Η εξαιρετικά επιτυχημένη απαγόρευση του οπίου των Ταλιμπάν

Οι δορυφορικές εικόνες που αναλύθηκαν από τον Alcis και η σχετική έρευνα από τον David Mansfield , έναν ανεξάρτητο ερευνητή που έχει πραγματοποιήσει εκτεταμένη επιτόπια έρευνα και ανάλυση στον τομέα του οπίου και στην αγροτική οικονομία του Αφγανιστάν για περισσότερο από ένα τέταρτο του αιώνα, δείχνουν ότι η απαγόρευση του οπίου των Ταλιμπάν, που ανακοινώθηκε τον Απρίλιο του 2022, έχει σημείωσε αξιοσημείωτη επιτυχία στη σημαντική μείωση της καλλιέργειας παπαρούνας οπίου. Στη Χελμάντ, τη μεγαλύτερη μακράν επαρχία παραγωγής οπίου του Αφγανιστάν, η έκταση καλλιέργειας παπαρούνας μειώθηκε από πάνω από 129.000 εκτάρια (ha) το 2022 σε μόλις 740 εκτάρια τον Απρίλιο του 2023. Η μείωση στο Νανγκαχάρ, μια άλλη παραδοσιακή επαρχία παραγωγής οπίου, είναι επίσης εντυπωσιακή — μόνο 865 εκτάρια φέτος σε σύγκριση με πάνω από 7.000 εκτάρια το 2022.

Αυτό είναι ευρύτερα το μοτίβο στο νότιο και νοτιοδυτικό Αφγανιστάν. Οι μειώσεις σε άλλες επαρχίες όπως το Μπανταχσάν θα είναι πιο περιορισμένες, αλλά αυτές οι περιοχές παρήγαγαν πολύ λιγότερο όπιο αρχικά. Αν και η πλήρης εικόνα δεν είναι ακόμα σαφής, το Αφγανιστάν μπορεί να πλησιάσει τη μείωση κατά 90 % στην καλλιέργεια που επιτεύχθηκε κατά την προηγούμενη απαγόρευση του οπίου από τους Ταλιμπάν το 2000-2001. Αυτό είναι ένα αναμφισβήτητο επίτευγμα, ιδίως δεδομένου του πολύ μεγαλύτερου μεγέθους της οικονομίας του οπίου αυτή τη φορά (κατ’ εκτίμηση 233.000 εκτάρια το 2022 έναντι περίπου 82.000 εκταρίων το 2000 ).

Πώς εφαρμόστηκε τόσο επιτυχώς η απαγόρευση; Όπως υποστηρίζει ο Mansfield, οι Ταλιμπάν ακολούθησαν μια σχετικά εξελιγμένη, σκηνοθετημένη προσέγγιση που εξελίχθηκε και εντάθηκε με την πάροδο του χρόνου. Η ανακοίνωση της απαγόρευσης δεν συνοδεύτηκε από την εξάλειψη της σοδειάς του 2022 από χωράφια παπαρούνας που επρόκειτο να συγκομιστούν, κάτι που θα συναντούσε σκληρή αντίσταση. Αυτό οδήγησε σε αδιασταύρωτες (σ.σ. ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τον όρο uninformed) εικασίες, ότι η απαγόρευση δεν ήταν σοβαρή. Οι Ταλιμπάν συμμετείχαν στην εξάλειψη των πολύ μικρότερων ανοιξιάτικων και καλοκαιρινών καλλιεργειών που φυτεύτηκαν στη συνέχεια το 2022, με σκοπό να αποτρέψουν άλλες.

Υπήρξαν επίσης σημαντικές προσπάθειες κατά τη διάρκεια του 2022 για να καταπολεμηθεί η εφέδρα (σ.σ. φαρμακευτικό βότανο που χρησιμοποιείται παραδοσιακά εδώ και πολλά χρόνια στην Ινδία, την Κίνα και την Ιαπωνία), το κύριο συστατικό για την ακμάζουσα βιομηχανία μεθαμφεταμίνης του Αφγανιστάν . Αυτές οι ενέργειες έστειλαν ισχυρά μηνύματα στον αγροτικό πληθυσμό πριν από την περίοδο φύτευσης του φθινοπώρου του 2022, η οποία, μαζί με την προσέγγιση και τις απειλές, ουσιαστικά απέτρεψε τη φύτευση παπαρούνας οπίου στα νότια και νοτιοδυτικά της χώρας. Ως αποτέλεσμα, το μεγαλύτερο μέρος της μείωσης της καλλιέργειας παπαρούνας αντικατόπτριζε τους ανθρώπους που δεν φύτευαν αρχικά, και αυτό συμπληρώθηκε με την εξάλειψη ορισμένων εναπομεινάντων χωραφιών παπαρούνας αμέσως μετά τη φύτευση.

Σε αντίθεση με την προηγούμενη απαγόρευση του οπιού από τους Ταλιμπάν, η τρέχουσα απαγόρευση περιλαμβάνει το εμπόριο και την επεξεργασία οπιούχων, όχι μόνο την καλλιέργεια παπαρούνας. Αλλά ακριβώς όπως η μόνιμη χειμερινή καλλιέργεια του 2022 εξαιρέθηκε από την εκρίζωση, φαίνεται ότι επετράπη να συνεχιστεί το εμπόριο οπίου που παρήχθη το 2022 και νωρίτερα. Με την απότομη μείωση της καλλιέργειας παπαρούνας για τη φετινή σοδειά, το μεγαλύτερο μέρος του συνεχιζόμενου εμπορίου πρέπει να είναι στις άφθονες προμήθειες «παλαιότερου» οπίου (Η UNODC υπολόγισε ότι η παραγωγή οπίου στο Αφγανιστάν ήταν 6.800 μετρικοί τόνοι το 2021 και 6.200 μετρικοί τόνοι το 2022). Μένει να δούμε αν πρόκειται για προσωρινή χορήγηση ή θα είναι πιο μόνιμη. Το 2000-2001, το εμπόριο οπιούχων δεν παρεμποδίστηκε ποτέ.

Άμεση οικονομική ζημιά

Το οικονομικό σοκ από την απαγόρευση του οπίου είναι τεράστιο: Μη συμπεριλαμβανομένων των δυσμενών επιπτώσεων στη μεταποίηση, το εμπόριο, τις μεταφορές και τις εξαγωγές, η αγροτική οικονομία του Αφγανιστάν σε επίπεδο αγροκτημάτων έχει χάσει πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια ετησίως οικονομική δραστηριότητα, όπως υπολογίστηκε από τον Mansfield, συμπεριλαμβανομένων τόσο ως εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια που είχαν συγκεντρωθεί σε φτωχότερους μισθωτούς εργάτες και αγρότες. Αυτοί οι άνθρωποι και οι οικογένειές τους, που βρίσκονται ήδη στο περιθώριο επιβίωσης και δεν έχουν άλλες ευκαιρίες απασχόλησης στην πολύ αδύναμη οικονομία του Αφγανιστάν, θα διατρέχουν ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο πείνας, υποσιτισμού και συναφών προβλημάτων υγείας.

Αυτό το οικονομικό σοκ έρχεται εκτός από τη σημαντική μείωση της ανθρωπιστικής βοήθειας που υπάρχει για φέτος — πιθανότατα μείωση τουλάχιστον 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων σε σύγκριση με τα 3 δισεκατομμύρια δολάρια ανθρωπιστικής βοήθειας που παραδόθηκε το 2022. Έτσι, ο κυρίως φτωχός, στερημένος πληθυσμός του Αφγανιστάν θα συμπιεστεί διπλά.

Επιπλέον, η αντικατάσταση της παπαρούνας με σιτάρι (όπως συνέβη κατά την τρέχουσα απαγόρευση του οπίου) είναι οικονομικά μη βιώσιμη για τον αγροτικό τομέα του Αφγανιστάν στο σύνολό του και ειδικά για τα νοικοκυριά που κατέχουν περιορισμένη ή καθόλου γη. Οι περισσότεροι Αφγανοί δεν επιτυγχάνουν επισιτιστική ασφάλεια καλλιεργώντας τα δικά τους τρόφιμα. Αντίθετα, οι άνθρωποι τα βγάζουν πέρα ​​καλλιεργώντας καλλιέργειες σε μετρητά ή παράγοντας άλλα γεωργικά προϊόντα (π.χ. κτηνοτροφικά και γαλακτοκομικά προϊόντα), τα οποία μπορούν να πωληθούν για την παροχή πόρων για την αγορά των αναγκών σε τρόφιμα ή κάνοντας άλλες δουλειές. Το σιτάρι είναι μια καλλιέργεια χαμηλής αξίας και ένα φτωχό υποκατάστατο για το όπιο, αν και χρησιμεύει ως προσωρινή καταφυγή για άτομα που μπορεί να περιμένουν να επιστρέψουν στην παπαρούνα οπίου αργότερα, ιδιαίτερα για ιδιοκτήτες γης των οποίων τα χωράφια είναι αρκετά άφθονα για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες διατροφής της οικογένειάς τους .

Ένα άλλο σχετικό αποτέλεσμα είναι ότι περισσότεροι άνθρωποι θα προσπαθήσουν να φύγουν από το Αφγανιστάν, πηγαίνοντας σε κοντινές χώρες και στη συνέχεια στην Τουρκία και την Ευρώπη. Όπως τεκμηριώνει ο Mansfield , το κόστος της λαθρεμπορίας ανθρώπων είναι χαμηλό σε σύγκριση με τις πιθανές ανταμοιβές της απασχόλησης και της αποστολής εμβασμάτων από την Ευρώπη. Επιπλέον, άλλες εναλλακτικές λύσεις για τους φτωχούς που ήταν διαθέσιμες πριν από τον Αύγουστο του 2021 (όπως η εύρεση εργασίας σε πόλεις, άλλες αγροτικές δραστηριότητες εντός και εκτός αγροκτήματος ή ο Αφγανικός Εθνικός Στρατός) περιορίζονται πλέον σε ανύπαρκτες.

Καθυστερημένες και Μακροπρόθεσμες Επιπτώσεις

Πρόσθετες ζημιές από την απαγόρευση του οπίου θα πραγματοποιηθούν με καθυστέρηση, τους επόμενους μήνες και χρόνια.

Ένα σημαντικό απόθεμα για τα νοικοκυριά που βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση της υπαίθρου είναι τα αποθέματα οπίου που έχουν δημιουργήσει από τη συγκομιδή του 2022. Τα νοικοκυριά που ιδιοκτήτες γης μπορούν να διατηρήσουν τα αποθέματά τους οπίου επωφελήθηκαν από κεφαλαιουχικά κέρδη καθώς ανέβηκε η τιμή και μπορούν να πουλήσουν μερικά από αυτά για να αντισταθμίσουν την απώλεια της φετινής σοδειάς, ενώ καλλιεργούν σιτάρι και άλλες καλλιέργειες για να θρέψουν τις οικογένειές τους. (Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι Ταλιμπάν ως κίνημα και τώρα ως κυβερνητικό καθεστώς δεν κατέχουν αρκετά μεγάλα αποθέματα οπίου.)

Αυτή η ρύμθιση θα διαβρωθεί με την πάροδο του χρόνου. Η ταλαιπωρία θα αυξηθεί μεταξύ των μεσαίων αγροτικών νοικοκυριών καθώς εξαντλούν τα αποθέματα οπίου που έχουν και αναγκάζονται σε πιο επιβλαβείς μηχανισμούς αντιμετώπισης, όπως έχουν ήδη κάνει τα φτωχότερα νοικοκυριά ως απάντηση στην ευρύτερη οικονομική στέρηση: πουλώντας ζώα και άλλα εναπομείναντα περιουσιακά στοιχεία, αποφεύγοντας την ιατρική περίθαλψη και τα φάρμακα , τρώγοντας λιγότερα και κατώτερης ποιότητας τρόφιμα, στέλνοντας μέλη της οικογένειας έξω από τη χώρα ή ακόμη και παντρεύοντας πρόωρα κόρες.

Ο αντίκτυπος της απαγόρευσης του οπίου στις προμήθειες και τις τιμές ναρκωτικών σε άλλες χώρες, και τελικά στην Ευρώπη, δεν θα είναι άμεσος. Μετά την απαγόρευση των Ταλιμπάν το 2000, χρειάστηκαν περίπου 18 μήνες έως δύο χρόνια για να εκδηλωθούν οι επιπτώσεις στην Ευρώπη , όπως σημειώνει ο Mansfield, με τη μορφή αποτελεσματικών αυξήσεων τιμών μέσω νοθείας της καθαρότητας της ηρωίνης στις αγορές, η οποία επιδείνωσε τους κινδύνους για να προκαλέσουν προβλήματα σε χρήστες ναρκωτικών από υπερβολική δόση. Τέτοιες επιπτώσεις πιθανότατα θα ήταν σημαντικές αυτή τη φορά εάν εφαρμοστεί αποτελεσματικά η απαγόρευση του οπίου για δεύτερο χρόνο.

Τι συμβαίνει μετά;

Το μεγάλο ερώτημα τώρα είναι αν θα διατηρηθεί ή όχι η απαγόρευση της παπαρούνας για δεύτερο χρόνο.

Ιστορικά, υπήρξαν παραδείγματα επιτυχημένων απαγορεύσεων του οπίου στο Αφγανιστάν, τόσο σε εθνικό επίπεδο ( 2000-2001) και σε περιφερειακό επίπεδο (επαρχία Nangarhar επί σειρά ετών, σημαντικές μειώσεις στο Helmand σε δύο περιπτώσεις). Αλλά η διατήρηση αυτών των απαγορεύσεων αποδείχτηκε πάντα δύσκολη. Δεν είναι σαφές τι θα έκαναν οι Ταλιμπάν στα τέλη της περιόδου φύτευσης του 2001, αφού η απαγόρευση του 2000 τους αποδυνάμωσε πολιτικά σε βασικές αγροτικές περιοχές και αναμφισβήτητα συνέβαλε τουλάχιστον εν μέρει στην εκπληκτικά γρήγορη ήττα τους από τις διεθνείς δυνάμεις μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Υπήρχαν ήδη ενδείξεις αυξανόμενης αντίστασης κατά της απαγόρευσης, γεγονός που υποδηλώνει ότι δεν θα μπορούσε να διατηρηθεί πλήρως ακόμη και αν οι Ταλιμπάν είχαν παραμείνει στην εξουσία. Και οι απαγορεύσεις σε επαρχιακό επίπεδο κατά την περίοδο της Ισλαμικής Δημοκρατίας έγιναν όλο και πιο δύσκολο να διατηρηθούν με την πάροδο του χρόνου, καθώς η στέρηση και η αντίσταση εναντίον τους μεγάλωναν.

Έτσι, η εφαρμογή της απαγόρευσης για δεύτερο έτος αναμένεται να αντιμετωπίσει αυξανόμενη αντίσταση. Καθώς οι μεσαίου μεγέθους και οι μεγαλύτεροι γαιοκτήμονες με μεγαλύτερη επιρροή στο νότο και στα νοτιοδυτικά εξαντλούν τα αποθέματά τους σε όπιο, είναι απίθανο να είναι τόσο αποδεκτοί όσο ήταν τον πρώτο χρόνο και θα μπορούσαν ακόμη και να ασκήσουν πιέσεις κατά της συνέχισης της απαγόρευσης. Ως βασική εκλογική περιφέρεια των Ταλιμπάν, οι φωνές τους θα ακουστούν, αν και το αποτέλεσμα μένει να φανεί. Και στα ανατολικά και βορειοανατολικά, όπου οι γαιοκτήμονες είναι μικρές και η αντίσταση ήδη σημαντική, μπορεί κάλλιστα να χιονίσει εάν η απαγόρευση επιβληθεί για δεύτερο χρόνο.  

Το πολιτικό πλήγμα εντός των Ταλιμπάν από την απαγόρευση, περιορισμένο και διαχειρίσιμο μέχρι στιγμής, μπορεί επομένως να ενταθεί εάν η απαγόρευση συνεχίσει να εφαρμόζεται σοβαρά έως το 2024. Εκτός από τους ισχυρούς ιδιοκτήτες γης, τα στελέχη των Ταλιμπάν που συνδέονται με τη βιομηχανία ναρκωτικών ενδέχεται να βαρύνουν ή να προσπαθούν ενεργά να ανατρέψουν την απαγόρευση, τουλάχιστον τοπικά.

Ωστόσο, η σοβαρή, διαρκής προσπάθεια που καταβλήθηκε για την εφαρμογή της απαγόρευσης του οπίου τον πρώτο χρόνο της, και το πολιτικό και προσωπικό κεφάλαιο που έχει επενδύσει ο Εμίρης Χαϊμπατουλάχ Αχουντζάντα σε αυτήν την προσπάθεια, υποδηλώνουν ότι θα συνεχιστεί και δεν θα υπάρξει πλήρης ανατροπή. Και το οικονομικό σοκ και ο ανθρώπινος πόνος θα συνεχιστούν και θα επιδεινωθούν όσο θα εφαρμοστεί η απαγόρευση.

Διεθνής ανταπόκριση;

Πιθανότατα θα υπάρξει μια καταπολέμηση των ναρκωτικών, σπασμωδική απάντηση ότι η αποτελεσματικά εφαρμοσμένη απαγόρευση του οπίου των Ταλιμπάν είναι κάτι καλό. Ωστόσο, η ιστορία δείχνει επαρκώς ότι η απαγόρευση του οπίου στο Αφγανιστάν από μόνη της δεν είναι βιώσιμη, ούτε αντιμετωπίζει το πρόβλημα των ναρκωτικών στην Ευρώπη και αλλού. Και δεν θα σταματήσει την αχαλίνωτη χρήση ναρκωτικών στο Αφγανιστάν. Τα μέτρα από την πλευρά της προσφοράς δεν θα λειτουργήσουν εάν δεν υποστηριχθούν με λογικές αναπτυξιακές παρεμβάσεις που θα βοηθήσουν να καταστούν βιώσιμα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα δεδομένης της αδύναμης αφγανικής οικονομίας και της έλλειψης άφθονων ευκαιριών απόκτησης εισοδήματος εκτός των ναρκωτικών. Και με απλά λόγια, αυτά τα μέτρα δεν θα μειώσουν την κατανάλωση ναρκωτικών εκτός εάν συνοδεύονται από αποτελεσματικά μέτρα μείωσης της ζήτησης.

Η απαγόρευση του οπίου των Ταλιμπάν μπορεί να παρέχει μια βάσιμη αιτιολόγηση για περισσότερη ανθρωπιστική βοήθεια. Όπως και με αυτήν τη βοήθεια στο σύνολό της, ωστόσο, αυτή θα ήταν απλώς ένα βοήθημα για την παροχή προσωρινής ανακούφισης εκτός εάν και έως ότου ακυρωθεί ή μειωθεί η απαγόρευση του οπίου. Επιπλέον, κάθε πρόσκρουση στην ανθρωπιστική βοήθεια που μπορεί να υλοποιηθεί θα τη διατηρήσει στην καλύτερη περίπτωση πιο κοντά στο υπάρχον επίπεδο, όχι θα οδηγήσει σε αύξηση σε σχέση με πέρυσι.

Ορισμένες μορφές βοήθειας για την αγροτική ανάπτυξη βασικών αναγκών θα μπορούσαν να είναι χρήσιμες — γεωργική στήριξη, αγροτικές υποδομές μικρής κλίμακας, δημιουργία εισοδήματος, μικρά έργα ύδρευσης, επενδύσεις στη μεταποίηση και μάρκετινγκ γεωργίας και παρόμοια. Θα ήταν λογικό να προσανατολιστεί οποιαδήποτε βοήθεια για τις βασικές ανάγκες που θα είναι διαθέσιμη για το Αφγανιστάν προς αυτές τις κατευθύνσεις, αναγνωρίζοντας παράλληλα ότι τα περιορισμένα χρηματικά ποσά θα έχουν στην καλύτερη περίπτωση οριακό αντίκτυπο. Θα πρέπει να αποφεύγονται ειδικά κατασκευασμένα, αυτόνομα έργα «εναλλακτικών μέσων διαβίωσης» , ειδικά εάν σχεδιάζονται, επιβλέπονται ή εφαρμόζονται από υπηρεσίες καταπολέμησης των ναρκωτικών, οι οποίες δεν διαθέτουν τεχνογνωσία ανάπτυξης. Είναι η ευρύτερη αγροτική ανάπτυξη που με τον καιρό θα κάνει τη διαφορά, ως μέρος μιας υγιούς, αναπτυσσόμενης οικονομίας που δημιουργεί νόμιμες θέσεις εργασίας και ευκαιρίες διαβίωσης.

Και τέλος, η διεθνής απάντηση πρέπει να αναγνωρίσει όχι μόνο τη συνολική ζημιά που προκαλεί η απαγόρευση του οπίου στην οικονομία του Αφγανιστάν, αλλά και την πιθανή έξαρση της μετανάστευσης που θα προκύψει. Η προσπάθεια παρεμπόδισης των ροών ανθρώπων στα σύνορα με το Αφγανιστάν θα λειτουργήσει μόνο ατελώς, και στο βαθμό που είναι επιτυχής θα επιδεινώσει τη στέρηση και την πείνα στη χώρα.

Συνολικά, ενώ κατανοούμε την εξαιρετική επιτυχία της απαγόρευσης του οπίου από τους Ταλιμπάν και τι μας λέει για τη δύναμη και την αποτελεσματικότητα των Ταλιμπάν ως κυβερνών καθεστώτος, η διεθνής απάντηση πρέπει να είναι ξεκάθαρη για το πολύ πραγματικό κόστος που επιβάλλει η απαγόρευση τόσο στο Αφγανιστάν όσο και στον κόσμο. , πέρα ​​από τα άλλα πολύ σοβαρά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα.

ΠΗΓΗ: usip.org

*Ο William Byrd, Ph.D. είναι οικονομολόγος,  του οποίου το ακαδημαϊκό υπόβαθρο περιλαμβάνει διδακτορικό στα οικονομικά από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και μεταπτυχιακό στις Περιφερειακές Σπουδές Ανατολικής Ασίας από το ίδιο ίδρυμα. Είναι ειδικός σε θέματα που αφορούν το Αφγανιστάν. Έχει μακρά εμπειρία στην Παγκόσμια Τράπεζα, όπου το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς του επικεντρώθηκε στο Αφγανιστάν, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, της Ινδίας, του Πακιστάν και του Αφγανιστάν. Έζησε για μεγάλο χρονικό διάστημα σε όλες αυτές τις χώρες και μιλά νταρί και κινέζικα, με κάποια γνώση άλλων γλωσσών. Κατά την περίοδο 2002-2006, στάθηκε στην Καμπούλ του Αφγανιστάν, όπου υπηρέτησε ως διευθυντής της Παγκόσμιας Τράπεζας για το Αφγανιστάν και στη συνέχεια ως οικονομικός σύμβουλος.

Οι δημοσιεύσεις του Byrd περιλαμβάνουν έξι βιβλία για την Κίνα, άλλα βιβλία και πολλά άρθρα, μεταξύ των οποίων αρκετές εργασίες για το Αφγανιστάν, καθώς και μια σειρά από εκθέσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας. Παραδείγματα περιλαμβάνουν εκθέσεις για την οικονομική ανάπτυξη του Αφγανιστάν, τη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών, την οικονομική συνεργασία στην ευρύτερη περιοχή της Κεντρικής Ασίας, τις ευπάθειες στις εκτιμήσεις της διαφθοράς, τη βιομηχανία ναρκωτικών του Αφγανιστάν και οικονομικά κίνητρα και αναπτυξιακές πρωτοβουλίες για τη μείωση της παραγωγής οπίου, καθώς και έγγραφα σχετικά με αυτά τα θέματα, ασφάλεια μεταρρύθμιση του κλάδου από χρηματοοικονομική και αναπτυξιακή προοπτική και για την ανταπόκριση στην αναπτυξιακή πρόκληση του Αφγανιστάν.