Την ενίσχυση του γεωπολιτικού ρόλου της Ελλάδας διαπιστώνει σε συνέντευξή του στην «Κ» ο ελληνικής καταγωγής, πρώην ανώτατος διοικητής των δυνάμεων του ΝΑΤΟ (2009-2013), ναύαρχος Τζέιμς Σταυρίδης, ο οποίος αναδεικνύει όχι μόνο τη σημασία της γεωγραφικής θέσης της Ελλάδας αλλά και του ρόλου της ελληνοαμερικανικής κοινότητας, ενώ σημειώνει ότι θα εξυπηρετούσε τα γεωστρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ εάν αμερικανικά αντιτορπιλικά Aegis, τα οποία σήμερα βρίσκονται στην Ισπανία, στάθμευαν σε ελληνικά λιμάνια.

Εκτιμά ότι μετά την επανεκλογή του ο Ερντογάν ίσως να εξελιχθεί σε πιο συνεργάσιμο εταίρο και υπό αυτό το πρίσμα ίσως να δημιουργείται μια ευκαιρία εάν, έχοντας πλέον αυξημένη αυτοπεποίθηση και χωρίς την ανάγκη να επηρεάσει τόσο έντονα την κοινή γνώμη, ο Τούρκος πρόεδρος αποφασίσει να μετριάσει κάποιες θέσεις του.

Σημειώνει πάντως ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να πιέζουν την Τουρκία να σταματήσει τις επιθετικές ενέργειες στο Αιγαίο, επισημαίνοντας ότι η στάση της Αγκυρας έναντι της Αθήνας είναι μέρος της συνολικής αξιολόγησης της Ουάσιγκτον σχετικά με την προμήθεια προς την Τουρκία νέων F-16 και την αναβάθμιση αυτών που ήδη διαθέτει η γειτονική χώρα.

Τέλος, ο κ. Σταυρίδης, ο οποίος μετά την ολοκλήρωση της θητείας του στο αμερικανικό ναυτικό διετέλεσε κοσμήτορας της Σχολής Νομικής και Διπλωματίας Fletcher (2013-2018) και είναι σήμερα αντιπρόεδρος για τις παγκόσμιες υποθέσεις του ομίλου Carlyle, μιλάει και για τον πόλεμο στην Ουκρανία επισημαίνοντας ότι αυξάνεται η πιθανότητα μιας διευθέτησης, καθώς η υπομονή της Δύσης μπορεί να αρχίσει να κάμπτεται λόγω του κόστους τόσο σε κεφάλαια όσο και σε εξοπλισμό.

– Πώς αξιολογείται η στρατηγική σημασία της Ελλάδας στην Ουάσιγκτον – στον Λευκό Οίκο, στα υπουργεία Εξωτερικών και Αμυνας, στο Κογκρέσο;

– Αν η Ελλάδα ήταν μετοχή, η αξία της θα σημείωνε άνοδο. Καθώς η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο περιπλέκεται όλο και περισσότερο, η σημασία της Ελλάδας ως εταίρου ενισχύεται λόγω της μοναδικής γεωγραφικής θέσης της, της διαχρονικής αξίας της ως συμμάχου και της πολιτιστικής σύνδεσής της μέσω της ισχυρής ελληνοαμερικανικής κοινότητας.

– Σούδα, Αλεξανδρούπολη και άλλες βάσεις – παρακολουθούμε τη μακροπρόθεσμη αναβάθμιση του ρόλου της Ελλάδας στον τομέα της ασφάλειας στην ασταθή περιοχή της Αν. Μεσογείου και των Βαλκανίων;

– Πράγματι συμβαίνει αυτό, με έμφαση στο Αιγαίο ως ελληνική / νατοϊκή θάλασσα που γειτνιάζει με τη Μαύρη Θάλασσα και με αξιόλογα παράλια στη Μεσόγειο. Στην πορεία θα ήθελα πολύ να δω αμερικανικά αντιτορπιλικά Aegis να σταθμεύουν στην Ελλάδα αντί της Ισπανίας, η οποία βρίσκεται τόσο μακριά στα δυτικά. Το αμερικανικό ναυτικό είχε πλοία σταθμευμένα στον Πειραιά τη δεκαετία του 1970, και ήταν ένας πολύ δημοφιλής λιμένας βάσης για όλα τα στελέχη, ακόμη και τους απλούς ναύτες, όπως και μια πολύτιμη «προωθημένη παρουσία» στον Ψυχρό Πόλεμο από την οπτική ενός ναυάρχου.

– Τι σημαίνει η επανεκλογή του Ερντογάν για τις σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη;

– Σημαίνει «κορύφωση Ερντογάν». Το αν αυτό μεταφράζεται σε μια πιο μετριοπαθή πολιτική απέναντι στη Συμμαχία και στην Ουκρανία, αφού δεν θα χρειάζεται να απευθυνθεί στην εκλογική του βάση, είναι δύσκολο να εκτιμηθεί, αλλά σε γενικές γραμμές πιστεύω ότι θα τον δούμε πιο συνεργάσιμο εταίρο στο μέλλον. Ο χρόνος θα δείξει.

– Δεδομένων των οικονομικών της αδυναμιών, θα χρειαστεί η Αγκυρα να απευθυνθεί στο ΔΝΤ; Θα μπορέσει να βασιστεί σε αραβικές επενδύσεις;

– Τα οικονομικά είναι αυτά που θα κατευθύνουν ένα μεγάλο μέρος της τοποθέτησης του Ερντογάν στο μέλλον, οπότε θα πρέπει να περιμένουμε ότι θα αναζητήσει βοήθεια όπου μπορεί να τη βρει σε οικονομικό επίπεδο.

Η σημασία της Ελλάδας ως εταίρου ενισχύεται λόγω της γεω- γραφικής θέσης της, της διαχρονικής αξίας της ως συμμάχου και της πολιτιστικής σύνδεσής της μέσω της ελληνοαμερικανικής κοινότητας.

– Από γεωπολιτικής σκοπιάς, θα φέρει την Τουρκία πιο κοντά στη Ρωσία ή ακόμη και στην Κίνα;

– Κανείς δεν ξέρει, αλλά θα έλεγα ότι θα συνεχίσει να προσπαθεί να ακολουθήσει τη μέση οδό. Μια καλή ένδειξη θα είναι αν θα δεχθεί τη Σουηδία στο ΝΑΤΟ. Αν δεν το κάνει, θα ακουστούν φωνές που θα λένε ότι η απώλεια της Τουρκίας μπορεί να είναι ένα καλό αντάλλαγμα για τη Σουηδία. Αμφιβάλλω αν θα φθάσει τόσο μακριά, και έτσι θα στοιχημάτιζα ότι θα δεχθεί τη Σουηδία μέσα στους επόμενους μήνες.

– Θα πάρει η Τουρκία νέα F-16 και θα αναβαθμίσει τα παλαιότερα που διαθέτει; Εκτός από το μπλοκάρισμα της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και την αγορά ρωσικών S-400, η επιθετική συμπεριφορά προς την Ελλάδα αποτελεί επίσης εμπόδιο;

– Οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να πιέζουν την Τουρκία να σταματήσει τις επιθετικές ενέργειες στο Αιγαίο, οι οποίες στρέφονται κατά της ελληνικής κυριαρχίας. Αυτό θα είναι μέρος του σκεπτικού για τα F-16. Μην ξεχνάτε ότι η Τουρκία έχει ήδη αποσυρθεί από το πρόγραμμα των F-35 και οι αναβαθμίσεις των F-16 είναι στην καλύτερη περίπτωση ένα είδος παρηγοριάς. Οι δύο πλευρές θα συνεχίσουν να διαπραγματεύονται, και οι ελληνικές ανησυχίες θα είναι σίγουρα μέρος του σκεπτικού, όπως πρέπει να είναι.

– Υπάρχει περίπτωση ο Ερντογάν να γίνει πιο συνεργάσιμος στην Ανατολική Μεσόγειο;

– Είναι πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε, αλλά εμφανίζεται πιο διαλλακτικός ιδίως προς το Ισραήλ, κάτι που θα μπορούσε να είναι επωφελές για την Ελλάδα.

– Με δεδομένο το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», υπάρχει πιθανότητα πραγματικής προόδου στο μέτωπο των ελληνοτουρκικών σχέσεων, με υποχώρηση της επιθετικής ρητορικής και των επιθετικών ενεργειών;

– Δημιουργείται ίσως μια ευκαιρία, καθώς ένας Ερντογάν με αυτοπεποίθηση, που δεν χρειάζεται να επηρεάσει τόσο έντονα τη βάση του, θα μετριάσει κάποιες θέσεις. Ας το ελπίσουμε. Θα έλεγα ότι η καλύτερη πολιτική για την Ελλάδα είναι απλώς να παρακολουθεί τις τουρκικές ενέργειες τους επόμενους μήνες.

– Πού βρισκόμαστε με τον πόλεμο στην Ουκρανία; Υπάρχει πιθανότητα ειρήνης;

– Στη διάρκεια της επόμενης χρονιάς η πίεση τόσο στη Ρωσία όσο και στην Ουκρανία για την εξεύρεση λύσης θα αυξηθεί. Για τον Πούτιν, η «ταχύτητα καύσης» είναι πολύ υψηλή – χάνει εκατοντάδες χιλιάδες νέους Ρώσους, τόσο σε νεκρούς και τραυματίες στη μάχη όσο και σε όσους φεύγουν από τη Ρωσία για να αποφύγουν τη στράτευση, και έχει απολέσει περίπου τη μισή χερσαία μαχητική του δύναμη – άρματα μάχης και τεθωρακισμένα μεταγωγικά οχήματα.

Οσον αφορά την Ουκρανία, η υπομονή της Δύσης μπορεί να αρχίσει να κάμπτεται δεδομένων των δαπανών τόσο σε κεφάλαια όσο και σε εξοπλισμό. Λαμβάνοντας υπόψη και τις δύο αυτές πιέσεις, είναι πιθανή μια διευθέτηση μέσω διαπραγματεύσεων στα τέλη του τρέχοντος έτους.

– Εχουν υπάρξει σφάλματα στη δυτική στρατηγική; Εχει ωθηθεί η Ρωσία πιο κοντά στην Κίνα;

– Η Ρωσία θα ευθυγραμμιζόταν ούτως ή άλλως με την Κίνα. Στην Αμερική λέμε «οι πάπιες αγαπούν τις πάπιες», και σε αυτό το πλαίσιο τα αυταρχικά καθεστώτα αγαπούν άλλα αυταρχικά καθεστώτα. Δεν απομακρύναμε εμείς τη Ρωσία – αυτά είναι ευσεβείς πόθοι. Ο Πούτιν επέλεξε να εισβάλει στην Ουκρανία, όχι μία αλλά δύο φορές, το 2014 και το 2022, και ήταν συνειδητή επιλογή του. Το σκεπτικό ότι το ΝΑΤΟ τον απειλούσε με κάθε τρόπο είναι εντελώς ανόητο. Ως πρώην ανώτατος διοικητής των συμμαχικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ έχω δει όλα τα πολεμικά σχέδια και δεν υπάρχουν επιθετικές επιλογές προς τη Ρωσία: μόνο αμυντικά σχέδια. Και δεδομένου του εγωισμού και των ενεργειών του Πούτιν, χαίρομαι που είμαστε προετοιμασμένοι ως Συμμαχία να ανατρέψουμε τις φιλοδοξίες του.

Πηγή: Καθημερινή