Αύξηση ρεκόρ στα επιτόκια, πτώση ρεκόρ στη λίρα

Σε αύξηση ρεκόρ, 6,5% στα επιτόκιά της προχώρησε την Πέμπτη η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας (TCMB). Αυτή η αύξηση επιτοκίων ήταν η πρώτη από τον Μάρτιο του 2021.

Στο άκουσμα της απόφασης η τουρκική λίρα έκανε απότομη βουτιά, με την ισοτιμία δολαρίου λίρας να αυξάνεται 2,91% στο 24,254.

Μετά από συνεδρίαση της Επιτροπής Νομισματικής Πολιτικής της TCMB, υπό τη νέα κεντρική τραπεζίτη Χαφιζέ Γκαγέ Ερκάν, αποφασίστηκε το επιτόκιο αναφοράς της τράπεζας να αυξηθεί στο 15%, από 8,5%. Ήταν η πρώτη συνεδρίαση υπό την Ερκάν η οποία εργάστηκε για σχεδόν μια δεκαετία στην Goldman Sachs και υπηρέτησε ως συν-διευθύνουσα σύμβουλος στη First Republic Bank στις ΗΠΑ.

Στη δήλωση που έγινε μετά τη συνεδρίαση του ΔΣ, αναφέρθηκε ότι έχει ξεκινήσει η διαδικασία νομισματικής σύσφιξης. Αναφέρεται: “Η αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής θα αυξηθεί με την έναρξη της διαδικασίας νομισματικής σύσφιξης. Ωστόσο, με στόχο τη διασφάλιση της συνέχειας της σταθερότητας των τιμών, η TCMB θα συνεχίσει να υποστηρίζει στρατηγικές επενδύσεις που θα βελτιώσουν το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών”.

Η εκτίμηση ήταν ότι το καθεστώς Ερντογάν θέλει να πλημμυρίσει από ζεστό χρήμα και επ’ αυτού θεωρήθηκε σίγουρο ότι θα επιτευχθεί μια αύξηση επιτοκίων που θα ακολουθηθεί από μειώσεις επιτοκίων.

Όμως ο Μεχμέτ Σιμσέκ, ο πρώην επενδυτικός τραπεζίτης που επέστρεψε ως τσάρος της οικονομίας της Τουρκίας αυτό τον μήνα, δήλωσε ότι τάσσεται υπέρ των σταδιακών κινήσεων προς πιο συμβατικές πολιτικές για να αποφευχθούν οι κίνδυνοι ξαφνικής προσαρμογής. Πολλοί το εκλαμβάνουν ως ένδειξη ότι η κεντρική τράπεζα μπορεί να μην αύξανε τα επιτόκια τόσο απότομα όσο προέβλεπαν οι αγορές από τότε που ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αναμόρφωσε την οικονομική του ομάδα στον απόηχο της εκλογικής νίκης τον Μάιο. Εάν οι αυξήσεις επιτοκίων πραγματοποιηθούν σταδιακά, όπως και διαφαίνεται μετά από την τελευταία κίνηση, τότε οι εισροές χαρτοφυλακίου θα είναι πιο περιορισμένες και έτσι ο χρηματοπιστωτικός κλάδος θα είναι διστακτικός μέχρι το επιτόκιο πολιτικής να φτάσει στο αποκορύφωμά του.

Γι’ αυτό και οι προβλέψεις των οικονομολόγων για το επιτόκιο επαναγοράς μιας εβδομάδας κινήθηκαν σε μεγάλο εύρος, ξεκινώντας από την εκτίμηση της Goldman για αύξηση στο 40%, μέχρι και το 14% από τη Standard Chartered. Η Deutsche Bank AG ανέμενε ότι το επιτόκιο θα αυξηθεί αρχικά στο 20% τον Ιούνιο, στο ίδιο επίπεδο με τη μέση εκτίμηση σε έρευνα του Bloomberg στην οποία συμμετείχαν 20 οικονομολόγοι.

Ο Ερντογάν έχει διώξει τρεις κυβερνήτες της TCMB από το 2019 επιδιώκοντας χαμηλότερα επιτόκια και η Ερκάν είναι η πέμπτη κάτοχος της θέσης σε τέσσερα χρόνια. Αντικαθιστά τον Σαχάπ Καβτζίογλου, ο οποίος εφάρμοσε τις ανορθόδοξες θεωρίες του προέδρου και μείωσε τα επιτόκια ακόμη και όταν ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε σε τριψήφιο αριθμό. 

Για τον Οκάν Ακίν της AllianceBernstein, οι πιθανοί διορισμοί σε άλλες θέσεις στην TCMB και η καθοδήγησή της σχετικά με τις προοπτικές πολιτικής είναι πιο σημαντικές από την ίδια την απόφαση για το επιτόκιο. “Αυτό θα δείξει στους επενδυτές ότι οι αποφάσεις νομισματικής πολιτικής θα ληφθούν ανεξάρτητα”, δήλωσε ο αναλυτής πιστώσεων αναδυόμενων αγορών με έδρα το Λονδίνο.

Εκτός από τον νέο διοικητή, τα άλλα τέσσερα μέλη της επιτροπής νομισματικής πολιτικής διατήρησαν τις θέσεις τους. 

Η αγορά είχε προβλέψει ότι η TCMB θα αύξανε το επιτόκιο πολιτικής σε πάνω από 25% στη συνεδρίαση του Ιουνίου και στο 30% μέχρι το τέλος του έτους. “Οι αγορές μπορεί να είναι πολύ αισιόδοξες ως προς την τιμολόγηση μιας επιστροφής στην ομαλοποίηση της πολιτικής για την Τουρκία και θα μπορούσαν να απογοητευτούν”, δήλωσαν αναλυτές της Citigroup συμπεριλαμβανομένου του Λουίς Κόστα σε έκθεσή τους αυτή την εβδομάδα.

Πάντως με τον πληθωρισμό στο 40%, ένα επιτόκιο στο 15% είναι και πάλι πολύ λίγο και αυτό αποτυπώνεται στη βουτιά της λίρας.

Στο ίδιο κλίμα με τις δηλώσεις Ερκάν είναι και αυτές ανώτερου αξιωματούχου που μίλησε υπό καθεστώς ανωνυμίας στο Reuters, λέγοντας ότι “η απόφαση της τουρκικής κεντρικής τράπεζας να αυξήσει το επιτόκιο κατά 650 μονάδες βάσης στο 15% δείχνει την αποφασιστικότητά της να αυστηροποιήσει την πολιτική”

Η προϊστορία μας φέρνει στο μυαλό τον Νατζί Αγμπάλ, ο οποίος είχε αυξήσει τα επιτόκια κόντρα στις διαταγές Ερντογάν (και είχε καβγαδίσει με τον γαμπρό Μπεράτ Αλμπαϊράκ), προτού ο Τούρκος πρόεδρος τον “φάει” και έτσι οι εξαγγελίες της Ερκάν αποτιμήθηκαν ως “απλώς λόγια”, από τους επενδυτές.

Τα ομόλογα

Το μεγάλο στοίχημα της αγοράς ομολόγων ήταν το εάν η Τουρκία θα επέστρεφε σε ορθολογικές οικονομικές πολιτικές, με ορισμένους επενδυτές να είναι προετοιμασμένοι να απογοητευτούν.

Μετά από άνοδο τεσσάρων εβδομάδων, τα ομόλογα της Τουρκίας σε δολάρια είναι από τους μεγαλύτερους χαμένους στις αναδυόμενες αγορές αυτή την εβδομάδα. Και το κόστος για την ασφάλιση του χρέους της χώρας από πιθανή χρεοκοπία έχει αυξηθεί αφού άγγιξε το χαμηλότερο επίπεδο από το 2021 πριν από μια εβδομάδα.

“Οι επενδυτές θα απογοητευτούν και θα απογοητευτούν από αυτό που θα γίνει”, είχε δηλώσει ο Paul Greer, διαχειριστής χαρτοφυλακίου στη Fidelity International. Τα σχόλια του Σιμσέκ υποδεικνύουν ότι “η νέα οικονομική ομάδα έχει κάπως περιορισμένο πολιτικό κεφάλαιο και επιρροή για να πραγματοποιήσει γρήγορες και εκτεταμένες μεταρρυθμίσεις και να παράσχει μια τόσο αναγκαία ώθηση της αξιοπιστίας της αγοράς”. 

Οι επενδυτές έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους στους Σίμσεκ και Ερκάν για να αντιστρέψουν τις αντισυμβατικές οικονομικές πολιτικές του Ερντογάν και την επιμονή του στα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια, τα οποία βοήθησαν στην πυροδότηση της χειρότερης πληθωριστικής κρίσης των τελευταίων δεκαετιών και απώθησαν τους ξένους επενδυτές στους οποίους βασίζεται η Τουρκία για να καλύψει το αιώνιο έλλειμμά της.

“Οι αγορές λειτουργούν με την υπόθεση ότι ο Σιμσέκ και η Ερκάν θα έχουν λυμένα τα χέρια στην άσκηση οικονομικής πολιτικής”, δήλωσε ο Βίκτορ Σάμπο, διευθυντής επενδύσεων στο Abrdn στο Λονδίνο. “Οποιαδήποτε ένδειξη που υπονομεύει αυτή την υπόθεση θα μπορούσε να βλάψει τις αγορές και τα πρώτα σημάδια είναι ιδιαίτερα σημαντικά”. 

Αφότου τα σχόλια του Σιμσέκ χαλιναγώγησαν την αισιοδοξία της αγοράς για σοκαριστική, πλήρη αναστροφή πολιτικής, το ασφάλιστρο κινδύνου για το χρέος της Τουρκίας σε δολάρια διευρύνθηκε κατά 28 μονάδες βάσης την Τρίτη στις 476 μονάδες βάσης έναντι των αμερικανικών ομολόγων. Το spread είχε μειωθεί κατά περίπου 180 μονάδες βάσης τις προηγούμενες τέσσερις εβδομάδες, σύμφωνα με μέτρηση της JPMorgan.

“Η αγορά έχει τιμολογήσει μια απότομη στροφή στις πολιτικές μετά τον διορισμό του Σίμσεκ”, δήλωσε ο Κάαν Ναζλί της Neuberger Berman, η οποία κατέχει ομόλογα της Τουρκίας. “Χαμηλότερη του αναμένου αύξηση, πιθανότατα θα προκαλέσει απογοήτευση στις αγορές CDS και ευρωομολόγων”, ανέφερε.

Πέτρος Κράνιας

Πηγή: capital.gr