Μιλά ο πιλότος του τουρκικού μαχητικού που συμμετείχε στον βομβαρδισμό του Kocatepe

Του Εμίν Τσολασάν

Μετάφραση: Σάββας Καλεντερίδης

Πώς βυθίσαμε το Kocatepe; Τι λέει ο πιλότος του βομβαρδιστικού

Συμπληρώνονται 49 χρόνια από τότε που η ίδια η τουρκική πολεμική αεροπορία βομβάρδισε και βύθισε το αντιτορπιλικό Kocatepe του τουρκικού πολεμικού ναυτικού, τη δεύτερη ημέρα της επιχείρησης (21 Ιουλίου 1974), Στην ίδια αεροπορική επίθεση βομβαρδίστηκαν επίσης τα αντιτορπιλικά Adatepe και Marshal Çakmak, τα οποία υπέστησαν σοβαρές ζημιές από τις επιθέσεις των δικών μας αεροπλάνων και αναγκάστηκαν να διαφύγουν προς τη Μερσίνα.

Το αντιτορπιλικό μας Kocatepe χτυπήθηκε από δικά μας αεροπορικά πυρά πριν από 49 χρόνια. Μαρτύρησαν οι 67 ναύτες μας που βρίσκονταν σε υπηρεσία στο αντιτορπιλικό που βυθίστηκε.

Μετά από αυτό το περιστατικό, είχα πάρει μια συνέντευξη από τον αντισμήναρχο ε.α. Zeki Kılıç, έναν από τους πιλότους μας που βομβάρδισε τα πλοία μας. Τώρα φέρνω και πάλι στο προσκήνιο τα όσα μου εκμυστηρεύθηκε ο αείμνηστος Kılıç:

«Ήμουν διοικητής ομάδας στη βάση Mürted της Άγκυρας. Τα στρατεύματά μας αποβιβάστηκαν στην Κύπρο στις 20 Ιουλίου και στις 21 Ιουλίου η απόβαση συνεχιζόταν. Εκείνο το πρωί μας διέταξαν: «Μια συνοδεία εχθρικών πλοίων κατευθύνεται προς την Πάφο. Εμείς είχαμε κηρύξει εκείνη την περιοχή εμπόλεμη ζώνη. Κανένα πλοίο, φίλιο ή εχθρικό, δεν μπορούσε να μπει σε αυτήν. Τα αεροπλάνα μας φορτώθηκαν με ειδικά πυρομαχικά και βόμβες που έπρεπε να χρησιμοποιηθούν εναντίον πλοίων και απογειωθήκαμε για να χτυπήσουμε τη νηοπομπή το μεσημέρι.

Επικεφαλής της πρώτης ομάδας είναι ο επισμηναγός Namık Kemal Asıcı. Εγώ ήμουν ο αρχηγός της δεύτερης ομάδας…

Για τις περιπτώσεις προσβολής ναυτικών στόχων, πάντα υπήρχε ένας ειδικά εκπαιδευμένος συνάδελφός μας, ο οποίος είχε την αποστολή μας καθοδηγεί. Ακόμα και αν υπήρχαν είκοσι πλοία στη θάλασσα, ο εκπαιδευμένος συνάδελφος μας καθοδηγούσε και έτσι μπορούσαμε να χτυπήσουμε το πλοίο που μας υποδείκνυε, χωρίς να βλάψουμε τα φίλια πλοία.

Από το Κέντρο Επιχειρήσεων στην Άγκυρα λάβαμε την εξής διαταγή: «Βυθίστε όλα τα πλωτά που θα εντοπίσετε να πλέουν και εκείνα που πλησιάζουν προς το λιμάνι της Πάφου».

Στα δικά μας πλοία όμως δεν είχε τοποθετηθεί αξιωματικός σύνδεσμος με την αεροπορία!

Απογειωθήκαμε προς Πάφο, ανοίξαμε το γκάζι στον αέρα. Χρειάζονται 24 λεπτά από την Άγκυρα μέχρι την Πάφο. Ένα αντιτορπιλικό εκτοξεύει εναντίον μας αντιαεροπορικά. Ωστόσο, ο στόχος μας δεν ήταν εκείνο το πλοίο που εκτόξευσε εναντίον μας αντιαεροπορικά πυρά. Ο στόχος μας ήταν η νηοπομπή που είχε προορισμό την Πάφο. Γι’ αυτό δεν επιτεθήκαμε σε εκείνο το πλοίο που εκτόξευσε εναντίον μας πυρά.

Εδώ ξεκινούν τα πράγματα. Εντοπίσαμε τρία πολεμικά πλοία τα οποία βρίσκονταν σε άμεση γειτνίαση με την Πάφο. (Kocatepe, Adatepe, Marshal Cakmak.)

Τους είδαμε με τα μάτια μας. Ήταν σχεδόν μέσα στο λιμάνι. Εκτόξευσαν εναντίον μας αντιαεροπορικά πυρά. Όπως συμβαίνει στις ταινίες, βλέπαμε να εκρήγνυνται γύρω μας τα αντιαεροπορικά πυρά. Κάναμε βυθίσεις εναντίον τους. Πρώτα εκτοξεύσαμε ρουκέτες και μετά βόμβες.

Την τελευταία στιγμή είδαμε ότι αυτά τα πλοία είχαν τουρκική σημαία. Κανείς όμως δεν μας είπε «Αυτά είναι τουρκικά πλοία, μην πυροβολείτε».

Μας τελείωσαν τα πυρομαχικά, μας τελείωσαν τα καύσιμα και γυρίσαμε στη βάση μας. Όμως, επειδή την τελευταία στιγμή είχαμε δει την τουρκική σημαία, γυρίσαμε πίσω με μεγάλη ανησυχία και πίκρα.

Μέχρι να προσγειωθούμε αναρωτιόμασταν αν τα πλοία ήταν δικά μας, αλλά από την άλλη λέγαμε ότι αυτό αποκλείεται, αφού η περιοχή είχε κηρυχτεί εμπόλεμη ζώνη.

Πάντως δεν υπήρχε επικοινωνία μέσω ασυρμάτων μεταξύ των πολεμικών μας πλοίων και των αεροσκαφών μας…

Επιστρέψαμε στη βάση μας και είπαμε στους διοικητές μας ότι είδαμε την τουρκική σημαία στα πλοία που χτυπήσαμε.

Είπαν να το ερευνήσουμε. Μετά από λίγο μας είπαν και πάλι ότι πρόκειται για ελληνικά πλοία και ήρθε ξανά η εντολή για νέα απογείωση…

Η διαταγή ήταν η εξής:

«Αυτά είναι εχθρικά πλοία. Απογειωθείτε ξανά και βυθίστε όσα τυχόν δεν έχουν βυθιστεί. Αν δεν εντοπίσετε κανένα πλοίο, καταστρέψτε το λιμάνι της Πάφου».

Δεν μπορώ να σας περιγράψω εκείνες τις στιγμές χαράς. Όταν όλοι οι συνάδελφοι ακούσαμε ότι πρόκειται για ελληνικά πλοία, ήμασταν 12 πιλότοι, αγκαλιαστήκαμε, πετάξαμε τα καπέλα μας στον αέρα. Οι αμφιβολίες μας εξαφανίστηκαν. Τα αεροπλάνα μας φορτώθηκαν ξανά με πυρομαχικά. Με αυτό το ηθικό, ορμήσαμε πάλι στα αεροπλάνα μας. Πηγαίναμε στη δεύτερη αποστολή με μεγαλύτερο ενθουσιασμό τώρα…

Πετούσαμε πολύ χαμηλά για να μην μας πιάσουν τα εχθρικά ραντάρ. 20 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας…

Από ψηλά είδαμε ότι ένα από τα πλοία που χτυπήθηκαν να φλέγεται (ήταν το Kocatepe που βυθίστηκε λίγο αργότερα), ενώ τα άλλα δύο πλοία (Adatepe και Marshal Çakmak) δραπέτευσαν.

Κάναμε το καθήκον μας και καταστρέψαμε το λιμάνι της Πάφου. Το καταστρέψαμε για να μην μπορεί να το χρησιμοποιήσει ο εχθρός…

Σε πληγωμένο πουλί δεν πετάς πέτρα. Δεν επιτεθήκαμε ξανά στο φλεγόμενο πλοίο…

Μέσα σε αυτό το χάος, δεν είναι σαφές ποιος πιλότος χτύπησε το συγκεκριμένο πλοίο. Γιατί κάναμε αλλεπάλληλες βυθίσεις και προσβολές. Χτυπούσαμε ξανά και ξανά, ενώ την ίδια στιγμή μας έριχναν πυρά και τα πλοία. Πάντως είναι αδύνατο να γνωρίζουμε ποιος βομβάρδισε το συγκεκριμένο πλοίο, που βυθίστηκε.,.

Όλοι όσοι συμμετείχαμε σ’ εκείνη την αποστολή ήμασταν έμπειροι χειριστές. Δηλαδή δεν ρίξαμε τις βόμβες στην τύχη…

Μάλιστα, ενώ κατεβαίναμε, ενώ τους πυροβολούσαμε, πετούσαν βόμβες νερού από τα πλοία. Αυτές οι βόμβες σήκωναν στήλες νερού ύψους 50-60 μέτρων και αν χτυπήσεις σ’ αυτές, τότε το αεροσκάφος σου γίνεται κομμάτια.

Στη συνέχεια, οι άλλοι σχηματισμοί μας επιτέθηκαν εκ νέου στα άλλα δύο πλοία που έφευγαν. Εν τω μεταξύ το φλεγόμενο πλοίο βυθίστηκε. Αργότερα μάθαμε ότι το πλοίο που βυθίστηκε ήταν το Kocatepe και εκείνα που διέφυγαν ήταν το Adatepe και το Marshal Çakmak. Και εκείνα τα πλοία που επέδρασσαν δέχτηκαν δυνατά χτυπήματα…

Αφού κάναμε τη δεύτερη επίθεση, επιστρέψαμε στη βάση Murted στην Άγκυρα. Είμαστε πάλι σε συναγερμό και δεν κοιμόμασταν. Την επόμενη μέρα θα πηγαίναμε σε μια αποστολή προσβολής χερσαίων επίγειων στόχων στην Κύπρο. Εν τω μεταξύ είχαμε μάθει ότι τα πλοία που είχαμε βομβαρδίσει, ήταν δικά μας πλοία και στενοχωρεθήκαμε πολύ.

Στις 9 το πρωί έφτασε στη βάση ο Διοικητής της Πολεμικής Αεροπορίας πτέραρχος Emin Alpkaya και μας έβαλε να ακούσουμε τις μαγνητοφωνημένες συνομιλίες που είχε με τον Διοικητή των Ναυτικών Δυνάμεων. Αυτή η κασέτα είναι σίγουρα στα κρατικά αρχεία…

Ο Alpkaya είπε: «Τους είπε είκοσι φορές ότι κατά την πρώτη επίθεση, οι πιλότοι μας είδαν  τουρκική σημαία και πανό στα πλοία που βομβάρδισαν. Το πολεμικό ναυτικό είπε με απόλυτη βεβαιότητα ότι δεν υπήρχαν τουρκικά πλοία σε εκείνη την περιοχή και ότι οι σημαίες και τα πανό ήταν ελληνική παραπλάνηση. Ωστόσο, χρειάστηκαν τρεις ώρες για να μας δώσουν αυτή την απάντηση, και σε αυτό το διάστημα έχει ήδη συμβεί το κακό…»

Όταν μάθαμε την αλήθεια, όλοι μας, όλοι οι αεροπόροι ήμασταν συντετριμμένοι. Αυτή η μεγάλη χαρά που νοιώθαμε, εξαφανίστηκε σε μια στιγμή. Αλλά αυτό το λάθος δεν ήταν δικό μας.

Είχαμε λάβει διαταγή να βυθίσουμε όποιο πλεούμενο εντοπίσουμε κοντά στην Πάφο. Ας πούμε ότι όταν είδα την τουρκική σημαία στα πλοία διέτασσα παύση πυρός στα αεροπλάνα μου. Αν αποδεικνυόταν ότι αυτά τα πλοία ανήκαν στον εχθρό, τι θα έλεγα στους ανωτέρους μου;

Ενώ πετούσαμε στον αέρα, δεν υπήρξε ανταλλαγή απόψεων ή συζήτηση μεταξύ μας και των συναδέλφων μας πιλότων. Το αεροσκάφος είναι ένα κρίσιμο εργαλείο.

Είναι ακόμη πιο κρίσιμο σε μια κατάσταση πολέμου. Σε μια τέτοια περίπτωση, δεν μπορείτε να ενσπείρετε αμφιβολίες σε έναν συνάδελφο που πετά μαζί σας. Επειδή ο πιλότος αυτός θα πρέπει να επιστρέψει στη βάση του, να προστατέψει τον εαυτό του, να προσγειωθεί σώος και ασφαλής. Γι’ αυτό μια τέτοια συζήτηση είναι στον αέρα απαγορεύεται.

Όμως αφού προσγειωθήκαμε, κάναμε τη συζήτησή μας και το αναφέραμε στην διοίκηση…

Τελικά δεν υπήρχε κάποια ελληνική νηοπομπή στη θάλασσα. Δεν την είδαμε. Αλλά δεν ήταν μια ηλεκτρονική παραπλάνηση. Υπήρχε μια νηοπομπή στην πραγματικότητα, η οποία ίσως επέστρεψε προς τη Ρόδο.

Τα κατασκοπευτικά μας αεροπλάνα έκαναν ένα μεγάλο λάθος εδώ. Εντόπισαν τη νηοπομπή στα ανοιχτά της Ρόδου, αλλά στη συνέχεια δεν την παρακολούθησαν.

Ωστόσο, πριν σταλούν τα αεροσκάφη επίθεσης στον στόχο, το αεροσκάφος αναγνώρισης έπρεπε να κατέβη χαμηλά και να τραβήξει φωτογραφίες του στόχου. (Στην περίπτωσή μας, τα αναγνωριστικά αεροπλάνα ανήκουν στο Πολεμικό Ναυτικό.) Γιατί τα αναγνωριστικά αεροπλάνα είναι ευέλικτα. Αν είχε γίνει αυτό, δεν θα χτυπούσαμε τα δικά μας πλοία.

Όσοι έκανα το λάθος ας υποστούν τις τύψεις. Υπεύθυνοι γι’ αυτό είναι εκείνοι που έστειλαν πλοία εκεί (κοντά στο λιμάνι της Πάφου) και δεν ήξεραν πού βρίσκονταν τα πλοία τους. Κατηγορώ τους ναυτικούς σε αυτή την περίπτωση…»

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Sözcü