Η ελληνικότητα της Τουρκίας ζει στον χάρτη

ΧΑΚ

Ο Τουρκοαρμένιος αντιφρονούντας διανοούμενος Σεβάν Νισανιάν, δημοσίευσε στην ιστοσελίδα του έναν χάρτη με ανάλυση των τοπωνυμιών 81 πόλεων στην Τουρκία και με τίτλο “Η Τουρκία των Ρωμιών”. Τα περισσότερα τοπωνύμια είναι ελληνικά ή “ρωμέικα”, όπως τα χαρακτηρίζει ο ίδιος, καθώς οι Τούρκοι προτιμούν να αποκαλούν τους Κωνσταντινουπολίτες – και εν γένει τους Έλληνες στη χώρα – Ρωμιούς. Ο λόγος είναι ότι η ρωμαϊκή αυτοκρατορία είναι νεκρή και δεν απειλεί, αλλά η Ελλάδα υπάρχει ακόμη.

Να πούμε παρεμπιπτόντως ότι ο 66χρονος Νισανιάν φέρεται να έχει μια καταδίκη συνολικά 17 ετών στην Τουρκία, λόγω των πεποιθήσεών του όπως υποστηρίζει. Όταν κατά την έκτιση της ποινής έλαβε το 2017 άδεια εξόδου (του έδιναν μία ανά τρίμηνο), πήρε ένα ταχύπλοο και βρέθηκε στη Λέσβο, όπου ζήτησε πολιτικό άσυλο. Αφέθηκε να ζήσει ήσυχος στη Σάμο δυο χρόνια, αλλά το 2019 άρχισε η πολιτεία να του κάνει τη ζωή δύσκολη και το 2022 απελάθηκε. Μετά από περιπλανήσεις στην Ευρώπη και στην Αρμενία, κατέληξε να ζει τώρα στο Μαυροβούνιο.

Πρόκειται για μια ιστορία από παράδοξη έως σκοτεινή, όπου κανείς δεν ξέρει τα πραγματικά αίτια της απέλασης και αν ήταν όντως βάσιμα όσα υπαινίσσονταν οι ελληνικές αρχές για το ρόλο του, ή τα σχετικά αφελή περί αγοράς ακινήτων. Πολλές φορές εξάλλου κάνοντας αθώα αυτό που πιστεύουμε, εξυπηρετούμε άλλους παράγοντες άθελά μας. Όπως και να έχει, οι γλωσσολογικές αναλύσεις του έχουν ενδιαφέρον, μια που ο ίδιος είναι λεξικογράφος.

Ως προς την ουσία, δηλαδή το μικρό αυτό λεξικό, όπως είναι γνωστό ήδη πολλά τοπωνύμια απλά μεταφράστηκαν στα τουρκικά για να μην ηχούν ελληνικά ή και άλλαξαν εντελώς με εντολή του Κεμάλ Ατατούρκ. Οι Κυδωνίες, για παράδειγμα, απέναντι από τη Λέσβο, που είχαν ιδρυθεί από φτωχούς Μυτιληνιούς μετανάστες γύρω στο 1650 μΧ. μεταφράστηκαν σε Aϊβαλί (που σημαίνει τόπος με κυδώνια). Πολλές ονομασίες δεν στάθηκε δυνατόν να αλλάξουν, όπως η Πέργαμος που λέγεται Bergama και η Καλλίπολη Gellibolu ή η Μίλητος, Μilet. Ο συγγραφέας αναφέρεται και σε πολλές πόλεις με αρμενικές ρίζες στην ονομασία τους, αλλά εμείς σταθήκαμε στις ελληνικές.

Ο χάρτης

Ο Νισανιάν τονίζει ότι ο κατωτέρω χάρτης δεν είναι δικό του δημιούργημα και ότι έχει πολλά λάθη, όμως είναι χρήσιμος για δύο λόγους: δείχνει πολλά ελληνικά τοπωνύμια και βοηθάει ως σχετικά σωστός μπούσουλας καθαρά γεωγραφικά, ειδικά τους νεότερους. Ο Νισανιάν αναλύει ο ίδιος τα τοπωνύμια, ως έχουν σήμερα και εξετάζει πόσα είναι τουρκικά αμιγώς και πόσα έχουν κυρίως ελληνική ρίζα.