Το πετύχαμε κι αυτό, έστω κι αν το διαπιστώσαμε καθυστερημένα. Πετύχαμε για τα μάτια του γείτονα εξ Ανατολών και των ΝΑΤΟϊκών συμμάχων μας να μετατρέψουμε την ελληνική παρουσία στο Βίλνιους της Λιθουανίας (11-12 Ιουλίου) σε μάννα εξ ουρανού για την Τουρκία.

   Με την σιωπηρή αποδοχή μας, ουσιαστικά, για την μετατροπή της Κύπρου από χώρας σε χώρο συντεταγμένων στους χάρτες του ΝΑΤΟ και την εν γένει γαργάρα που κάναμε –επικοινωνιακά, τουλάχιστον — στα αναθεωρητικά σχέδια της ”Γαλάζιας Πατρίδας” σε Αιγαίο (συνεκμετάλλευση) και Κύπρο (διχοτόμηση), δώσαμε το  ”ok” που ανοίγει τον δρόμο για τον αμερικανικό επανεξοπλισμό της Τουρκίας (εκσυγχρονισμός 80 F-16V και αγορά νέων) τραβώντας  το χαλί κάτω απ’ τα πόδια του Μπομπ Μενέντεζ.

    Του φιλέλληνα που μάχεται με νύχια και με δόντια για να μη ψηφιστεί από το Κογκρέσο η άρση του εμπάργκο όπλων στην Τουρκία κραυγάζοντας ότι αυτή εμπαίζει την Αμερική όσο συνεχίζει την κατοχή της Βόρειας Κύπρου, ενώ δεν πείθει ότι δεν θα χρησιμοποιήσει τα F-16V κατά της Ελλάδας.

   Τι πήραμε εμείς, τελικά, από το Βίλνιους στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ τον περασμένο μήνα (Ιούλιος ’23); Χαμόγελα ”συμφιλίωσης” από Ερντογάν και ”ήρεμα νερά” στο Αιγαίο, διαύλους κορυφής υπό την καθοδήγηση των υπουργών Εξωτερικών (υλοποίηση της συμφωνίας του περασμένου Ιουλίου για επανέναρξη των ΜΟΕ μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας υπό την πίεση των ΗΠΑ) και από κοινού προσπάθεια για λύση των διακρατικών οικονομικών προβλημάτων τους στην προσεχή συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας στη Θεσσαλονίκη (Σεπτέμβριο-Οκτώβριο ’23), σε συνέχεια εκείνων του ’10 (Αθήνα) και ’16 (Σμύρνη).

  Του Ανώτατου Συμβουλίου που αναμένεται να συζητήσει τις διμερείς συμφωνίες Ελλάδας-Τουρκίας για θέματα μετανάστευσης, τουρισμού και εμπορίου, με πιθανή μια καταληκτική Διακήρυξη Μητσοτάκη-Ερντογάν η οποία θα στείλει συμβολικό σήμα στους συμμάχους για την ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ των χωρών τους.

   Συμβολικό γιατί το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας, που θα συγκληθεί στη Θεσσαλονίκη το Φθινόπωρο, θα συμπέσει εποχικά με την επέτειο του ελληνικού ”ΟΧΙ” το ’40 και τη συμπλήρωση 100 χρόνων Τουρκικής Δημοκρατίας.

 Δημοκρατίας που συνδέεται ιστορικά με την ελληνική συμπρωτεύουσα, γιατί το κίνημα των Νεοτούρκων (οι οποίοι ζητούσαν συνταγματική μοναρχία από τον διεφθαρμένο Αμπντούλ Χαμίτ Β’ στις αρχές του περασμένου αιώνα) ξεκίνησε από τη Θεσσαλονίκη (Ιούλιος, 1908), στην οποία εξορίστηκε το 1909 ο ”ερυθρός” (λόγω των βιαιοπραγιών του) σουλτάνος, κλεισμένος και φρουρούμενος στην έπαυλη Αλλατίνη (κατ’ οίκον περιορισμός του μέχρι το 1912).

  Θα διαμορφωθεί, ως εκ τούτου, μια επικίνδυνα απατηλή, εικονική πραγματικότητα περί ελληνοτουρκικής προσέγγισης και φιλίας η οποία συμφέρει μόνο στην Τουρκία, αφού θα είναι εξόριστη από το… συνεργατικό πνεύμα της Θεσσαλονίκης κάθε συζήτηση για τα φλέγοντα θέματα των διαφορών μας σε Θράκη-Αιγαίο και Κύπρο.

   Όπερ σημαίνει ότι θα εξαϋλωθεί προκαταβολικά το κυβερνητικό όνειρο για ελληνοτουρκικό διάλογο στη Χάγη με θέμα αποκλειστικά τις θαλάσσιες ζώνες (υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ), καθώς η τροχοδρόμηση επαφών Μητσοτάκη-Ερντογάν προοιωνίζεται νέα δεδομένα στο Τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

   Δεδομένα από δυσοίωνα ως εφιαλτικά, γιατί η Τουρκία δεν κάνει βήμα από την αναθεωρητική πολιτική της. Διάθεση για συμβιβασμό και υποχωρητικότητα δείχνουμε μόνο εμείς. Αυτή εξακολουθεί να τροχοδρομεί στις ράγες της στρατηγικής της ”Γαλάζιας Πατρίδας” που αμφισβητεί τα κυριαρχικά δικαιώματα του Ελληνισμού στη Θράκη, το Αιγαίο και την Κύπρο, ενώ ψαλιδίζει κάθε προοπτική να κάνουμε εφικτή τη δικαιωματική επέκταση (βλ. Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, 1982) των ελληνικών χωρικών υδάτων (ΕΧΥ) στα 12 νμ.

  Ψαλιδίζει τις ελπίδες μας και για την άρση του casus belli. Ήδη η τουρκική Sabah πανηγυρίζει προπαγανδιστικά ότι η ”Ελλάδα δεν ζήτησε τίποτα από την Τουρκία στο Βίλνιους σχετικά με την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ συνάγοντας το συμπέρασμα ότι  παραιτήθηκε σιωπηρά από την αξίωση των 12 νμ και τις διεκδικήσεις ΑΟΖ νησιών του Αιγαίου.

   Αυτό δεν συνεπάγεται βέβαια ότι η Ελλάδα θα προχωρήσει με εθνική ελαφρότητα στην παραίτηση του κυριαρχικού δικαιώματός της για επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 νμ, πολύ περισσότερο όταν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έστειλε προειδοποιητικό σήμα των προθέσεών του το ’20 επεκτείνοντας την αιγιαλίτιδα ζώνη της χώρας μας στην περιοχή των Ιονίων Νήσων μέχρι το Ακρωτήριο Ταίναρο.

  Ωστόσο οι πιθανότητες για γεωπολιτική συγκυριαρχία (”συνεκμετάλλευση” Ελλάδας-Τουρκίας) στο Αιγαίο εξακολουθούν να υφίστανται, ενώ η επιθετική πολιτική του επίσημου δόγματος της Τουρκίας καλά κρατεί και ανανεώνεται περιοδικά με NAVTEX.

   Ενδεικτικό είναι, άλλωστε, το στίγμα που εξέπεμψε — σε γεωγραφικό πλάτος φ : 35° 22′ 37,5″ Βόρειο και μήκος λ : 030° 05′ 25,9″ Ανατολικό — το υπό σημαία Τουρκίας Drill Ship ABDULHAMID HAN (γεωτρύπανο ”Αμπντουλχαμίτ Χαν”) το μεσημέρι της 12ης Αυγούστου — σε γραμμή μέσα και έξω από τα ΕΧΥ με κατεύθυνση την Ανατολική Μεσόγειο.

   Κι αυτό γιατί η Τουρκία εκμεταλλεύεται το δικαίωμα που τους έδωσε η κουτσουρεμένη ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία του ’20 (βλ. αβελτηρία Δένδια). για να παραβιάσει τα χωρικά μας ύδατα απ’ τη στιγμή που αφήσαμε ”ακάλυπτη” (έξω από την ελληνική ”επήρεια”) τη θαλάσσια ζώνη ανατολικότερα του 28ου μεσημβρινού, όπου βρίσκονται το Καστελόριζο και η Νότια Ρόδος.

   Ζώνη που δεν φροντίσαμε να καλύψουμε κυριαρχικά (γιατί, άραγε;) ούτε στο τελευταίο ταξίδι Μητσοτάκη-Γεραπετρίτη στην Αίγυπτο, όπου ο πρώτος εξέπεμψε το μήνυμα ότι ”οι ελληνοαιγυπτιακές σχέσεις είναι αυτοτελείς και δεν ετεροκαθορίζονται από τις σχέσεις με άλλες χώρες” (βλ. Τουρκία). Δήλωση που δεν μας καθησύχασε, αλλά αντίθετα πολλαπλασίασε τα ερωτηματικά για την μη ολοκλήρωση της συμφωνία μας με την Αίγυπτο, ενώ ο πρωθυπουργός είχε χρυσή ευκαιρία να το κάνει…

   Έτσι το μόνο που μας παρηγορεί στον τρέχοντα χρόνο είναι η έκδοση νόμιμης AntiNAVTEX (έναντι της παράνομης τουρκικής NAVTEX) από το ”Ράδιο Κύπρος” στο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας (ΚΣΕΔ), λίγο μετά την ανακοίνωση των εργασιών του τουρκικού γεωτρύπανου, στην αναφορά του οποίου γίνεται λόγος για εργασίες γεώτρησης του Αμπντουλχαμίντ Χαν και των υποστηρικτικών σκαφών σκαφών ”Μιχριμάχ”, ”Αι Μπουκέ” και ”Κουτσί Ιλχάν”στην Ανατολική Μεσόγειο, χωρίς προηγούμενη ενημέρωση των αρμοδίων Αρχών της Κυπριακής Δημοκρατίας.

     Σημειωτέον ότι το κυπριακό ΚΣΕΔ (αντίστοιχο του ελληνικού ΕΚΣΕΔ)  είναι ο μόνος εξουσιοδοτημένος σταθμός στην περιοχή ευθύνης της Ανατολικής Μεσογείου), αρμόδιος να προλάβει τη διαμόρφωση συνθηκών επικίνδυνων για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας μέχρι τις 6 Φεβρουαρίου 2024, ώρα 22:59, καθώς η Τουρκία — ως Περιφερειακή δύναμη ισχύος που δεν υπακούει στο Διεθνές Δίκαιο — δέσμευσε για έρευνες την περιοχή για διάστημα έξι μηνών, από τις 10 Αυγούστου 2023 έως τις 6 Φεβρουαρίου 2024.

   Υπενθυμίζω, παρεμπιπτόντως, ότι η Τουρκία ιστορικά δεν κάνει τίποτα τυχαία. Στην παρούσα συγκυρία, ειδικότερα — αν σηκώσει κανείς το πέπλο υποκρισίας των ”αγαθών” της προθέσεων απέναντι σε Ελλάδα και Κύπρο — θα διαπιστώσει την ιδιοτέλεια και τον εμπαιγμό της.

   Ιδιοτέλεια που, στην περίπτωση της Ελλάδας, αποσκοπεί στην εμπέδωση δια της πλαγίας της λογικής της ”Γαλάζιας Πατρίδας” (έλεγχο της ”ακάλυπτης” από μας θαλάσσιας ζώνης ανατολικά του 28ου μεσημβρινού λόγω ημιτελούς ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας) για εγκλωβισμό των νησιών μας από τον ηπειρωτικό κορμό της Ελλάδας (ακόμα κι αν δεν αποστρατιωτικοποιηθούν αυτά) και δέσμευση με αεροναυτικές ασκήσεις ”γκριζαρισμένων” θαλασσίων ζωνών, με σκοπό τη δημιουργία  — μέσω διαλόγου — τετελεσμένων γεωπολιτικής συγκυριαρχίας στο Αιγαίο, τα οποία ακυρώνουν το δικαίωμά μας στα 12 νμ.

    Στην περίπτωση της Κύπρου, πάλι, έχουμε να κάνουμε με καθαρό εμπαιγμό, ο οποίος — σε συνάρτηση με τη στρατηγική της ”Γαλάζιας Πατρίδας” και την επαναλαμβανόμενη αφέλεια της ευκολόπιστης Αθήνας (που φαίνεται να την έχει χωνέψει ο Έλληνας πρωθυπουργός, αφού έφτασε να κάνει τον ”προξενητή”  στις ΗΠΑ για να πάρει η Τουρκία τα F-16 κόντρα στις αντιστάσεις Μενέντεζ)  — οδηγούν μαθηματικά σε διχοτομικές λύσεις στο Κυπριακό.

    Διχοτομικές λύσεις είτε δια της ευθείας (πρόταση Άγκυρας για διχοτόμηση της Κύπρου) είτε δια της πλαγίας (πρόταση Αθήνας-Λευκωσίας  μέσω ΟΗΕ, συνεπικουρούμενου από ΗΠΑ-Βρετανία, για Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία).

    ΔΔΟ με πολιτική ισότητα που θα καταλήξει, αργά ή γρήγορα, να γίνει αποδεκτή από την Τουρκία (παραπλανητικό δείγμα υποχώρησης η τυχόν αποδοχή της ελληνικής/κυπριακής πρότασης απ’ αυτήν) ως βάση επίλυσης του Κυπριακού με κατάληξη μακροπρόθεσμα τα δύο κράτη και την ισότιμη κυριαρχία στην Κύπρο…

Κρινιώ Καλογερίδου

Ο τίτλος στο Hellas Journal: 

Γεωπολιτική συγκυριαρχία στο Αιγαίο και διχοτόμηση μέσω της φιλοτουρκικής Διζωνικής στην Κύπρο: Έχουμε ανέμελοι συμβιβαστεί με την “οδυνηρή πραγματικότητα”;