*Πρακτικά κρίσιμης συνεδρίασης

*Ανένδοτοι οι Αμερικανοί

*Μας έσωσε ο όρος της ομοφωνίας

 Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

               Ήταν η τελευταία μέρα του Ιουλίου 1919. Τα ρολόγια όλων έδειχναν 3.30 μεσημέρι. Ο ήλιος έκαιγε. Οι Γάλλοι ετοιμάζονταν να φύγουν μαζικά για διακοπές, αλλά οι εργασίες του Συνεδρίου της Ειρήνης στην καρδιά της γαλλικής πρωτεύουσας συνεχίζονταν εντατικά. Οι Θράκες αγωνιούσαν για το μέλλον της πατρίδας τους. Η στάση όμως των μελών της αμερικανικής αντιπροσωπείας, είχε εκνευρίσει τους πάντες. Ο φιλοβουλγαρισμός τους από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Γούντροου Ουίλσον, έως τον τελευταίο αντιπρόσωπο ήταν έκδηλος και προκλητικός.

Εκείνη τη μέρα, 31 Ιουλίου, τίποτα δεν προμήνυε, ότι θα προέκυπτε έντονη διαφωνία για το μέλλον της Θράκης. Στη συνεδρίαση μετείχαν ο πρωθυπουργός της Γαλλίας Ζωρζ Κλεμανσώ, από τη Βρετανία ο Άρθουρ Μπάλφουρ, από τις ΗΠΑ ο Χένρυ Ουάιτ και ο στρατηγός Φρανκ Λυόν Πολκ, από την Ιταλία ο υπουργός Εξωτερικών Τομάσο Τιττόνι και από την Ιαπωνία ο πρέσβης Κεϊσίρο Ματσούι, με τους αντίστοιχους γραμματείς. Επίσης μετείχαν ως εμπειρογνώμονες οι Tardieu, Laroche, Pichon, Coolidge κ.ά.

Ήδη είχε αποφασισθεί η απομάκρυνση του Βουλγαρικού στρατού από τη Δυτική Θράκη. Η «Ακρόπολις» την ίδια μέρα στην Αθήνα έγραφε ότι η ταξιαρχία του Ιππικού, που έδρευε στη Γκιουμουλτζίνα (Κομοτηνή) δύο τάγματα Πεζικού, το βαρύ Πυροβολικό και πολεμικό υλικό μεταφέρθηκαν στα υψώματα Ζεμανώτς στα παλαιά βουλγαρικά εδάφη. Στο Διδυμότειχο παρέμεναν αρκετές δυνάμεις του Βουλγαρικού στρατού με ανάλογο Πυροβολικό. Γάλλοι στρατιωτικοί παρακολουθούσαν την αποχώρηση του Βουλγαρικών δυνάμεων από τη Δυτική Θράκη.

Όταν άρχισε η συνεδρίαση, πρώτος κλήθηκε ο εμπειρογνώμονας Ταρντιέ ο οποίος ανέλυσε  την έκθεση της Κεντρικής Επιτροπής για εδαφικά ζητήματα σχετικά με τα σύνορα της Βουλγαρίας στα νότια της χώρας.

Κεντρικό σημείο των εξηγήσεων ήταν οι αποκλίνουσες απόψεις της αμερικανικής και της ιταλικής αντιπροσωπείας από τη μια πλευρά και της βρετανικής, γαλλικής και ιαπωνικής αντιπροσωπείας από την άλλη.