θα έχει στρατεύματα στο Αζερμπαϊτζάν. Είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε το θέμα των λεγόμενων θυλάκων με βάση την αρχή της αμοιβαιότητας, όπως δήλωσα στη συνέντευξη που δόθηκε στη δημόσια τηλεόραση της Αρμενίας στις 10 Οκτωβρίου.

Και τέλος, είμαστε έτοιμοι να υπογράψουμε μια συνθήκη ειρήνης με το Αζερμπαϊτζάν μέχρι το τέλος του χρόνου. Φυσικά, το γεγονός ότι το Αζερμπαϊτζάν αρνήθηκε να προσέλθει στη συνάντηση της Γρανάδας, για την οποία, παρεμπιπτόντως, είχε επιτευχθεί η συμφωνία στις 15 Ιουλίου στις Βρυξέλλες. Και αυτή η συμφωνία εκφράζεται επίσης στη δήλωση που εξέδωσε ο κ. Charles Michel με βάση τα αποτελέσματα της συνάντησης, επομένως η μη προσέλευση σε εκείνη τη συνάντηση δεν διευκόλυνε τις υποθέσεις μας.

Αλλά από την άλλη πλευρά, κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους, όπως ανέφερε ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, έχουμε συμφωνία να πραγματοποιήσουμε μια Τριμερή συνάντηση στις Βρυξέλλες, και εάν οι προαναφερθείσες αρχές επιβεβαιωθούν επισήμως, υπογραφή συμφωνίας για την ειρήνη και την ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν μέχρι το τέλος του έτους θα γίνουν πολύ ρεαλιστικές.

Είμαστε επίσης έτοιμοι για την απελευθέρωση όλων των φυλακισμένων, κρατουμένων, αιχμαλώτων, σύμφωνα με την αρχή «όλοι για όλους», και είμαστε επίσης έτοιμοι να συνεργαστούμε στενά για τη διαλεύκανση της τύχης των αγνοουμένων. 1016 υπήκοοι της Αρμενίας θεωρούνται αυτή τη στιγμή αγνοούμενοι. Είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε στον τομέα της αποναρκοθέτησης. Θα ήθελα να τονίσω ιδιαιτέρως ότι ακόμη το 2021 η Αρμενία έλαβε από το Ναγκόρνο Καραμπάχ και μετέφερε στο Αζερμπαϊτζάν όλους τους χάρτες των ναρκοπεδίων που είχε στη διάθεση της η Αρμενική πλευρά. Το κάναμε αυτό χωρίς προϋποθέσεις, ως έκφραση καλής θέλησης, αλλά, δυστυχώς, το Αζερμπαϊτζάν το αντιλήφθηκε όχι ως ένα βήμα προς την ειρήνη, αλλά ως ευκαιρία για να εντείνει την επιθετική ρητορική προς την Αρμενία.

Όμως, παρά όλα αυτά, πρέπει να πορευόμαστε σταθερά προς την ειρήνη.

Για να γίνει αυτό, είναι απαραίτητη η πολιτική βούληση και εγώ και η Αρμενική κυβέρνηση, η Κοινοβουλευτική πλειοψηφία έχουμε αυτή την πολιτική βούληση. Από την άλλη πλευρά, η διεθνής κοινότητα και η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι χώρες της περιοχής μας θα πρέπει να μας στηρίξουν, για να κάνουμε πραγματικότητα αυτή την ευκαιρία για εμάς, για το Αζερμπαϊτζάν και την Αρμενία. Και σε αυτό το θέμα, οφείλω να ζητήσω τη συνεχή προσοχή και την υποστήριξή σας, ειδικά στην εφαρμογή των αρχών για τις οποίες, όπως έχω ήδη πει, καταλήξαμε σε συμφωνία με τη συμμετοχή του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, κ. Charles Michel, και Προέδρου του Αζερμπαϊτζάν.

Αξιότιμη κυρία Πρόεδρε του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου,

Αξιότιμα Μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου,

Αγαπητοί παρευρισκόμενοι,

Αναφερόμενος στις διμερείς σχέσεις ΕΕ-Αρμενίας, πρέπει να τονίσω ότι η ΕΕ είναι ο βασικός εταίρος που υποστηρίζει τις θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις της Κυβέρνησης της Αρμενίας τα τελευταία χρόνια. Στο πλαίσιο αυτό, θεωρώ απαραίτητο να τονίσω τη σημασία της Συνολικής και Ενισχυμένης Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης, η οποία αποτελεί έναν από τους πυλώνες της μεταρρυθμιστικής μας ατζέντας και βρίσκεται στο στάδιο της ενεργού εφαρμογής.

Από τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους, δραστηριοποιείται στην Αρμενία η μακροπρόθεσμη πολιτική αποστολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία παρακολουθεί την κατάσταση ασφαλείας κατά μήκος των κρατικών συνόρων της Αρμενίας με το Αζερμπαϊτζάν. Πρόκειται για ένα σημαντικό γεγονός μέσω του οποίου η Ευρωπαϊκή Ένωση ενεπλάκη για πρώτη φορά στην ατζέντα για την ασφάλεια της Αρμενίας, τα θεμέλια της οποίας τέθηκαν κατά τη διάρκεια της Τετραμερούς συνάντησης στην Πράγα στις 6 Οκτωβρίου του 2022.

Μεταξύ των μεταρρυθμίσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση της δημοκρατίας, με την υποστήριξη της ΕΕ, εφαρμόζουμε μεταρρυθμίσεις στην αστυνομία και αυτόν τον μήνα, σε μόλις δύο εβδομάδες, θα ολοκληρώσουμε τη δημιουργία μιας εντελώς νέας περιπολικής αστυνομίας στην Αρμενία. Αναμένουμε τη συνέχιση της συνεργασίας στις μεταρρυθμίσεις της αστυνομίας και της υπηρεσίας διάσωσης, του ανεξάρτητου δικαστικού συστήματος, της εκπαίδευσης και της δημόσιας διοίκησης.

Η ατζέντα των σχέσεών μας με την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πράγματι πολύ εκτεταμένη. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να δοθεί νέα ώθηση και όγκος στα προγράμματα που υλοποιούνται στο πλαίσιο του Οικονομικού και Επενδυτικού Σχεδίου της ΕΕ, σημαντικοί στόχοι του οποίου είναι η σταθερή και ισορροπημένη οικονομική ανάπτυξη, ο εκσυγχρονισμός των υποδομών, η ψηφιοποίηση και η τεχνολογική ανάπτυξη, καθώς και η αύξηση της ανθεκτικότητας των νότιων περιοχών της Αρμενίας. Το τελευταίο είναι ιδιαίτερα σημαντικό στο πλαίσιο τόσο της συνεχούς ανάπτυξης της χώρας, όσο και της εδραίωσης βιώσιμης ειρήνης στην περιοχή. Στο πλαίσιο του Σχεδίου έχουν ήδη δρομολογηθεί έργα αξίας άνω των 400 εκατ. ευρώ, υλοποιημένα με διάφορα χρηματοδοτικά μέσα, από τα οποία περίπου 270 εκατ. ευρώ αφορούν πρόσβαση ΜΜΕ στη χρηματοδότηση, περίπου 34 εκατ. ευρώ για τεχνολογική ανάπτυξη, περίπου 43 εκατομμύρια ευρώ είναι για την αύξηση της ανθεκτικότητας του Σιούνικ και περίπου 62 εκατομμύρια ευρώ για την πράσινη ανάπτυξη στο Γερεβάν.

Είμαι στην ευχάριστη θέση να τονίσω ότι αυτό δεν είναι όλο. Στις 5 Οκτωβρίου του τρέχοντος έτους, εγκρίθηκαν στη Γρανάδα δύο εξαιρετικά σημαντικά έγγραφα για τις σχέσεις ΕΕ-Αρμενίας. Ένα από αυτά είναι η Τετραμερής δήλωση του Προέδρου κ. Charles Michel, του Προέδρου Μακρόν, του Καγκελαρίου Scholz και εμού, ενώ η άλλη είναι η διμερής δήλωση της Προέδρου Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και δική μου.

Και οι δύο δηλώσεις υποστηρίζουν την ενίσχυση των σχέσεων ΕΕ-Αρμενίας σε όλες τις διαστάσεις, βάσει των αναγκών της Δημοκρατίας της Αρμενίας. Δεσμευόμαστε για περαιτέρω ενίσχυση των σχέσεων ΕΕ-Αρμενίας. Μακροπρόθεσμα, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Αρμενία είναι αποφασισμένες να ενισχύσουν τους οικονομικούς δεσμούς τους, εργαζόμενοι για να απελευθερώσουν το πλήρες δυναμικό της Συνολικής και Ενισχυμένης Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης.

Με βάση όλα αυτά, αγαπητοί παρευρισκόμενοι, μπορώ με σαφήνεια και σιγουριά να δηλώσω. Η Δημοκρατία της Αρμενίας είναι έτοιμη να είναι πιο κοντά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στο μέτρο που η Ευρωπαϊκή Ένωση το κρίνει δυνατό. Η κοινή μας δήλωση με την Πρόεδρο Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αναφέρει: «Σε αυτές τις δύσκολες στιγμές, η ΕΕ και η Αρμενία στέκονται πλάι-πλάι».

Ας συνεχίσουμε να στεκόμαστε ώμο με ώμο στη δέσμευσή μας να κάνουμε τις εποχές καλύτερες. Όπως ανέφερα, είμαι πεπεισμένος ότι η δημοκρατία μπορεί να προσφέρει ειρήνη, ασφάλεια, ενότητα, ευημερία και ευτυχία. Ας το αποδείξουμε αυτό όλοι μαζί. Ζήτω η Δημοκρατία!

Ευχαριστώ