Η New Med Energy απάντησε

Ανδρέας Πιμπίσιης

Οι προεδρικές πτήσεις από την Κύπρο προς Γαλλία, Γερμανία και Ισραήλ τους πρώτους μήνες του 2023 δεν διαφέρουν και πολύ από εκείνες που πραγματοποιήθηκαν περί τα τέλη 2022.

Νίκος Αναστασιάδης και Νίκος Χριστοδουλίδης ακολούθησαν τα ίδια δρομολόγια και όχι τυχαία, καθώς οι τρεις αυτοί προορισμοί αποτελούν χώρες κλειδιά για την Κύπρο, σε δύο σημαντικά ζητήματα εξωτερικής και ενεργειακής πολιτικής. Γαλλία και Γερμανία έρχονται να παίξουν σημαντικό ρόλο στην προώθηση της ιδέας για ενεργότερη εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Κυπριακό και τον διορισμό κάποιου απεσταλμένου, το Ισραήλ έχει να παίξει σημαντικό ρόλο σε διάφορα ζητήματα με τα ενεργειακά να βρίσκονται στο επίκεντρο.

Το πρόσημο που έδωσε η ίδια η κυπριακή πλευρά τόσο για την επίσκεψη στο Παρίσι όσο αι στο Βερολίνο, αλλά και για τις επαφές σε Βρυξέλλες και Ιερουσαλήμ, ήταν θετικό. Για τις συναντήσεις με Μακρόν και Σολτς η κυπριακή αποτίμηση είναι πως αμφότεροι θα εργαστούν για να βοηθήσουν την Κύπρο.

Πέραν από τα όσα δημοσίως λέγονται από πλευράς κυβερνώντων οι εξισώσεις τόσο σ’ ότι αφορά την ευρωπαϊκή εμπλοκή στο Κυπριακό όσο και σ’ ότι αφορά τον διορισμό απεσταλμένου δεν φαίνεται να είναι εύκολες. Εντός Ιουνίου θα ξεκαθαρίσει ακόμα περισσότερο μέχρι που μπορεί να εμπλακεί η Ευρωπαϊκή Ένωση στο Κυπριακό. Πλην όμως τίποτε ουσιαστικό δεν μπορεί να αναμένεται μέχρι και το ερχόμενο φθινόπωρο και αφού όλοι οι εμπλεκόμενοι διέλθουν το κτίριο των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη.

Παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις που δίνονται από πλευράς Λευκωσίας ότι επιτυγχάνει η στρατηγική που ακολουθεί στο Κυπριακό, σ’ ό,τι αφορά ενεργότερη ευρωπαϊκή εμπλοκή και διορισμό απεσταλμένου, στην πράξη τίποτε ακόμα δεν έχει υλοποιηθεί. Όλα παραμένουν σε επίπεδο θεωρίας χωρίς κάτι χειροπιαστό.

>> Έτρεχε μόνος του: Σ’ ότι αφορά βεβαίως το Κυπριακό, αποτελεί γεγονός ότι ο μόνος που κινείται και προσπαθεί αυτή τη στιγμή (ή καλύτερα τους τελευταίους μήνες) είναι ο Νίκος Χριστοδουλίδης. Από την άλλη πλευρά (και οι τουρκικές εκλογές δεν είχαν καμιά σχέση) δεν υπήρξε η παραμικρή ενέργεια. Η μόνη κινητικότητα που καταγράφηκε τους τελευταίους τρεις μήνες από τουρκικής πλευράς ήταν οι επαναλαμβανόμενες δηλώσεις του Ερσίν Τατάρ με τις οποίες φροντίζει να υπενθυμίζει πως εάν δεν γίνει αποδεκτή η κυριαρχική ισότητα των Τουρκοκυπρίων τότε δεν θα αποδεχθεί επανέναρξη των συνομιλιών.

Πολύ πριν την εκλογή Νίκου Χριστοδουλίδη στην Προεδρία της Δημοκρατίας ο διεθνής παράγοντα υπεδείκνυε πως μέχρι και τις τουρκικές εκλογές δεν μπορούσαν να γίνουν πολλά στο Κυπριακό. Παρέπεμπαν στην μετά τις τουρκικές εκλογές εποχή, συστήνοντας υπομονή για το ποιος θα είναι ο νέος Τούρκος ηγέτης, ποια πολιτική θα ακολουθήσε κ.λπ.. Οι εκλογές στην Τουρκία ανήκουν στο παρελθόν χωρίς να υπάρξει κάποια αλλαγή εξουσίας.

Πρόθεση του Προέδρου Χριστοδουλίδη, από την αρχή, ήταν να κινηθεί προς τις συγκεκριμένες πρωτεύουσες που ήδη είχε ταξιδέψει, με στόχο να προετοιμάσει το έδαφος, να γίνει μια προπαρασκευή, και να μην χαθεί άλλος πολύτιμος χρόνος. Παράλληλα αυτή η κινητικότητα από μέρους του ΠτΔ λειτουργούσε και ως απάντηση σ’ όσους το προηγούμενο διάστημα άφηναν – έμμεσα ή άμεσα – να φανεί ότι περίπου ο Νίκος Χριστοδουλίδης δεν θα καιγόταν και ιδιαίτερα για κινητικότητα στο Κυπριακό. Όλως παραδόξως, όπως προαναφέραμε, είναι και ο μόνος που έτρεχε τους τελευταίους τρεις μήνες.

>> Τρέξιμο χωρίς αποτέλεσμα, δεν είναι παρά άσκηση:  Παρά την προσπάθεια που έχει καταβληθεί ώστε να περάσει το μήνυμα προς διάφορες κατευθύνσεις ότι με τις συγκεκριμένες του ενέργειες ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης το εννοεί (it means business) εντούτοις υπάρχουν εκείνοι που δεν φαίνονται να πείθονται. Αρκετοί είναι οι διπλωμάτες στη Λευκωσία που επιμένουν να έχουν, στο πίσω μέρος του μυαλού τους, την απορία/υποψήφια, ότι αυτές οι κινήσεις Χριστοδουλίδη στοχεύουν όντως σε επανέναρξη συνομιλιών.

Σ’ αυτή την προσέγγιση, αλλά και τις απορίες που εκφράζονται από το διπλωματικό σώμα, η Λευκωσία τουλάχιστον σε επίπεδο Υπουργού Εξωτερικών έρχεται να θέσει ευθέως το ερώτημα: Υπάρχει εισήγηση για μια εναλλακτική, μια άλλη πορεία για αναβίωση των προσπαθειών στο Κυπριακό; Ουσιαστικά η Λευκωσία τους ρίχνει το γάντι και να βγουν μπροστά και να που συγκεκριμένα πως διαφορετικά μπορεί να υπάρξει κινητικότητα στο Κυπριακό. Χωρίς μέχρι στιγμής να έχει λάβει κάποια ουσιαστική απάντηση.

Κομβικό σημείο για τις κυπριακές κινήσεις στην σκακιέρα του Κυπριακού θα αποτελέσει η προσεχής σύνοδος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και το κατά πόσο θα υπάρξει μια συγκεκριμένη τοποθέτηση σ’ ότι αφορά το ζητούμενο, που είναι η αναβίωση των συνομιλιών. Ή εάν θα περιοριστεί σε επανάληψη των γνωστών προτροπών, που δεν είναι μόνο προς την Τουρκία και τουρκοκυπριακή ηγεσία που απευθύνονται αλλά και προς την ίδια την Κύπρο.

Το επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι προγραμματισμένο για τις 29-30 Ιουνίου, με την προσοχή να στρέφεται στο εάν θα υπάρξει, α) συγκεκριμένη αναφορά που θα παραπέμπει σε ενεργότερη εμπλοκή της ΕΕ στο Κυπριακό, και β) εάν θα υπάρξει αναφορά στο θέμα του διορισμού απεσταλμένου της ΕΕ στο Κυπριακό. Με το δεύτερο, το θέμα του απεσταλμένου, να μην έχει έως τώρα προσλάβει μια πιο συγκεκριμένη μορφή και χωρίς κάποιος άλλος από τη Λευκωσία να μιλά γι’ αυτό το θέμα.

>> Νέο ενεργειακό μπλαμπλά:  Όσοι θυμούνται την ιστορία του αγωγού EastMed ξέρουν πως ακριβώς ξεκίνησε η όλη συζήτηση. Το έριξε ως πρόταση η ισραηλινή πλευρά για έναν αγωγό μεταφορά φυσικού αερίου από την περιοχή προς την Ευρώπη, ευθύς μετά βαφτίστηκε ως EastMed pipeline και ακολούθως οι μόνοι που το συζητούσαν μετά επιτάσεως ήταν οι Κύπριοι. Στο Ισραήλ από το οποίο θα ξεκινούσε το φυσικό αέριο ήδη προχωρούσαν για να βρουν άλλες λύσεις και δεν είχαν χρόνο να περιμένουν πότε και εάν θα κατασκευαστεί ο EastMed.

Στο πρώτο ταξίδι Νίκου Χριστοδουλίδη στην Ιερουσαλήμ, η ιστορία ήρθε να επαναληφθεί, με την κατασκευή ενός αγωγού να μπαίνει στο τραπέζι προκαλώντας μεγάλο ενθουσιασμό στην Κύπρο μιας και η μεταφορά φυσικού αερίου εξυπηρετούσε δύο στόχους: α) αποκτούσε το νησί φτηνή ενέργεια (κάτι που την έχει μεγάλη ανάγκη) και β) άρχιζε επιτέλους να ρέει φυσικό αέριο. Όπως αναφέρθηκε Νίκος Χριστοδουλίδης και Βενιαμίν Νετανιάχου συζήτησαν σχέδιο κατασκευής υποθαλάσσιου αγωγού που θα μεταφέρει το φυσικό αέριο από τα ισραηλινά κοιτάσματα στο σταθμό υγροποίησης που θα κατασκευασθεί στην Κύπρο, με τελικό προορισμό την ευρωπαϊκή αγορά.

Δύο-τρεις μέρες μετά την επίσκεψη Χριστοδουλίδη στην Ιερουσαλήμ ο Νετανιάχου δήλωνε: «Πρόκειται για μία νέα διασύνδεση ενεργειακού χαρακτήρα στην περιοχή μας, η οποία είναι σίγουρο ότι θα ανυψώσει την ισραηλινή οικονομία σε νέες πρωτιές, καθιστώντας το Ισραήλ έναν σημαντικό διεθνή πάροχο ενέργειας».

Την ώρα που έκανε τις δηλώσεις ο Βενιαμίν Νετανιάχου μάλλον θα γνώριζε όλο το πακέτο δυσκολίων μιας τέτοιας κατασκευής αλλά και τις προθέσεις των άμεσα ενδιαφερομένων που είναι οι εταιρείες. Όπως γνώριζε και πολύ καλά πως από μόνες του οι διακρατικές συμφωνίες δεν αρκούν.

Στη Λευκωσία ωστόσο η τοποθέτηση Νετανιάχου, τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά την επίσκεψη Χριστοδουλίδη, προκάλεσε ενθουσιασμό. Και ένα νέο ενεργειακό μπλαμπλά ξεκίνησε ανάμεσα σε ενδιαφερόμενους, εμπλεκόμενους, ειδικούς και πολιτικούς.

Η New Med Energy απάντησε

Και ενώ στην Κύπρο οι συζητήσεις έδιναν και έπαιρναν γύρω από την κατασκευή αγωγού, με την κυβέρνηση (κάτω από την γενικότερη πίεση που δέχεται για να δείξει έργο) να ρίχει και στη συζήτηση και κάποια χρονοδιαγράμματα, το νέο μήνυμα από το Ισραήλ έρχεται να προσγειώσει άπαντες στην πραγματικότητα και κυρίως να απαντήσει στις προσεγγίσεις των πολιτικών.

Εκπρόσωπος της ισραηλινής εταιρείας υδρογονανθράκων New Med Energy δήλωσε (σύμφωνα με ανταπόκριση του ΚΥΠΕ από Ιερουσαλήμ) πως το κοίτασμα Αφροδίτη πρόκειται να διασυνδεθεί με τις εγκαταστάσεις παραγωγής αερίου στην Αίγυπτο με υποθαλάσσιο αγωγό. Ο ίδιος αξιωματούχος στις δηλώσεις του στο πρακτορείο Ρόιτερ ανέφερε πως «το αναθεωρημένο αυτό σχέδιο αξιοποίησης του Αφροδίτη θα επιταχύνει την εκμετάλλευση του κοιτάσματος και θα μειώσει το κόστος παραγωγής».
Λαμβανομένης υπόψη της χρονικής στιγμής που έγινε η τοποθέτηση είναι ξεκάθαρο πως η εταιρεία New Med Energy η οποία διαχειρίζεται το κοίτασμα μαζί με τις Chevron και Shell: α) καταγράφει την διαφωνία της με όσα συμφωνούν οι δύο κυβερνήσεις, β) υποδεικνύει πως είναι πιο συμφέρον ένας αγωγός προς Αίγυπτο, γ) καθιστά ασύμφορη μέχρι απίθανη την κατασκευή σταθμού αλλά και αγωγού προς την Κύπρο.

«Να μην κυνηγάμε χίμαιρες…»

Για ακόμα μια φορά τα ενεργειακά αποτελούν πηγή ενθουσιασμού και παράλληλα χρησιμοποιούνται ως ένα χαρτί προς ικανοποίηση του εσωτερικού ακροατηρίου στην Κύπρο (αλλά όπως φάνηκε από τις δηλώσεις Νετανιάχου και στο Ισραήλ) τα οποίο αναμένει από μέσω του φυσικού αερίου να επωφεληθούν οι πολίτες, η οικονομία και να υπάρξει μείωση του κόστους στην ηλεκτρική ενέργεια.

Στο άκουσμα της είδησης περί κατασκευής αγωγού και μεταφορά φυσικού αερίου σε βάθος τριετίας υπήρξε θετικός αντίκτυπος προς την κυβέρνηση (η οποία όλο το προηγούμενο διάστημα βρισκόταν κάτω από πίεση για κάτι θετικό). Υπήρξαν παράλληλα και τα εύσημα που έδωσε το ΑΚΕΛ γιατί έβλεπαν να υλοποιείται ένα δικό τους σχέδιο το οποίο είχε εγκαταλειφθεί από την κυβέρνηση Αναστασιάδη, που ήταν η κατασκευή αγωγού προς την Κύπρο και η κατασκευή τερματικού υγροποίησης.

Πίσω όμως από τον ενθουσιασμό υπάρχει η πραγματικότητα, γι’ αυτό και άτομα που είναι πολύ καλή γνώστες των ενεργειακών πραγμάτων φρόντισαν να στείλουν μήνυμα προς τον Λόφο πως «δεν πρέπει να κυνηγούμε χίμαιρες». Και μεταξύ των πολλών, όπως υποδείκνυαν άτομα που γνωρίζουν την ενεργειακή πραγματικότητα, που θα πρέπει να προσέξει η κυπριακή κυβέρνηση και να μείνει προσγειωμένη, είναι τα μηνύματα των ίδια των εταιριών που κινούνται στη βάση του κόστους. Μηνύματα τα οποία έλεγαν ξεκάθαρα: α) το φυσικό αέριο από το Αφροδίτη δεν αρκεί για να συντηρήσει ένα κυπριακό σταθμό υγροποίησης και χρειάζονταν μεγαλύτερες ποσότητες, β) υπάρχει το ερώτημα ποιος θα κατασκευάσει τον σταθμό εάν προηγουμένως δεν έχει συμφέρουσες τιμές στο χέρι του, και γ) είναι εμφανές ότι ακόμα και οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην κυπριακή ΑΟΖ κλείνουν το μάτι προς την Αίγυπτο.

Φιλελεύθερος