Το θέαμα της σύγκρουσης μεταξύ του ισχυρότερου από τη μία πλευρά Αμερικανού, και του πλουσιότερου ανθρώπου στον κόσμο από την άλλη, έχει κρατήσει τον κόσμο και τις αγορές σε αγωνία για αρκετές ημέρες.

Η διαμάχη δεν θα είχε κλιμακωθεί αν τόσο ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ όσο και ο Ελον Μασκ, είχαν λίγο περισσότερο αυτοέλεγχο ή αν οι συνεργάτες τους είχαν το θάρρος να μιλήσουν ανοιχτά στους προϊσταμένους τους.  Σίγουρα θα το προσπάθησαν, αλλά δεν το κατάφεραν, γιατί έχουν να κάνουν με δύο ναρκισσιστικές προσωπικότητες .

Δύο προσωπικότητες που δεν είναι σε καμία περίπτωση κατώτεροι ο ένας από τον άλλον, αλλά έχουν μεθύσει από την εξουσία που έχουν αποκτήσει- ο καθένας στον τομέα του.

Ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Έλον Μασκ είναι παραδείγματα δύο ανδρών που, χάρη στο χάρισμα τους και την αφοσίωση των θαυμαστών τους -είτε ψηφοφόροι είτε μέτοχοι- μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν στους τομείς τους.

Ο Μασκ έχει βέβαια  συνηθίσει με τις συναισθηματικές του εκρήξεις τους επενδυτές, που  είναι πρόθυμοι να τον  συγχωρήσουν, αν βγάζουν κέρδη.

Αλλά το γεγονός ότι ο Αμερικανός πρόεδρος που έχει στη διάθεσή του το «πυρηνικό κουμπί», προκαλείται τόσο εύκολα και χάνει την ψυχραιμία του, πρέπει να σημάνει συναγερμό σε όλο τον κόσμο.

Το τέλος της μονοπολικής τάξης

Μόνο που ο Τραμπ  2.0 είναι αποτέλεσμα του τέλους της Αμερικανικής μονοπολικής παγκόσμιας τάξης.
Η παγκόσμια υπερδύναμη βρίσκεται σε φάση υποχώρησης και ο Τραμπ προσπαθεί με κάθε μέσο να την αναχαιτίσει.

Το πρόβλημα του Τραμπ, αλλά και του κάθε πολιτικού όμως, είναι πλέον περίπλοκο: Αν ο  20ός αιώνας ήταν μια εποχή κατά την οποία η κυριαρχία των ατόμων αντικαταστάθηκε ολοένα και περισσότερο από την εξουσία των μεγάλων γραφειοκρατών στην πολιτική και τις επιχειρήσεις, ο 21ος θα σημάνει όλο και περισσότερο την ηγεμονία των μεγιστάνων του χρήματος.

Μεγιστάνες και Λευκός Οίκος

Φυσικά, ειδικά στην Αμερική, υπήρχε ιστορικά, μια εκρηκτική εγγύτητα των μεγιστάνων με τον Λευκό Οίκο. Μυθικά ονόματα δισεκατομμυριούχων-από τον Άντριου Κάρνεγκι, τον  Κορνήλιο Βάντερμπιλτ, ως τον  Τζον Πίερποντ Μόργκαν, τον Τζον Ντ. Ροκφέλερ και τον Ελον Μασκ σήμερα, η εγγύτητα των μεγάλων επιχειρήσεων και της κυβέρνησης, έχει μακρά παράδοση στην αμερικανική ιστορία

Όπως έλεγε ο Τζον Ανταμς, ένας από τους «ιδρυτές πατέρες» των ΗΠΑ που διετέλεσε πρόεδρος από το 1797ως το 1801, « οι αριστοκράτες είναι τα πιο δύσκολα ζώα στη διαχείριση, από οτιδήποτε άλλο,σε ολόκληρη τη θεωρία και την πρακτική της διακυβέρνησης. Δεν θα κυβερνηθούν ποτέ». Ο φόβος της δυσανάλογης επιρροής των υπέρπλουσίων υπάρχει σε όλη την ιστορία των ΗΠΑ. Ωστόσο, μερικές φορές η σχέση γίνεται ιδιαίτερα σκληρή και απειλητική.

Το πρόβλημα δεν ήταν μόνο η ικανότητά τους να εξαγοράζουν πολιτικές χάρες, αλλά η επιρροή που είχαν και έχουν τα χρήματά τους, στο μυαλό των ανθρώπων.

Γι’ αυτό και οι «ιδρυτές πατέρες» των Ηνωμένων Πολιτειών, εργάστηκαν σκληρά για να προστατευτούν από αυτό το είδος απόλυτης και συγκεντρωμένης εξουσίας, θεσπίζοντας ένα σύστημα ελέγχων και ισορροπιών που διαχωρίζει και μοιράζεται την εξουσία μεταξύ τριών ισότιμων κλάδων- εκτελεστικής, νομοθετικής και δικαστικής. Για να διασφαλίσουν ότι καμία αρχή δεν διαθέτει όλες τις εξουσίες της κυβέρνησης. Η πολιτική των ολιγαρχών  μπορεί βέβαια να λάβει πολλές διαφορετικές μορφές, δεν είναι όλες απαραίτητα συντηρητικές, αλλά έχουν πάντα ένα κοινό συμφέρον: την προστασία του πλούτου τους.

Τώρα, κάτω από την κορυφή του τσίρκου που βιαστικά συγκέντρωσαν στην αμερικανική πρωτεύουσα ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Έλον Μασκ, μπορούμε να δούμε τα πάντα.

Ακραίο επεισόδιο για την εξουσία

Υπάρχουν κάποιοι που φαντάζονται μια θανάσιμη μάχη ανάμεσά τους.

Άλλοι δεν αποκλείουν ότι η σύγκρουση μεταξύ του προέδρου των ΗΠΑ και του Μασκ, τον οποίο ο ιστορικός Νάιαλ Φέργκιουσον χαρακτήρισε ως «τον Ναπολέοντα του αιώνα μας», θα υποβαθμιστεί τελικά σε ένα ακραίο επεισόδιο του θεάτρου της εξουσίας.

Ένας πολιτικός που έχει λάβει την λαϊκή εντολή να κυβερνά σωστά και ένας επιχειρηματίας που υπήρξε η αιχμή του δόρατος της καινοτομίας στις Ηνωμένες Πολιτείες για σχεδόν 20 χρόνια, είναι οι πρωταγωνιστές ενός κωμικού σήριαλ . Με επεισόδια φτιαγμένα από αγάπη, ζήλια, μίσος, υπερβολικούς επαίνους, χτυπήματα κάθε είδους και κάτω από τη μέση .

Αυτή η διαμάχη μεταξύ των δύο πρωταθλητών του εγωκεντρισμού, δεν μπορεί να αποκρύψει όμως την μεγάλη εικόνα: την επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, τις αποτυχίες της εξωτερικής πολιτικής του Τραμπ, από την Ουκρανία μέχρι τη Μέση Ανατολή. Αλλά και την κρίση των εταιρειών του Μασκ- και καίγεται από μια ολοένα και πιο ψυχαναγκαστική τάση να εξωτερικεύει μέρα νύχτα στο Χ, το …εγώ του.

Ό,τι και να συμβεί όμως, η αξιοπιστία και ο ρόλος των Ηνωμένων Πολιτειών στον κόσμο, κινδυνεύουν θα βγουν κομμάτια από αυτή τη σύγκρουση…

Ρώσοι και Ουκρανοί αξιωματούχοι προχώρησαν σε αντικρουόμενες δηλώσεις σχετικά με την ανταλλαγή αιχμαλώτων και σορών, που συμφωνήθηκε στον τελευταίο γύρο συνομιλιών στην Κωνσταντινούπολη νωρίτερα αυτή την εβδομάδα.

«Τηρήστε το χρονοδιάγραμμα»

Η Ρωσία κατηγόρησε σήμερα την Ουκρανία ότι ανέβαλε την ανταλλαγή αιχμαλώτων και σορών στρατιωτών που σκοτώθηκαν στον πόλεμο η οποία επρόκειτο να πραγματοποιηθεί αυτό το Σαββατοκύριακο, όπως είχε συμφωνηθεί μετά τον δεύτερο γύρο των ρωσοουκρανικών συνομιλιών στην Κωνσταντινούπολη.

Σύμφωνα με τον επικεφαλής των διαπραγματευτών της ρωσικής πλευράς Βλαντίμιρ Μεντίνσκι, «η ουκρανική πλευρά μετέθεσε απροσδόκητα την παραλαβή των σορών και την ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμων σε απροσδιόριστη ημερομηνία».

«Καλούμε το Κίεβο να τηρήσει αυστηρά το χρονοδιάγραμμα και όλες τις συμφωνίες που έχουν επιτευχθεί και να ξεκινήσει αμέσως την ανταλλαγή», πρόσθεσε.

Τι υποστηρίζει το Κίεβο

Απαντώντας από την ουκρανική πλευρά, ο Πέτρο Γιατσένκο από το Αρχηγείο της Ουκρανίας για τη μεταχείριση των αιχμαλώτων πολέμου ανέφερε ότι η ανταλλαγή έχει μετατεθεί για την επόμενη εβδομάδα.

Σε ανακοίνωση του γραφείου του αναφέρεται ότι «οι δηλώσεις εκπροσώπων του επιτιθέμενου κράτους σχετικά με την υποτιθέμενη έναρξη της επιστροφής σορών ή των μέτρων επαναπατρισμού μετά από συμφωνία στην Κωνσταντινούπολη δεν είναι αληθείς».

Αναφέρεται επίσης ότι εξακολουθούν να βρίσκονται σε εξέλιξη οι προετοιμασίες για την ανταλλαγή σοβαρά ασθενών και σοβαρά τραυματισμένων ατόμων, νέων και την επιστροφή των σορών στρατιωτών.

«Οποιεσδήποτε μονομερείς δηλώσεις ή ενέργειες εκπροσώπων του επιτιθέμενου κράτους», αναφέρει η δήλωση, «αποτελούν μια ακόμη προσπάθεια χειραγώγησης σχετικά με το ευαίσθητο και σημαντικό ζήτημα του επαναπατρισμού των σορών των υπερασπιστών μας».

Δεν είναι σαφές εάν οι αντικρουόμενες δηλώσεις αποτελούν σημαντικό εμπόδιο ή απλώς είναι μέρος των  διαπραγματεύσεων που είναι σε εξέλιξη, σχετικά με τους όρους της ανταλλαγής,  καθώς καμία από τις δύο πλευρές δεν θέλει να θεωρηθεί ότι καθυστερεί τη διαδικασία.

Όπως σημειώνει πάντως το BBC, δεν είχε οριστεί συγκεκριμένη ημερομηνία. Υπήρχαν εικασίες ότι θα μπορούσε να λάβει χώρα ήδη από αυτό το Σαββατοκύριακο, αλλά αυτές οι αναφορές δεν επιβεβαιώθηκαν.

Ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Έλον Μασκ, άλλοτε εχθροί, αργότερα πολιτικοί σύμμαχοι και τελικά καθημερινοί συνομιλητές στο Οβάλ Γραφείο και το Air Force One, βρίσκονται πλέον στα χαρακώματα ενός ανοιχτού πολέμου.

Με δισεκατομμύρια δολάρια, ισχυρές πλατφόρμες και προσωπική επιρροή εκατέρωθεν, οι δύο άνδρες επιχείρησαν να αναδιαμορφώσουν το αμερικανικό κράτος εκ των έσω – για να καταλήξουν σε μια εκρηκτική ρήξη που αποκαλύπτει όχι μόνο το εύθραυστο της συμμαχίας τους, αλλά και τα όρια του εγωισμού στην πολιτική ισχύ.

Από την προεκλογική στήριξη και την ανάληψη κυβερνητικών ρόλων, μέχρι τα χτυπήματα κάτω από τη μέση και τις κατηγορίες για Έπσταϊν, η ιστορία της σχέσης Τραμπ – Μασκ είναι ένα χρονικό μεγάλων φιλοδοξιών, εύθραυστης εμπιστοσύνης και μιας εξουσίας που δεν χωράει δύο πρωταγωνιστές.

Από την κριτική στη στον θαυμασμό και πάλι πίσω

2016 – Ο Μασκ εναντίον Τραμπ

Σε συνέντευξή του στο CNBC, ο Έλον Μασκ χαρακτηρίζει τον υποψήφιο τότε Ντόναλντ Τραμπ «τον λάθος άνθρωπο». Εκφράζει την προτίμησή του στην Χίλαρι Κλίντον, επικροτώντας τις οικονομικές και περιβαλλοντικές της πολιτικές, ενώ δηλώνει: «Δεν νομίζω πως αυτό είναι το καλύτερο δείγμα της δημοκρατίας μας».

2017 – Η συμφωνία για το κλίμα

Ο Μασκ αποδέχεται ρόλο σε συμβουλευτικά συμβούλια του προέδρου Τραμπ (μεταξύ άλλων στο Manufacturing Jobs Council), αλλά παραιτείται τον Ιούνιο του 2017, μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα. «Η κλιματική αλλαγή είναι πραγματικότητα. Η αποχώρηση δεν είναι καλή για την Αμερική ούτε για τον κόσμο», γράφει στο Twitter.

2020 – Θερμά λόγια από Τραμπ

Κατά την εκτόξευση πυραύλου της SpaceX, ο Τραμπ επαινεί τον Μασκ: «Τον θαυμάζω, είναι μια μεγάλη ιδιοφυΐα. Του μιλάω συχνά. Έχει κάνει φανταστική δουλειά».

 2022 – Δημόσιος καβγάς

Τον Μάιο, ο Μασκ δηλώνει πως σταματά να στηρίζει τους Δημοκρατικούς, κατηγορώντας τους για «μίσος και διαίρεση». Ωστόσο, τον Ιούλιο, ξεσπά δημόσια κόντρα με τον Τραμπ, όταν εκείνος τον αποκαλεί «απατεώνα» και ισχυρίζεται πως οι εταιρείες του δεν θα υπήρχαν χωρίς κρατική στήριξη. Ο Μασκ απαντά: «Ώρα να αποσυρθείς αξιοπρεπώς».

Από την επιστροφή στο Twitter έως τη στήριξη

Νοέμβριος 2022 – Ο λογαριασμός στο Twitter (νυν X)

Τέσσερις μέρες μετά την ανακοίνωση της τρίτης υποψηφιότητας του Τραμπ, ο Μασκ επαναφέρει το account του, που είχε αποκλειστεί μετά την 6η Ιανουαρίου 2021.

Μάιος 2023 – Στήριξη στον ΝτεΣάντις

Ο Μασκ υποστηρίζει αρχικά τον Ρον ΝτεΣάντις για το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών, παρουσιάζοντάς τον σε ζωντανό, τεχνικά προβληματικό livestream στο X.

Ιούλιος 2024 – Επίσημη στήριξη στον Τραμπ

Μετά την απόπειρα δολοφονίας εναντίον του Τραμπ στην Πενσιλβάνια, ο Μασκ δηλώνει δημόσια: «Στηρίζω πλήρως τον πρόεδρο Τραμπ και του εύχομαι ταχεία ανάρρωση». Λίγες μέρες αργότερα, ανεβαίνει μαζί του στη σκηνή προεκλογικής συγκέντρωσης.

Οκτώβριος 2024 – Εμφάνιση σε συγκέντρωση με καπέλο MAGA

Ο Μασκ παρίσταται σε νέα συγκέντρωση του Τραμπ στην Πενσιλβάνια, δηλώνοντας: «Μόνο ο Τραμπ μπορεί να σώσει τη δημοκρατία στην Αμερική». Η μεταξύ τους σχέση φτάνει στο αποκορύφωμα.

Νοέμβριος 2024 – Ο Τραμπ επανεκλέγεται, ο Μασκ γίνεται κυβερνητικός αξιωματούχος

Ο Μασκ διορίζεται επικεφαλής του νέου Υπουργείου Κυβερνητικής Αποδοτικότητας (DOGE), με αποστολή τη μείωση των δημοσίων δαπανών και τη συρρίκνωση του κρατικού μηχανισμού. Συμμετέχει σε υπουργικά συμβούλια, ταξιδεύει με τον Τραμπ και δηλώνει: «Τον αγαπώ όσο ένας στρέιτ άντρας μπορεί να αγαπά άλλον άντρα».

Από τον Λευκό Οίκο στα χαρακώματα

Ιανουάριος–Μάρτιος 2025 – Απόλυτη ταύτιση

Στην ορκωμοσία του Τραμπ, ο πρόεδρος λέει: «Ένα αστέρι γεννήθηκε. Ο Έλον!». Ο Λευκός Οίκος μετατρέπεται προσωρινά σε σαλόνι παρουσίασης Tesla. Ο Τραμπ κάθεται δίπλα στον Μασκ μέσα σε Model S και δηλώνει: «Θα αγοράσω ένα Tesla. Είναι πατριώτης».

Απρίλιος 2025 – Πρώτα σημάδια ρήξης

Ο Μασκ αρχίζει να αποστασιοποιείται από το DOGE και συγκρούεται με άλλους συμβούλους, κυρίως για τους δασμούς. Η αποδοτικότητά του αμφισβητείται, ενώ επενδυτές σε Tesla και SpaceX εκφράζουν ανησυχία για τις προτεραιότητές του.

Μάιος 2025 – Δημόσια αποδοκιμασία του «νομοσχεδίου Τραμπ»

Σε συνέντευξή του στο CBS, ο Μασκ επικρίνει το τεράστιο πακέτο φορολογικών και δημοσιονομικών μέτρων του Τραμπ: «Απογοητεύτηκα. Αυξάνει το έλλειμμα και υπονομεύει όσα κάναμε στο DOGE». Την επόμενη μέρα, ανακοινώνει την αποχώρησή του από την κυβέρνηση.

Ιούνιος 2025 – Εντείνονται οι βολές

Ο Μασκ αποκαλεί το νομοσχέδιο «αηδιαστικό βδέλυγμα» και κατηγορεί τους Ρεπουμπλικάνους που το ψήφισαν. Ο Τραμπ απαντά ότι «ο Έλον το έχει χάσει» και απειλεί να ακυρώσει κρατικές συμβάσεις με τις εταιρείες του.

Η σύγκρουση εκτροχιάζεται:

• Ο Μασκ υπαινίσσεται ότι ο Τραμπ εμπλέκεται στην υπόθεση Έπσταϊν.
• Ο Τραμπ υποστηρίζει πως ήθελε να απομακρύνει τον Μασκ και τον κατηγορεί για υπερβολές.
• Ο Μασκ αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να κλείσει προγράμματα της SpaceX που στηρίζουν τη NASA.
• Δημοσιεύει μηνύματα υπέρ της παραπομπής του Τραμπ

Και τώρα τι;

Το πιο πρόσφατο σχόλιο του Τραμπ για τα όσα συμβαίνουν; «Όλα βαίνουν καλώς». Σύμφωνα με το Politico υπάρχει προσπάθεια αποκλιμάκωσης της έντασης και δεν αποκλείεται τηλεφωνική επικοινωνία των δύο ανδρών εντός της ημέρας. Αυτό θα μπορούσε να τους αποτρέψει από το να ρίξουν και άλλο λάδι στη φωτιά. Αλλά δεν σημαίνει ότι η θα αποκαταστήσει τη σχέση τους.

Κανείς δεν αποκλείει άλλωστε το τηλεφώνημα ανάμεσα στις δύο εκρηκτικές προσωπικότητες με το μεγάλο «εγώ» να πάει στραβά. Η τελική πράξη θα γραφτεί σε πραγματικό χρόνο, με οργισμένα posts, πολιτικές απειλές και συμβόλαια δισεκατομμυρίων στον αέρα.

Ο Τραμπ επιχειρεί να επιβάλει την κυριαρχία του. Ο Μασκ δείχνει τα δόντια του, σαν να μην έχει τίποτα να χάσει. Και το ερώτημα πλέον δεν είναι αν θα ξαναμιλήσουν —αλλά πόσο θεσμικά επικίνδυνη μπορεί να γίνει η σύγκρουση δύο ανδρών που πίστεψαν ότι μπορούσαν να κυβερνήσουν την Αμερική μαζί.