Πριν λίγες μέρες είδα στην τηλεόραση ένα φρικιαστικό φαινόμενο βίαιης εξώσεως ενός ηλικιωμένου ανάπηρου με ένα πόδι, αποτέλεσμα εκποιήσεως υποθήκης ενός σπιτιού λόγω δανείου. Αυτό συνέβηκε στην Ελλάδα που είναι η πηγή των αρχαίων αξιών της ανθρωπότητας. Δεν ήταν το πρώτο επεισόδιο, παρόμοιο απάνθρωπο επεισόδιο ξαναείδα πάλι στην Ελλάδα. Δεν ξέρω εάν συνέβη κάτι τέτοιο και στην Κύπρο. Αυτά τα τραγικά περιστατικά είναι αποτέλεσμα της αυθαιρεσίας και της άγνοιας των νεοφερμένων εταιρειών που ανέλαβαν να εισπράξουν τα προβληματικά ενυπόθηκα δάνεια των τραπεζών με ένα νόμο που τους έδωσε το κράτος μας έναντι ενός ποσού. Ουδεμία αναφορά γίνεται στην έννομη διαδικασία την οποία όφειλαν να ακολουθήσουν διότι ουδεμία τέτοια διαδικασία σκέφτηκε ή προέβλεψε η Βουλή και το κράτος μας. Αυτούς τους ενδιέφερε να πάρουν χρήματα για να συμπληρώσουν το προϋπολογισμό. Είναι γι’ αυτό που είναι και το κράτος συνυπεύθυνο για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των αναπήρων και των ανθρώπων με ειδικές ανάγκες στις περιπτώσεις που ανάφερα. Και τούτο παρά το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων η οποία δεσμεύει την Κύπρο επιβάλλει ρητώς βάσει του Άρθρου 1 αυτής το καθήκον των συμβαλλομένων χωρών να εξασφαλίζουν σε κάθε ένα τα δικαιώματα και τις ελευθερίες που προβλέπει η Σύμβαση. Η χρήση εξαναγκασμού επιτρέπεται εάν ασκείται εντός πλαισίου που αφενός σχετίζεται με ένα ανθρώπινο δικαίωμα δηλαδή (π.χ. σύλληψη δια ποινικό αδίκημα, εκτέλεση δικαστικής απόφασης), νοουμένου όμως ότι δεν ξεπερνά τα όρια της λογικής εφαρμογής του μέσου που χρησιμοποιείται σε συνάρτηση με το αποτέλεσμα. Για παράδειγμα δεν επιτρέπεται άνθρωπους ανάπηρους να τους βγάζουν έξω από το σπίτι δια της βίας με κατάληξη να παραμείνουν στο δρόμο. Δεν ενδιαφέρει όμως αυτή η πτυχή είτε το κράτος είτε τους εισπράκτορες. Τα χρήματα επιδιώκουν να πάρουν και όπως όπως.

Για να είμαι πιο συγκεκριμένος οι Τράπεζες έχουν το ανθρώπινο δικαίωμα προστασίας της περιουσίας τους, η οποία συνίσταται και από δάνεια. Η άσκηση αυτού του δικαιώματος δεν επιτρέπει την παραβίαση άλλων δικαιωμάτων, δηλαδή των δικαιωμάτων των δανειοληπτών, όπως π.χ. το δικαίωμα να μην ταπεινώνονται και το δικαίωμα της αξιοπρέπειας τους. Αυτά κατοχυρώνονται εκτός από την Ευρωπαϊκή Συνθήκη και από άλλες διεθνείς Συνθήκες ανθρωπίνων δικαιωμάτων που δεσμεύουν την Κύπρο. Άλλωστε προκύπτει από τον συνδυασμό των Άρθρων 17 και 18 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης που αναφέρθηκε προηγουμένως τα οποία απαγορεύουν την κατάχρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των περιορισμό τους πέραν του δέοντος.

Η άποψη ότι κατά την άσκηση ενός ανθρώπινου δικαιώματος μπορεί να παραβιασθεί άλλο ανθρώπινο δικαίωμα είναι σχήμα οξύμωρο και απαράδεκτο. Γι’ αυτό πρέπει να έχουν υπόψη το κράτος, οι τράπεζες και εισπράκτορες τους ότι δεν μπορούν να ασκούν το δικαίωμα εκποίησης υποθήκης πετώντας έξω από το σπίτι τους άνθρωπους ανήμπορους και αδύνατους να στεγαστούν οπουδήποτε ή οικογένειες ολόκληρες που δεν είναι υπαίτιες για το δάνειο εκτός από ένα μέλος τους.

Τα πιο πάνω ισχύουν για τις περιπτώσεις όπου υπάρχει το πρόβλημα. Δεν ισχυρίζομαι ότι είναι εμπόδιο σε όλες τις περιπτώσεις που δεν υπάρχουν τα προβλήματα που ανάφερα προηγουμένως.
Νοουμένου ότι για όλες τις περιπτώσεις απαγορεύεται η κατάχρηση ενός δικαιώματος εκποίησης μιας υποθήκης. Γι’ αυτό πρέπει να δημιουργηθεί ένα σύστημα ελέγχου των γεγονότων κάθε εκποίησης από δικαστικά όργανα.

*Δικηγόρος