Το Κυπριακό, είναι μία ιστορία διαδοχικών λαθών, ανεπίτρεπτων σφαλμάτων, στρατηγικών ανεπαρκειών, ολέθριων εγκλημάτων

Λάζαρος Α. Μαύρος

Ο ΠΛΟΥΤΟΣ της επιστημονικής γνώσης από την ενδελεχή μελέτη, την πανεπιστημιακή διδασκαλία και την συγγραφή βιβλίων για όλα τα «Σχέδια λύσης του Κυπριακού» και για τις «Σχέσεις Αθηνών – Λευκωσίας και το Κυπριακό», που αποκόμισε στην ακαδημαϊκή του σταδιοδρομία, συν η πλουσιότερη «επί του πεδίου και καθ’ ύλην» γνώση και η προσωπική του εμπειρία η οποία προστέθηκε με την 24χρονη υπηρεσία του στα κρατικά αξιώματα που του είχαν ανατεθεί, ιδίως κατά την τελευταία 10ετία (2013-2022) στα κέντρα λήψης αποφάσεων επί του Κυπριακού, η εντεύθεν σοφία που συσσώρευσε, μαζί με το πρωτοφανές γεγονός ότι εξελέγη από τον λαό Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχοντας εναντίον του για πρώτη φορά στην ιστορία τις ηγεσίες των δύο μεγαλύτερων κομμάτων ΔηΣυ και ΑΚΕΛ, δεν επιτρέπουν στον Πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη την διάπραξη άλλων λαθών στους χειρισμούς του Κυπριακού.

ΔΙΟΤΙ ΚΙ Ο ΙΔΙΟΣ γνωρίζει, και επιστημονικά και ως αυτόπτης επί δεκαετίαν μάρτυρας ότι: Το Κυπριακό, είναι συν τοις άλλοις και μία ιστορία διαδοχικών λαθών, ανεπίτρεπτων σφαλμάτων, στρατηγικών ανεπαρκειών, ολέθριων εγκλημάτων (πραξικόπημα και αφύλακτες – προδομένες κυπριακές Θερμοπύλες 1974), συμπεριφορών υποτέλειας, φοβικών συνδρόμων, καλλιέργειας ψευδαισθήσεων του ίδιου του Ελληνισμού, Αθηνών τε και Λευκωσίας.

ΣΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ τού πιο πρόσφατου βιβλίου του με τίτλο «Οι Γεωπολιτικές Πραγματικότητες στα Σχέδια Λύσης του Κυπριακού» (Εκδόσεις Ι. Σιδέρης 2021), το οποίο προλόγισαν οι ειδήμονες καθηγητές Άγγελος Συρίγος και Ευάνθης Χατζηβασιλείου, ο Νίκος Χριστοδουλίδης έγραψε και τα εξής:

«Η εμπειρία μου από τη συμμετοχή μου στις διαπραγματεύσεις [εννοεί μέχρι και στο Κραν Μοντανά 2017] μου επιβεβαίωσε και μου ενίσχυσε ως αυτόπτη μάρτυρα πλέον, τα βασικά συμπεράσματα της παρούσας μελέτης περί της διαχρονικότητας των προνοιών και θέσεων στο τραπέζι των συνομιλιών, του καθοριστικού ρόλου των πρωταγωνιστών, του πόσο επίκαιρα παρέμεναν τα δεδομένα που προέκυπταν και συγκεκριμένες θέσεις που υποβάλλονταν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Επιβεβαίωνα διά προσωπικής εμπειρίας, για πρώτη φορά, ότι υπήρχε σχέση και διασύνδεση με παλαιότερες αρχές και δεδομένα, με τη λογική που επέβαλλε συγκεκριμένες θέσεις, τα πραγματικά κίνητρα, τις τακτικές που ακολούθησαν, θυμίζοντάς μου σε πολλές των περιπτώσεων θέσεις, προσεγγίσεις, ιδέες και το σκηνικό πρωτοβουλιών και σχεδίων παρελθόντων δεκαετιών, τα οποία είχα μελετήσει κάποτε ως ερευνητής και έπειτα ως διπλωμάτης. Η εν λόγω διαπραγματευτική διαδικασία μου επιβεβαίωσε επίσης τον καθοριστικό ρόλο εξωγενών παραγόντων στο πώς εξελίχθηκε η όλη συζήτηση, ειδικότερα σε σχέση με την κατάληξή της» (σελ. 35).

ΤΑ ΣΧΕΔΙΑ λύσης που απετέλεσαν κορμό της συγγραφικής μελέτης του Χριστοδουλίδη είναι όσα υπήρξαν από το 1948 («Διασκεπτική») μέχρι και το 1978 («Αμερικανο-Βρετανο-Καναδικό). Με την προσωπική γνώση βεβαίως και όλων όσα ακολούθησαν, μέχρι το «Σχέδιο Ανάν» και έως το ναυάγιο της Πενταμερούς στο Κραν Μοντανά το 2017, ο συγγραφέας, νυν ΠτΔ, παρέθεσε στο βιβλίο του σε 26 σελίδες τα σημαντικότερά του «Συμπεράσματα» (σελ. 329-355). Από εκεί σταχυολογούνται και τα εξής:

ΠΡΩΤΟ: «Με καθοριστικό τον ρόλο του Λονδίνου να κρατήσει τον ηγετικό του ρόλο στη Μέση Ανατολή και η σημασία που οι Βρετανοί απέδιδαν στην Άγκυρα για την επίτευξη του συγκεκριμένου στρατηγικού του στόχου [και αφού ύστερα] τα ηνία θα πάρει η Ουάσινγκτον […] με απότερο στόχο την αποτροπή εμπλοκής της Μόσχας στη Μεσόσειο και τη διατήρηση και ενίσχυση του ΝΑΤΟ […] η ζυγαριά φυσικά αναδεικνύει την Άγκυρα ως την πιο σημαντική για τα αμερικανικά συμφέροντα, για αυτό και η ελληνική πλευρά ήταν σε σαφώς μειονεκτική θέση» (σελ.343) …

ΔΕΥΤΕΡΟ: «Η συγκριτική μελέτη των σχεδίων λύσης του Κυπριακού επιτρέπει στον μελετητή ένα επιπλέον συμπέρασμα, του οποίου η σημασία για το παρόν αλλά και για το μέλλον δεν θα ήταν σοφό να υποτιμάται. Από μια πρώτη συγκριτική ανάλυση των σχεδίων λύσης που επιχειρείται στην παρούσα μελέτη προκύπτει ξεκάθαρα η τουρκική σταθερότητα στόχων και επιδιώξεων σε σχέση με τη μορφή και το περιεχόμενο λύσης του κυπριακού προβλήματος σε αντίθεση με την πολιτική της ελληνικής πλευράς. Διαπιστώνεται λοιπόν, αβασάνιστα, η προσήλωση της Άγκυρας σε ξεκάθαρους στόχους, για την εκπλήρωση των οποίων και κατά τρόπο συνεπή η Τουρκία εργάζεται. Από το 1956 και εντεύθεν γίνεται σαφές ότι στόχος της Τουρκίας είναι η επίτευξη διχοτομικής λύσης στο Κυπριακό, για αυτό και όλες οι αποφάσεις και ενέργειες, τόσο της Άγκυρας όσο και της ηγεσίας των Τουρκοκυπρίων, απολύτως συντονισμένα, αποσκοπούν στην επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου» (σελ. 345)…

ΤΡΙΤΟ: «Και αν ακόμη το κύριο συμπέρασμα της μελέτης είναι η καταλυτική και η καθοριστική επίδραση εξωγενών παραγόντων στη γένεση του κυπριακού προβλήματος, την ιστορική του πορεία και εξέλιξη, θα πρέπει να επισημανθεί η ευθύνη της ελληνικής και ελληνοκυπριακής πλευράς, που, με τις πράξεις ή παραλείψεις της, ενίσχυε τις τάσεις επικράτησης των εξωγενών παραγόντων στις διεργασίες για επίλυση του προβλήματος της Κύπρου εις βάρος των ίδιων των Κυπρίων […] Αθήνα και Λευκωσία δυσκολεύονταν όχι μόνο να ερμηνεύσουν τα σημεία των καιρών, αλλά και να καταγράψουν τις σταθερές επιδιώξεις της Άγκυρας ή των Βρετανών ή των Αμερικανών, όπως εμφανίζονταν σχεδόν αυτούσιες σε κάθε νέα προσπάθεια, βρίσκοντας τρόπους να μετριασθούν οι αρνητικές επιπτώσεις τους στα συμφέροντα των Ελληνοκυπρίων» (σελ.350) …

ΣΤΗΝ ΜΕΧΡΙ τώρα επί τα πρόσω του Κυπριακού θητεία του ο Νίκος Χριστοδουλίδης, κατά πάσαν πιθανότητα, έχει αντιληφθεί πληρέστερα (και ίσως το ομολογήσει σε επόμενο βιβλίο του) ότι:

(α) Ο παλαιότερα διατυπωθείς ευσεβής πόθος για «μια ορθολογικά σκεπτόμενη Τουρκία» αντικαταστάθηκε, εν τοις πραγμάσι, από την 100% βεβαιότητα του και διακηρυγμένου τουρκικού νεο-οθωμανικού και επεκτατικού στρατηγικού ορθολογισμού.

(β) Η από το 1956 στρατηγική της Άγκυρας («Εκθέσεις Νιχάτ Ερίμ») έχει εμπλουτιστεί και έχει διευρυνθεί με το «Στρατηγικό Βάθος» (Αχμέτ Νταβούτογλου 2001) έως και την «Γαλάζια Πατρίδα» του επί 20ετία μονοκράτορα στην Τουρκία Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

(γ) Η νεο-σουλτανική αυτοπεποίθηση του Ερντογάν, διεκδικεί πλέον εμπράκτως τον ρόλο «Παγκόσμιας Εμβέλειας Σκακιστή». Ικανού να εκβιάζει και τις υπερδυνάμεις, όχι μόνο επί των σταθερών κι επιμόνως αταλάντευτων από τη δεκαετία του 1950 και επεκτατικότερων συν τω χρόνω επιδιώξεών της για προτεκταροποίηση ολόκληρης της Κύπρου, αλλά και εναντίον των ελληνικών νήσων του Αιγαίου και της ευρύτερης περιοχής από Καύκασο, Μέση Ανατολή, Βόρεια Αφρική, ηγεμονία «προστάτιδας δύναμης» επί των Ισλαμιστών εντός των κρατών της ΕΕ κοκ.

ΩΣ ΕΚ ΤΟΥΤΟΥ αναμένουμε την… αποκρυπτογράφηση των πρόσφατων δηλώσεων περί «ιστορικής ευκαιρίας για λύση του Κυπριακού» που έκανε προ ημερών επισκεπτόμενος τη Λευκωσία και ομνύων «πίστη στην Διζωνική», ο νέος Υπ.Εξ. του ελλα-δικού μας κράτους Γιώργος Γεραπετρίτης.

– Προβλέπει άραγε ότι η Τουρκία θα… ανατρέψει εαυτήν και θα εγκαταλείψει την πάγια από το 1956 πολιτική της;

– Προβλέπει άραγε ότι τα σκακιστικά της παίγνια με την Μόσχα, θα της προκαλέσουν μήπως ανήκεστη βλάβη των σχέσεων της με τις ΗΠΑ, τη Βρετανία, το ΝΑΤΟ την ΕΕ;